Línea 8: |
Línea 8: |
| #E maxtak una’tob’ uk’anpesob’ ub’ijrar ojronerob’ tama uyojroner ob’. Una’ta utz’ijb’ob’ yi o’jronob’ tamar taka inte’ janb’yarir. | | #E maxtak una’tob’ uk’anpesob’ ub’ijrar ojronerob’ tama uyojroner ob’. Una’ta utz’ijb’ob’ yi o’jronob’ tamar taka inte’ janb’yarir. |
| | | |
− | == ==
| |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
| Una’tanwa’r uyokir utz’ijb’anar, uk’ani ukansena’r kochwa’ uk’ani tz’ijb’ab’ir e ojroner Ch’orti’. | | Una’tanwa’r uyokir utz’ijb’anar, uk’ani ukansena’r kochwa’ uk’ani tz’ijb’ab’ir e ojroner Ch’orti’. |
Línea 1830: |
Línea 1829: |
| | | |
| ==U’tirach e ojroner== | | ==U’tirach e ojroner== |
− |
| + | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
| Posicionales | | Posicionales |
| | | |
Línea 1849: |
Línea 1848: |
| | | |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (118).png|right|400px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (118).png|right|400px]] |
− | <poem>
| + | :kotwa’n |
− | kotwa’n | + | :nachar |
− | nachar | + | :tonor |
− | tonor | + | :kachar |
− | kachar | + | :kotor |
− | kotor | + | :turu |
− | turu | + | :wa’r |
− | wa’r | + | :pakwa’n |
− | pakwa’n | + | :jawar |
− | jawar | |
− | </poem>
| |
| | | |
| + | <u>Kachik e b’ijnusyaj ub’an: </u> |
| | | |
− | Kachik e b’ijnusyaj ub’an:
| + | :'''Kotor''' e winik tu’t e katata’. |
− | | + | :'''Nachar''' e te’ |
− | | + | :'''Pakwa’n''' e ak’ach tu sijk. |
− | <poem>
| + | :'''Jawar''' war awayan e winik. |
− | '''Kotor''' e winik tu’t e katata’. | |
− | '''Nachar''' e te’ | |
− | '''Pakwa’n''' e ak’ach tu sijk. | |
− | '''Jawar''' war awayan e winik. | |
− | </poem>
| |
− |
| |
| | | |
| '''Kapatna Komon:''' | | '''Kapatna Komon:''' |
| | | |
| *Inpejku’t e b’ijnusyaj xe’ tz’ijb’ab’ir tichan | | *Inpejku’t e b’ijnusyaj xe’ tz’ijb’ab’ir tichan |
− | *Yi inb’ijnu mojr b’ijnusyaj taka e ojronerob’ xe’ katz’ijb’a tichan. | + | *Yi inb’ijnu mojr b’ijnusyaj taka e ojronerob’ xe’ katz’ijb’a tichan. |
| | | |
| + | ==Utz’aknib’ e ojronerob’== |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
− |
| |
− | ==Utz’aknib’ e ojronerob’==
| |
− |
| |
| Los clasificadores | | Los clasificadores |
| | | |
Línea 1899: |
Línea 1889: |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (120).png|right|150px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (120).png|right|150px]] |
| B’an kochwa’ e’ra: | | B’an kochwa’ e’ra: |
− | | + | :'''Nixi’''' |
− | <poem>
| + | :'''Ixkajr''' |
− | '''Nixi’''' | |
− | '''Ixkajr''' | |
− | </poem>
| |
− | | |
| | | |
| Nominales | | Nominales |
− | *'''te’'''
| + | :'''te’''' |
− | *'''pa’'''
| + | :'''pa’''' |
| | | |
− |
| |
| kochwa’ ak’anpespa taka e ayanir xe’: | | kochwa’ ak’anpespa taka e ayanir xe’: |
| | | |
− | *'''wojr'''
| + | :'''wojr''' |
− | *'''wororoj'''
| + | :'''wororoj''' |
− | *'''pojk'''
| + | :'''pojk''' |
| | | |
− |
| |
| Ak’anpespa taka e ayanir xe’ kochwa’ erob’. | | Ak’anpespa taka e ayanir xe’ kochwa’ erob’. |
| | | |
− | *tzajk
| + | :tzajk |
− | *pojk
| + | :pojk |
− | *poroj
| + | :poroj |
− | *xejr
| + | :xejr |
− | *tzejp
| + | :tzejp |
− | *tzuy
| + | :tzuy |
| | | |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]] |
Línea 1932: |
Línea 1916: |
| *Inpejku’t e b’ijnusyaj xe’ tz’ijb’ab’ir tichan | | *Inpejku’t e b’ijnusyaj xe’ tz’ijb’ab’ir tichan |
| *Inturan inb’ijnu tuk’a mojr b’ijnusyaj intz’ijb’a ta nijun. | | *Inturan inb’ijnu tuk’a mojr b’ijnusyaj intz’ijb’a ta nijun. |
− | *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. | + | *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. |
− | | |
− | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
| |
| | | |
| ==Mixu’ ojroner taka e k’ab’ob’== | | ==Mixu’ ojroner taka e k’ab’ob’== |
− |
| + | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
| Sintagma nominal | | Sintagma nominal |
| | | |
Línea 1944: |
Línea 1926: |
| | | |
| Kakanwi’k e’ra. | | Kakanwi’k e’ra. |
− |
| + | :'''E ixik axana''' |
− | '''E ixik axana''' | + | :'''E tzyob’ kormob’''' |
− | '''E tzyob’ kormob’''' | + | :'''E mis awayan''' |
− | '''E mis awayan''' | |
| | | |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]] |
| '''Inpatna tama e otot Kanseyaj:''' | | '''Inpatna tama e otot Kanseyaj:''' |
− | - Komon taka e ajkanseyaj, inpejku’t e b’ijnusyaj xe’ kansene’n b’ajxan.
| + | *Komon taka e ajkanseyaj, inpejku’t e b’ijnusyaj xe’ kansene’n b’ajxan. |
− | - U’nb’i taka e ajkanseyaj yaj achekta mojr b’ijnusyaj.
| + | *U’nb’i taka e ajkanseyaj yaj achekta mojr b’ijnusyaj. |
| | | |
− | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
| |
| ==Uyuxinar uk’ajna’rirob’ e ojronerob’== | | ==Uyuxinar uk’ajna’rirob’ e ojronerob’== |
− |
| + | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
| Sintagma verbal.Tipos de Sintagma verbal | | Sintagma verbal.Tipos de Sintagma verbal |
| | | |
Línea 1965: |
Línea 1945: |
| Tama e’ra acheksunpa jay war ojron taka inte’ erachir o’ maja’x. | | Tama e’ra acheksunpa jay war ojron taka inte’ erachir o’ maja’x. |
| | | |
− | <poem>
| + | :'''Watar sajmi e sitz’''' |
− | '''Watar sajmi e sitz’''' | + | :'''Xujra e te’''' |
− | '''Xujra e te’''' | + | :'''Tejna e si’.''' Tajchna e si’. |
− | '''Tejna e si’.''' Tajchna e si’. | |
− | </poem>
| |
| | | |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]] |
Línea 1977: |
Línea 1955: |
| *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. | | *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. |
| | | |
− | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
| |
| ==Numuy== | | ==Numuy== |
− | | + | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
| Voz pasiva | | Voz pasiva |
| | | |
Línea 1985: |
Línea 1962: |
| | | |
| E kanseyaj xe’ twa’ ache, ja’x tya’ ne’t uk’ani twa’ acheksu numuy. | | E kanseyaj xe’ twa’ ache, ja’x tya’ ne’t uk’ani twa’ acheksu numuy. |
− |
| |
− | '''K’ejcha tari e ak’ach'''
| |
− | '''Sujta e Ijch’ok-'''
| |
| | | |
− | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' mujer leyendo.png|right|95px]] | + | :'''K’ejcha tari e ak’ach''' |
| + | :'''Sujta e Ijch’ok-'''[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' mujer leyendo.png|right|95px]] |
| + | |
| '''Inpatna nib’ajner:''' | | '''Inpatna nib’ajner:''' |
| | | |
Línea 1995: |
Línea 1971: |
| *Intz’ijb’a ta nijun. | | *Intz’ijb’a ta nijun. |
| *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. | | *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. |
− |
| |
− | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
| |
| | | |
| ==E ojroner tya’ kak’anpes e N y M tama e b’ijnusyaj== | | ==E ojroner tya’ kak’anpes e N y M tama e b’ijnusyaj== |
− | | + | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] |
| Voz antipasiva | | Voz antipasiva |
| | | |
Línea 2008: |
Línea 1982: |
| | | |
| Una’ta tuk’a ojronerob’ uk’eche e NyM tama utz’ijb’ayaj e ojroner. | | Una’ta tuk’a ojronerob’ uk’eche e NyM tama utz’ijb’ayaj e ojroner. |
| + | :'''E’ron e ixik.''' |
| + | :'''war achonma e pak’ab’.-''' |
| + | :'''E Chunpi’ war awe’.''' |
| | | |
− | <poem>
| |
− | '''E’ron e ixik.'''
| |
− | '''war achonma e pak’ab’.-'''
| |
− | '''E Chunpi’ war awe’.'''
| |
− | </poem>
| |
| [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (123).png|center|250px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (123).png|center|250px]] |
| | | |
Línea 2021: |
Línea 1993: |
| *Intz’ijb’a ta nijun. | | *Intz’ijb’a ta nijun. |
| *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. | | *Ejk’ar inwirse e ajkanseyaj. |
| + | |
| + | [[Categoría:Comunicación y Lenguaje]] [[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_ch'orti']] |