nuke, Administradores
30 170
ediciones
Cambios
Busca en cnbGuatemala con Google
sin resumen de edición
{{DISPLAYTITLE:Paxtib’al (lolonel) Vocabulario}}
__TOC__
==Testak tz’elk’och sb’o’ i:==
==Testak tz’elk’och sb’o’ i:==
#Sek syojtakej el heb’ kotak ix yet’ heb’ kotak winak unin jantak lolonel~paxtib’al sk’anlb’aj t’a koti’-
#Sek syojtakej el heb’ kotak ix yet’ heb’ kotak winak unin jantak lolonel~paxtib’al sk’anlb’aj t’a koti’-
#Sek te jelan tz’aj heb’ kotak ix yet’ heb’ kotak winak unin sk’alb’an koti’ yet’ yak’an lewanb’ok slolonel yet’ jantakxo lolonel spak’ t’a xch’anhal juntzanh tik.
#Sek te jelan tz’aj heb’ kotak ix yet’ heb’ kotak winak unin sk’alb’an koti’ yet’ yak’an lewanb’ok slolonel yet’ jantakxo lolonel spak’ t’a xch’anhal juntzanh tik.
==Sk’e’i sniwanb’i slolonel heb´ unin t’a junjun makanh tas syalelk’och yik’ti’al lolonel.==
==Sk’e’i sniwanb’i slolonel heb´ unin t’a junjun makanh tas syalelk’och yik’ti’al lolonel.==
|style="width:33%; line-height:14px;"|
|style="width:33%; line-height:14px;"|
'''Tz’akan lolonel'''
'''Tz’akan lolonel'''
Icha pax chi, juntzanhxo, t’a b’aj ay skil elta chajtil yaj yib’al lolonel tik icha ix kal k’ik’i. Ha lolonel tik to yaman etzan yaj heb’, yaj jun yib’ tz’ak’an el juntzanhxo ak’ lolonel tz’elta t’a juntzanh tik.
Icha pax chi, juntzanhxo, t’a b’aj ay skil elta chajtil yaj yib’al lolonel tik icha ix kal k’ik’i. Ha lolonel tik to yaman etzan yaj heb’, yaj jun yib’ tz’ak’an el juntzanhxo ak’ lolonel tz’elta t’a juntzanh tik.
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
{|style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
|-
|-
|style="width:25%; line-height:14px;"|
|style="width:25%; line-height:14px;"|
'''Chawanh nok’ niwak nok’'''
'''Chawanh nok’ niwak nok’'''
Ha’ hab’ yak’ jun nok’ B’alam,
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
|-
|style="width:50%;"|
Ha’ hab’ yak’ jun nok’ B’alam,
yet’ jun nok’ Choj, yilan elta
yet’ jun nok’ Choj, yilan elta
sb’a nok’ yet’ nok’ t’a kaltak te’.
sb’a nok’ yet’ nok’ t’a kaltak te’.
Yilan nok’ ixta sb’at nhiknaj nok’
Yilan nok’ ixta sb’at nhiknaj nok’
Elelal yujto niwak nok’ nok’
Elelal yujto niwak nok’ nok’
Wal syamlaj kot sb’a chi’
Wal syamlaj kot sb’a chi’
Haxo chi’ syamlan kot sb’a nok’
Haxo chi’ syamlan kot sb’a nok’
Sjullan k’e sb’a nok’ t’a cha’anh
Sjullan k’e sb’a nok’ t’a cha’anh
Haxo nok’ choj chi’ ek’b’at te’ ay yip nok’
Haxo nok’ choj chi’ ek’b’at te’ ay yip nok’
|style="width:50%;"|
Slajwi ste ak’an nok’ chi’ spax k’och yip nok’
B’alan, haxo t’a jun k’en k’en st’eb’ och nok’
Nok’ Choj chi’, xcham nok’ b’i’an.
Mach nok’ elnhiknaj elelal chi’?
Mach nok’ elnhiknaj elelal chi’?
Machwal nok’ tz’alchaj t’a jun ik’ti’ tik
Machwal nok’ tz’alchaj t’a jun ik’ti’ tik
Mach junxo nok’ tz’och lokan.
Mach junxo nok’ tz’och lokan.
Say elta ila’ mach juntzanh lolonel ak’to t’ayach.
Say elta ila’ mach juntzanh lolonel ak’to t’ayach.
Nok’ K’ultakil chej~Ch’ukul yet’ nok’ Tzimin
|}
'''Nok’ K’ultakil chej~Ch’ukul yet’ nok’ Tzimin'''
Wotz’an ek’ nok’ Ch’ukul chi’, ix yilan elta nok’,
Wotz’an ek’ nok’ Ch’ukul chi’, ix yilan elta nok’,
wan sk’och kotkotan jun nok’ tz’imin chi’ t’a nok’,
wan sk’och kotkotan jun nok’ tz’imin chi’ t’a nok’,
yo ixkot hurnaj nok’.
yo ixkot hurnaj nok’.
wal sjelanil sb’ey nok’ maj yamchaj laj nok’;
wal sjelanil sb’ey nok’ maj yamchaj laj nok’;
junxo haxo nok’ ixch’ox elta sb’a, t’a nok’ Tzimin,
junxo haxo nok’ ixch’ox elta sb’a, t’a nok’ Tzimin,
yo ix k’e b’uk’naj nok’ yib’anh nok’,
yo ix k’e b’uk’naj nok’ yib’anh nok’,
Ix chi’an b’at nok’ nok’ ixcham nok’,
Ix chi’an b’at nok’ nok’ ixcham nok’,
haxo nok’ yune’ aykani, niwakiltak wal nok’ yune’ chi’.
haxo nok’ yune’ aykani, niwakiltak wal nok’ yune’ chi’.
yo ixchichajxi b’at nok’ yuj nok’ Tzimin chi’.
yo ixchichajxi b’at nok’ yuj nok’ Tzimin chi’.
Mach nok’ chawanh wan yalchaj t’a jun yune’ ik’ti tik.
Mach nok’ chawanh wan yalchaj t’a jun yune’ ik’ti tik.
Say elta hila’ tas juntzanh ak’ lolonel tz’alchaj t’a tik,
Say elta hila’ tas juntzanh ak’ lolonel tz’alchaj t’a tik,
K’anb’ej ek’ hab’ juntzanh ak’ lolonel chi’.
K’anb’ej ek’ hab’ juntzanh ak’ lolonel chi’.
Slajwi hak’anb’an ek’ chi’ tz’ik’an elta yechel juntzanh nok’ wan yalji chi’, yet’ chajtil b’aj ay ek’ nok’ chi’.
Slajwi hak’anb’an ek’ chi’ tz’ik’an elta yechel juntzanh nok’ wan yalji chi’, yet’ chajtil b’aj ay ek’ nok’ chi’.
Nok’ Chich yet’ nok’ Okes
'''Nok’ Chich yet’ nok’ Okes'''
Ha hab’ yak’ nok’ chich yet’ nok’ Okes jun el
Ha hab’ yak’ nok’ chich yet’ nok’ Okes jun el
Ay hab’ ek’ nok’ Chich chi t’a sti’ jun ha ha’.
Ay hab’ ek’ nok’ Chich chi t’a sti’ jun ha ha’.
Ke Okes, iniwal jun te wach’ sloji tik
Ke Okes, iniwal jun te wach’ sloji tik
Kuk’b’at ha’ olk’eta b’i’an, ini ixk’e wujtik hokachxo, te niwan hach naktik sat em ha’
Kuk’b’at ha’ olk’eta b’i’an, ini ixk’e wujtik hokachxo, te niwan hach naktik sat em ha’
niwak huk’an ha’ ha’ach tik, olalo’an b’at b’i’an.
niwak huk’an ha’ ha’ach tik, olalo’an b’at b’i’an.
Haxo chi’ tonhej tzak’ em sti’ nok’ Chich chi’, max Yuk’laj ha’ nok , haxo nok’ Okes elt’innaj nok’ yuk’an ha’
Haxo chi’ tonhej tzak’ em sti’ nok’ Chich chi’, max Yuk’laj ha’ nok , haxo nok’ Okes elt’innaj nok’ yuk’an ha’
Kosay elta kil juntzanh lolonel ak’to t’ayonh skok’anb’an kab’ ta’ heb’ ket uninnal, tato ayto max snachaj ku’uj skok’anb’an kab’ t’a winh tzonh kuyani.
Machtak juntzanh nok’ nok’ tz’alji~tzalxi ta’ jun ik’ti’ tik.
Kosay elta kil juntzanh lolonel ak’to t’ayonh skok’anb’an kab’ ta’ heb’ ket uninnal, tato ayto max snachaj ku’uj skok’anb’an kab’ t’a winh tzonh kuyani.
Tas ixsk’ulej kan ha yik ix lajwi chi’.
Machtak juntzanh nok’ nok’ tz’alji~tzalxi ta’ jun ik’ti’ tik.
Tas ixsk’ulej kan ha yik ix lajwi chi’.
Tastakto juntzanh ix’och lokan yet’ juntzanh nok’ tz’alchaj tik, skotz’ib’ejek em t’a kum komasanil.
Tastakto juntzanh ix’och lokan yet’ juntzanh nok’ tz’alchaj tik, skotz’ib’ejek em t’a kum komasanil.
Tas syal elk’och juntzanh lolonel ak’to ixil elta t’a oxe’ ik’ti’ tik.
Tas syal elk’och juntzanh lolonel ak’to ixil elta t’a oxe’ ik’ti’ tik.
==Tzolnab’il yaj yechel tz’ib’al kot’i Chuj, skila’ chajtil yaji, ma tzololil kotz’ib’ani icha chi’ skoch’ox yil heb’ unin, yik skuychaj heb’.==
a, b’ ch, ch’, e, h, i, j, k, k’, l, m, n, nh, o, p, r, s, t, t’, tz, tz’, u, w, x y, ( ‘ ) saltillo
a, b’ ch, ch’, e, h, i, j, k, k’, l, m, n, nh, o, p, r, s, t, t’, tz, tz’, u, w, x y, ( ‘ ) saltillo
Kokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyani heb’ t’a~a a.
Kokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyani heb’ t’a~a a.
Kona’ek elta junok lolonel, skotz’ib’anek t’a b’aj ay sb’ab’laj och junjun yechel tz’ib’ tik,
Kona’ek elta junok lolonel, skotz’ib’anek t’a b’aj ay sb’ab’laj och junjun yechel tz’ib’ tik,
Kilek nab’an jun xch’oxnab’il tik tas skutej:
Kilek nab’an jun xch’oxnab’il tik tas skutej:
<poem>
Awas
Awas
B’olob’
B’olob’
Chen
Chen
Ch’ix ...nhejtik masanto tzlajwi yet’ junjun yechel tz’ib’...
Ch’ix ...nhejtik masanto tzlajwi yet’ junjun yechel tz’ib’...
</poem>
Chab’ chab’ skob’o t’a junjun yechel tz’ib’.
Chab’ chab’ skob’o t’a junjun yechel tz’ib’.
Skokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyan heb’ somkiltak .
Skokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyan heb’ somkiltak .
==Tzolnab’il yechel tz’ib’al.==
Orden alfabético.
Orden alfabético.
Haxo tiknek an skotz’ib’ej em oxe’ok t’ilan lolonel, hoyetak lolonel chi yet’nak jun jun. Palta manhoklaj stzolalil tz’ib’ chi’ syik’a, tz’alchaj yoklemal tas tz’aji yik tz’ib’ej em heb’ unin t’a yu’um.
Haxo tiknek an skotz’ib’ej em oxe’ok t’ilan lolonel, hoyetak lolonel chi yet’nak jun jun. Palta manhoklaj stzolalil tz’ib’ chi’ syik’a, tz’alchaj yoklemal tas tz’aji yik tz’ib’ej em heb’ unin t’a yu’um.
honh, Chej, mol, nhab’, is
honh, Chej, mol, nhab’, is
tut , uk’, xanhab’, kuya, chich
tut , uk’, xanhab’, kuya, chich
Lanhb’at, tz’utz’, molo’, b’os, tonhej
Lanhb’at, tz’utz’, molo’, b’os, tonhej
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
<div style="width:50%; float:left;">
<poem>
b’ab’el
Elk’um
Ajan
</poem>
</div>
<div style="width:50%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (38).png|right|200px]]
</div>
</div>
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
<div style="width:50%; float:left;">
<poem>
jach’oj
hiko’
k’en
kokon
ila’
</poem>
</div>
<div style="width:50%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (38).png|right|200px]]
</div>
</div>
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
<div style="width:50%; float:left;">
<poem>
oy
lol
niwan
meb’a’
retet
telmis
pat
surisur
</poem>
</div>
<div style="width:50%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (38).png|right|200px]]
</div>
</div>
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
<div style="width:50%; float:left;">
<poem>
oy
lol
niwan
meb’a’
retet
telmis
pat
surisur
</poem>
</div>
<div style="width:50%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (38).png|right|200px]]
</div>
</div>
==Tas skutej kok’anan ch’anh yumal b’aj skosay snab’enal lolonel.==
Uso de diccionarios.
Uso de diccionarios.
Cham kila’ machonh tzonh kuywaj tik, skokuyan pax heb’ unin t’a juntzanh yoklemal tik, t’a tzolalil ichok yechel tz’ib’al tzolalil koti’; t’a koti’ skal yab’ heb’ tastak skochek sk’ulok~sb’o’ heb’ chi’, ichok kalan yab’ heb’ tas yutek heb’ sayan junok lolonel ichok yaj tzolalil t’a ch’anh yik lolonel.
Cham kila’ machonh tzonh kuywaj tik, skokuyan pax heb’ unin t’a juntzanh yoklemal tik, t’a tzolalil ichok yechel tz’ib’al tzolalil koti’; t’a koti’ skal yab’ heb’ tastak skochek sk’ulok~sb’o’ heb’ chi’, ichok kalan yab’ heb’ tas yutek heb’ sayan junok lolonel ichok yaj tzolalil t’a ch’anh yik lolonel.
Ichok yaj tas tzolalil t’a koti’ icha chi’ skutej skochek sk’ayb’aj heb’ unin chi’, yik syojtakej el heb’ yaj stzolalil yechel stz’ib’al koti’ chi’, icha pax yilankan heb’ sayan elanh chamel~ji’lti’ t’a ch’anh hu’um yik b’aj skosay lolonel chi, yet’ tas syal elk’ochi.
Ichok yaj tas tzolalil t’a koti’ icha chi’ skutej skochek sk’ayb’aj heb’ unin chi’, yik syojtakej el heb’ yaj stzolalil yechel stz’ib’al koti’ chi’, icha pax yilankan heb’ sayan elanh chamel~ji’lti’ t’a ch’anh hu’um yik b’aj skosay lolonel chi, yet’ tas syal elk’ochi.
Smolanhil lolonel skosay chi’:
'''Smolanhil lolonel skosay chi’:'''
Haxo tikne’ik an skotz’ib’ej em oxe’ok tzolanh lolonel, junjun tzolanh hoye’ lolonel yet’nak, soman skutej kotz’ib’an em t’a koti’ tik.
Haxo tikne’ik an skotz’ib’ej em oxe’ok tzolanh lolonel, junjun tzolanh hoye’ lolonel yet’nak, soman skutej kotz’ib’an em t’a koti’ tik.
Uk’um anh, alkawal, ak’en, tze’ej, xux
Uk’um anh, alkawal, ak’en, tze’ej, xux
Meb’a’, awal, tanak, chimpa~chim, b’olob’
Meb’a’, awal, tanak, chimpa~chim, b’olob’
Seweb’, howen, ob’iltak~o’ltak, t’i’iw, Anhtum
Seweb’, howen, ob’iltak~o’ltak, t’i’iw, Anhtum
Cham skila tas yoklemal komunlajel, haxo tikne’ik ichok yaj tzolalil yechel tz’ib’al koti’ Chuj, ixta skutej kotzolb’itan juntzanh lolonel ay yib’anh tik, slajwi chi wach’ skote b’o’ej jakxo.
Cham skila tas yoklemal komunlajel, haxo tikne’ik ichok yaj tzolalil yechel tz’ib’al koti’ Chuj, ixta skutej kotzolb’itan juntzanh lolonel ay yib’anh tik, slajwi chi wach’ skote b’o’ej jakxo.