Cambios

Busca en cnbGuatemala con Google

Línea 1: Línea 1: −
{{DISPLAYTITLE:CHOLTZIJ Vocabulario}}
+
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
 +
{{DISPLAYTITLE:Choltzij (vocabulario)}}
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(25).png|right|250px]]
 
__TOC__
 
__TOC__
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(25).png|center|400px]]
+
<div style="clear:both"></div>
==Kowinib'äl.==  
+
==Kowinib'äl==  
 
#Nretamaj ri nab’ey taq choltzij chupam ri ch’ab’äl, pa rucholajem ri jalajöj motzaj tzij.  
 
#Nretamaj ri nab’ey taq choltzij chupam ri ch’ab’äl, pa rucholajem ri jalajöj motzaj tzij.  
 
#Ntikïr ntz’aqatisaj ri tzij ketaman k’a wakami, rik’in ri rub’anik k’ak’a’ taq tzij rik’in ri rokisaxik ri rujotayixik tzij pa qach’ab’äl.
 
#Ntikïr ntz’aqatisaj ri tzij ketaman k’a wakami, rik’in ri rub’anik k’ak’a’ taq tzij rik’in ri rokisaxik ri rujotayixik tzij pa qach’ab’äl.
  −
==Choltzij==
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
Ri choltzij jun molaj taq tzij ri k’o chupam jun ch’ab’äl, ow ri nch’ab’alïx ruma jun winäq, o ri k’o chupam jun wuj.
 
Ri choltzij jun molaj taq tzij ri k’o chupam jun ch’ab’äl, ow ri nch’ab’alïx ruma jun winäq, o ri k’o chupam jun wuj.
Línea 27: Línea 27:  
'''Tzij richin pa jay.'''
 
'''Tzij richin pa jay.'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(27).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(27).png|right|450px]]
:K’im
+
<div style="width:50%;">
:ch’akät  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:si’,  
+
<poem>
:ch’at
+
K’im
:Xan  
+
ch’akät  
:chun  
+
si’,
:ab’äj  
+
ch’at
:tzyäq
+
Xan  
:Tz’aläm  
+
chun  
:patz’än  
+
ab’äj  
:ya’  
+
tzyäq
:chakäch
+
Tz’aläm  
:Saqk’utb’äl  
+
patz’än  
:läq  
+
ya’  
:ch’ab’äq  
+
chakäch
:sanayi’
+
Saqk’utb’äl  
:Machät  
+
läq  
:Meseb’äl  
+
ch’ab’äq  
:kotz’i’j  
+
sanayi’
:xar
+
Machät  
:Xot  
+
Meseb’äl  
:xuk’ub’  
+
kotz’i’j  
:ya’l  
+
xar
:ulew
+
Xot  
:B’ojo’y  
+
xuk’ub’  
:xajab’  
+
ya’l  
:k’ul  
+
ulew
:tem
+
B’ojo’y  
:Ch’ich’  
+
xajab’  
:warab’äl  
+
k’ul  
:tz’aq  
+
tem
:nuch’at
+
Ch’ich’  
:Kostal  
+
warab’äl  
:wana’  
+
tz’aq  
:ikäj  
+
nuch’at
:q’utun
+
Kostal  
:Su’t  
+
wana’  
:qasi’  
+
ikäj  
:pop  
+
q’utun
:b’oloj
+
</poem>
:Ne’y  
+
</div>
:kolo’  
+
<div style="width:50%: float:right">
:xupub’äl  
+
<poem>
:q’aq’
+
Su’t  
:Nutata’  
+
qasi’  
:nuchaq’  
+
pop  
:wati’t  
+
b’oloj
:wana’
+
Ne’y  
:Numama’  
+
kolo’  
:nub’aluk  
+
xupub’äl  
:ch’atäl  
+
q’aq’
:wali’
+
Nutata’  
:Wechan  
+
nuchaq’  
:nuji’  
+
wati’t  
:wach’alal  
+
wana’
:walite’
+
Numama’  
:Alib’ätz  
+
nub’aluk  
:ixtani’  
+
ch’atäl  
:ri’j  
+
wali’
:ala’
+
Wechan  
:Nute’  
+
nuji’  
:nutata’  
+
wach’alal  
:numama’  
+
walite’
:nuch’utite’
+
Alib’ätz  
:Nuch’utitata’  
+
ixtani’  
:nunimal  
+
ri’j  
:wana’
+
ala’
:nuchaq’
+
Nute’  
:Wal  
+
nutata’  
:nuk’ajol  
+
numama’  
:numi’al
+
nuch’utite’
:k’a’
+
Nuch’utitata’  
 +
nunimal  
 +
wana’
 +
nuchaq’
 +
Wal  
 +
nuk’ajol  
 +
numi’al
 +
k’a’
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Tzijonem'''
 
'''Tzijonem'''
Línea 120: Línea 131:  
*Tacholajij jun choltz’ij richin ronejel ri wachinäq e k’o pa jay richin awochoch, k’a ri’ tatz’aqatisaj rik’in ri choltzij k’o kik’in ri awachib’il.
 
*Tacholajij jun choltz’ij richin ronejel ri wachinäq e k’o pa jay richin awochoch, k’a ri’ tatz’aqatisaj rik’in ri choltzij k’o kik’in ri awachib’il.
   −
==Taq tzij kichin ak’wala’.==
+
<div style="clear:both"></div>
 +
 
 +
==Taq tzij kichin ak’wala’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]  
 
K’o ri taq k’amab’äl tzij pa to’ob’äl wuj.  
 
K’o ri taq k’amab’äl tzij pa to’ob’äl wuj.  
Línea 140: Línea 153:  
   
 
   
 
Choltzij nch’o chi rij samaj.
 
Choltzij nch’o chi rij samaj.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(30).png|right|350px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(30).png|right|250px]]
:K’ayinem  
+
<div style="width:30%;">
:chenoj
+
<div style="width:50%; float:left;">
:tzaqoj wäy
+
<poem>
:Kinmes pa jay  
+
K’ayinem  
:ch’ajoj tzyäq  
+
chenoj
:b’anoj jay
+
tzaqoj wäy
:Qasan oj  
+
Kinmes pa jay  
:q’oloj kape’  
+
ch’ajoj tzyäq  
:ninto’ nutata’
+
b’anoj jay
:Ch’aroj si’  
+
Qasan oj  
:b’anoj q’utun
+
q’oloj kape’  
:Ya’oj  
+
ninto’ nutata’
:ch’aroj si’  
+
Ch’aroj si’  
:b’anij q’utun
+
b’anoj q’utun
:Rupam awän  
+
Ya’oj  
:b’oxoj q’aq’  
+
ch’aroj si’  
:b’oqoj q’ayïs
+
b’anij q’utun
:Nb’an taqkil  
+
Rupam awän  
:nb’ek’ama’  
+
b’oxoj q’aq’  
:si’ samaj
+
b’oqoj q’ayïs
:Tz’ib’anem  
+
Nb’an taqkil  
:b’anoj si’  
+
nb’ek’ama’  
:kem
+
si’ samaj
:Nch’aj tzyäq  
+
Tz’ib’anem  
:b’ox q’aq’
+
b’anoj si’  
:Chapoj täp  
+
kem
:ya’oj tz’o’
+
Nch’aj tzyäq  
:K’aqoj q’ayïs  
+
b’ox q’aq’
:ninchojmisaj ch’at  
+
Chapoj täp  
:Ninch’äj läq  
+
ya’oj tz’o’
:b’anoj b’ey  
+
K’aqoj q’ayïs  
:B’anoj kem  
+
ninchojmisaj ch’at  
:ninmës ruwa jay
+
Ninch’äj läq  
:Ninb’án q’op  
+
b’anoj b’ey  
:ch’ajöl läq
+
B’anoj kem  
:Tikoj awän  
+
ninmës ruwa jay
:taqkil
+
Ninb’án q’op  
:Paxin ab’äj  
+
ch’ajöl läq
:nuk’uj q’utun
+
Tikoj awän  
:Nb’enub’ana’ si’  
+
taqkil
:wuxuj ixkoya’
+
</poem>
:Tzaqoj che’  
+
</div>
:ninb’ij nutz’o’
+
<div style="width:50%: float:right">
:B’anoj kape’  
+
<poem>
:b’ätz’
+
Paxin ab’äj  
:K’aqoj q’ayïs  
+
nuk’uj q’utun
:yib’e pa jäch’
+
Nb’enub’ana’ si’  
:Yib’emuqu nuya’  
+
wuxuj ixkoya’
:yib’eloq’o ichaj  
+
Tzaqoj che’  
:nb’enub’ana’ loq’oj
+
ninb’ij nutz’o’
:Ninch’elej nuchaq’
+
B’anoj kape’  
:b’anoj q’aq’
+
b’ätz’
:Wuyajilan  
+
K’aqoj q’ayïs  
:b’atz’ b’anoj xan  
+
yib’e pa jäch’
:k’ayin si’
+
Yib’emuqu nuya’  
:Jäch’  
+
yib’eloq’o ichaj  
:k’ayin ixim  
+
nb’enub’ana’ loq’oj
:k’ayin kär
+
Ninch’elej nuchaq’
:B’anoj xajab’  
+
b’anoj q’aq’
:jitz’ol ya’l
+
Wuyajilan  
:k’am
+
b’atz’ b’anoj xan  
:Jok’oj ixkoya’  
+
k’ayin si’
:josoj che’  
+
Jäch’  
:k’am
+
k’ayin ixim  
:Joloj ya’ ki’  
+
k’ayin kär
:joq’oj jäl  
+
B’anoj xajab’  
:jok’oj ik
+
jitz’ol ya’l
:Josq’inem  
+
k’am
:jok’öl ixkoya’  
+
Jok’oj ixkoya’  
:b’anoj tz’o’
+
josoj che’  
:Jok’oj pinul  
+
k’am
:k’ayin maniya  
+
Joloj ya’ ki’  
:k’ayin po’t
+
joq’oj jäl  
 +
jok’oj ik
 +
Josq’inem  
 +
jok’öl ixkoya’  
 +
b’anoj tz’o’
 +
Jok’oj pinul  
 +
k’ayin maniya  
 +
k’ayin po’t
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Tzij kichin taq chikopi’'''
 
'''Tzij kichin taq chikopi’'''
Línea 219: Línea 243:  
'''Choltzij richin ruchajixik kichin ri taq chikopi’.'''
 
'''Choltzij richin ruchajixik kichin ri taq chikopi’.'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(31).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(31).png|right|450px]]
:Tz’i’  
+
<div style="width:30%;">
:wakax  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:kej
+
<poem>
:Ch’oy  
+
Tz’i’  
:kumätz  
+
wakax  
:köj
+
kej
:Äk’  
+
Ch’oy  
:b’alam  
+
kumätz  
:umül
+
köj
:Kär  
+
Äk’  
:kuk  
+
b’alam  
:utiw
+
umül
:K’uch  
+
Kär  
:ch’ök  
+
kuk  
:syan
+
utiw
:Mes  
+
K’uch  
:wuch’  
+
ch’ök  
:tz’ikin
+
syan
:Täp k’uch  
+
Mes  
:sanïk  
+
wuch’  
:Palamax  
+
tz’ikin
:b’ay  
+
Täp k’uch  
:xik
+
sanïk
:Jut  
+
Palamax  
:k’oy
+
b’ay
:Ixpa’ch  
+
</poem>
:si’k
+
</div>
:Üs ixpëq  
+
<div style="width:50%: float:right">
:ixkalet
+
<poem>
:Xiwan  
+
xik
:sotz’  
+
Jut  
:kab’
+
k’oy
:Wonon  
+
Ixpa’ch  
:patix  
+
si’k
:par
+
Üs ixpëq  
:K’äq  
+
ixkalet
:ib’oy  
+
Xiwan  
:tuch
+
sotz’  
:Sis  
+
kab’
:t’ot’  
+
Wonon  
:täp
+
patix  
:Lol  
+
par
:ixpëq  
+
K’äq  
:ixtutz’
+
ib’oy  
 +
tuch
 +
Sis  
 +
t’ot’
 +
täp
 +
Lol  
 +
ixpëq  
 +
ixtutz’
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
 +
 
 
<center>
 
<center>
<gallery widths=175px heights=175px>
+
<gallery widths=175px heights=175px perrow=4>
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(32.1).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(32.1).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(32.2).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(32.2).png
Línea 280: Línea 316:     
'''Choltzij richin pa tinamït'''
 
'''Choltzij richin pa tinamït'''
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(32.5).png|right|450px]]
:Jay  
+
<div style="width:30%;">
:b’ey  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:ak’wala’
+
<poem>
:Ch’ich’  
+
Jay  
:winäq  
+
b’ey  
:q’atb’äl tzij
+
ak’wala’
:Che’
+
Ch’ich’  
:ya’  
+
winäq  
:k’ayib’äl
+
q’atb’äl tzij
:Q’ayïs  
+
Che’
:kotz’i’j  
+
ya’  
:chiköp
+
k’ayib’äl
:Winaqi’
+
Q’ayïs  
:tz’i’  
+
kotz’i’j  
:to'onel
+
chiköp
:Ab’äj  
+
Winaqi’
:chikopi’  
+
tz’i’  
:raqän saqil
+
to'onel
:K’ayinela’  
+
Ab’äj  
:chi nimajay  
+
chikopi’  
:q’ojom
+
raqän saqil
:Ixoqi’  
+
K’ayinela’  
:nan  
+
chi nimajay  
:tat
+
q’ojom
:Ixtani’  
+
Ixoqi’  
:chuchi’ ya’  
+
nan  
:awän
+
tat
:Ulew  
+
Ixtani’  
:tzyäq  
+
chuchi’ ya’  
:tijob’äl
+
awän
:Ti’ij  
+
Ulew  
:si’  
+
tzyäq  
:alkalte
+
tijob’äl
:K’ïm  
+
</poem>
:juyu’  
+
</div>
:winäq
+
<div style="width:50%: float:right">
:Ixim  
+
<poem>
:äk’  
+
Ti’ij  
:aq’om
+
si’  
:Achi’a’  
+
alkalte
:jay  
+
K’ïm  
:tz’aläm
+
juyu’  
:Ch’ich’  
+
winäq
:kape’  
+
Ixim  
:munil
+
äk’  
:Kapiya  
+
aq’om
:k’ayib’äl  
+
Achi’a’  
:nawïl k’ayïl wachinäq
+
jay  
:K’ayïl  
+
tz’aläm
:xajab’  
+
Ch’ich’  
:k’ayinela’ kej
+
kape’  
:K’ix  
+
munil
:kinäq’  
+
Kapiya  
:eleq’oma’
+
k’ayib’äl  
:K’o ya’  
+
nawïl k’ayïl wachinäq
:kojol jay  
+
K’ayïl  
:loq’oj ch’akät
+
xajab’  
:Meseb’äl  
+
k’ayinela’ kej
:nuk’ül ch’akät  
+
K’ix  
:q’ayïs
+
kinäq’  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(32.5).png|center|450px]]
+
eleq’oma’
 +
K’o ya’  
 +
kojol jay  
 +
loq’oj ch’akät
 +
Meseb’äl  
 +
nuk’ül ch’akät  
 +
q’ayïs
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij richin ri ach’alal ri’il'''
 
'''Choltzij richin ri ach’alal ri’il'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(35).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(35).png|right|450px]]
:Nute’  
+
<div style="width:30%;">
:nutata’  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:nuchaq’  
+
<poem>
:nujite’  
+
Nute’  
:ixöq
+
nutata’  
:Nunimal  
+
nuchaq’  
:nuxib’al  
+
nujite’  
:nub’aluk  
+
ixöq
:winäq  
+
Nunimal  
:yajte’
+
nuxib’al  
:Wati’t  
+
nub’aluk  
:wana’  
+
winäq  
:numama’
+
yajte’
:rijiläj numama’
+
Wati’t  
:Nimalaxel  
+
wana’  
:ne’y  
+
numama’
:wali’  
+
rijiläj numama’
:nuchaq’
+
Nimalaxel  
:wika’n
+
ne’y  
:Wiy  
+
wali’  
:nute’  
+
nuchaq’
:wechan  
+
wika’n
:awali’  
+
Wiy  
:ri’j
+
nute’  
:Ixöq  
+
wechan  
:nujite’
+
awali’  
:axib’al  
+
ri’j
:awati’t  
+
Ixöq  
:walinam
+
nujite’
:Wixnan  
+
axib’al  
:nuch’utite’  
+
</poem>
:näj chaq’  
+
</div>
:qachaq’  
+
<div style="width:50%: float:right">
:walite’
+
<poem>
:Ixtani’  
+
awati’t  
:alib’ätz  
+
walinam
:tata’  
+
Wixnan  
:ri’j  
+
nuch’utite’  
:ch’i’p
+
näj chaq’  
:Te’ej  
+
qachaq’  
:rijiläj nute’  
+
walite’
:xib’al  
+
Ixtani’  
:q’opoj  
+
alib’ätz  
:nuji’
+
tata’  
:Nume’al  
+
ri’j  
:ijaxel  
+
ch’i’p
:rechan  
+
Te’ej  
:wixjayil  
+
rijiläj nute’  
:nute’
+
xib’al  
:Nuk’exel  
+
q’opoj  
:nuk’ajol  
+
nuji’
:ak’wala’  
+
Nume’al  
:ixöq k’ajola’
+
ijaxel  
:Awalite’
+
rechan  
 
+
wixjayil  
 +
nute’
 +
Nuk’exel  
 +
nuk’ajol  
 +
ak’wala’  
 +
ixöq k’ajola’
 +
Awalite’
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij richin ri ch’akulaj'''
 
'''Choltzij richin ri ch’akulaj'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(36).png|right|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(36).png|right|350px]]
:Aqanaj  
+
<div style="width:30%;">
:xikinaj  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:ixk’äq
+
<poem>
:q’ab’aj  
+
Aqanaj  
:kik’el  
+
xikinaj  
:Atza’m
+
ixk’äq
:aq’a’  
+
q’ab’aj  
:awaq’  
+
kik’el  
:raqän
+
Atza’m
:wey  
+
aq’a’  
:wäch  
+
awaq’  
:rismal awi’
+
raqän
:awey  
+
wey  
:ruq’a’  
+
wäch  
:ruwäch awey
+
rismal awi’
:nuchi’  
+
awey  
:b’aq  
+
ruq’a’  
:aqul
+
ruwäch awey
:paläj  
+
nuchi’  
:Nutele’n  
+
b’aq  
:kik’
+
aqul
:ib’och’  
+
paläj  
:aqanaj  
+
Nutele’n  
:ameske’l
+
kik’
:Ch’ek  
+
ib’och’  
:ametz’  
+
aqanaj  
:awa’
+
</poem>
:nuchi’  
+
</div>
:ismachi’  
+
<div style="width:50%: float:right">
:Awi’
+
<poem>
:runaq’ awäch  
+
ameske’l
:waq’  
+
Ch’ek  
:Apaläj
+
ametz’  
:eyaj  
+
awa’
:ach’ek  
+
nuchi’  
:Ruwi’
+
ismachi’  
:aq’a’  
+
Awi’
:Qey  
+
runaq’ awäch  
:qawäch
+
waq’  
:Ti’ij  
+
Apaläj
:qaq’a’  
+
eyaj  
:Xe’ apam
+
ach’ek  
:nuqul  
+
Ruwi’
:Xikinaj  
+
aq’a’  
:ruwa’ ruk’u’x
+
Qey  
 
+
qawäch
 +
Ti’ij  
 +
qaq’a’  
 +
Xe’ apam
 +
nuqul  
 +
Xikinaj  
 +
ruwa’ ruk’u’x
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij richin jay'''
 
'''Choltzij richin jay'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(37).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(37).png|right|450px]]
:Ch’akät  
+
<div style="width:30%;">
:si’  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:ch’ajt  
+
<poem>
:ya’l  
+
Ch’akät  
:b’oloj
+
si’  
:Xan  
+
ch’ajt  
:che’  
+
ya’l  
:chun  
+
b’oloj
:b’ojo’y  
+
Xan  
:nukolo’
+
che’  
:Ab’äj  
+
chun  
:tzyäq  
+
b’ojo’y  
:tz’aläm  
+
nukolo’
:q’aq’  
+
Ab’äj  
:po’t
+
tzyäq  
:Patz’am  
+
tz’aläm  
:ya’  
+
q’aq’  
:kuku’  
+
po’t
:warab’äl  
+
Patz’am  
:q’e’l
+
ya’  
:Räk’  
+
kuku’  
:chakäch  
+
warab’äl  
:sanayi’  
+
q’e’l
:ch’ab’äq  
+
Räk’  
:ixim
+
chakäch  
:Ak’wala’  
+
sanayi’  
:k’ïm  
+
ch’ab’äq  
:klawx  
+
ixim
:ruxaq  
+
Ak’wala’  
:ch’äj  
+
k’ïm  
:si’
+
klawx  
:Meseb’äl  
+
ruxaq  
:kotz’i’j
+
</poem>
:xot  
+
</div>
:Ruk’ojolib’äl si’
+
<div style="width:50%: float:right">
:k’ul
+
<poem>
:Xuk’ub’
+
ch’äj  
:wäy  
+
si’
:ulew
+
Meseb’äl  
:xajab’  
+
kotz’i’j
:Machät
+
xot  
:ch’ich’  
+
Ruk’ojolib’äl si’
:Kostal
+
k’ul
:k’am  
+
Xuk’ub’
:Asaron
+
wäy  
:jay
+
ulew
:käj
+
xajab’  
:kape’  
+
Machät
:Tem
+
ch’ich’  
:pop  
+
Kostal
:Kolo’
+
k’am  
:b’ojo’y  
+
Asaron
:Läq
+
jay
:kem  
+
käj
:Q’ab’a’t
+
kape’  
:raqän jay  
+
Tem
:Aq’om
+
pop  
:Ruk’ojolib’äl q’aq’
+
Kolo’
 +
b’ojo’y  
 +
Läq
 +
kem  
 +
Q’ab’a’t
 +
raqän jay  
 +
Aq’om
 +
Ruk’ojolib’äl q’aq’
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij richin b’onil'''
 
'''Choltzij richin b’onil'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(38).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(38).png|right|450px]]
:Käq  
+
<div style="width:30%;">
:q’än  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:q’ëq
+
<poem>Käq  
:Räx  
+
q’än  
:säq  
+
q’ëq
:q’u’x
+
Räx  
:Q’anq’öj  
+
säq  
:q’eqq’öj  
+
q’u’x
:saqsöj
+
Q’anq’öj  
:Tuq’  
+
q’eqq’öj  
:raxwäch  
+
saqsöj
:saqpor
+
Tuq’  
:Kaqköj  
+
raxwäch  
:tz’iltz’öj  
+
saqpor
:raxröj
+
</poem>
:Saqparapöj  
+
</div>
:chaj  
+
<div style="width:50%: float:right">
:xar
+
<poem>
:Xarxöj  
+
Kaqköj  
:pitay  
+
tz’iltz’öj  
:chaj chaj
+
raxröj
:Mex  
+
Saqparapöj  
:lo’x  
+
chaj  
:chajchöj
+
xar
 
+
Xarxöj  
 +
pitay  
 +
chaj chaj
 +
Mex  
 +
lo’x  
 +
chajchöj
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij kichin taq samaj'''
 
'''Choltzij kichin taq samaj'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(39).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(39).png|right|450px]]
:K’ayinem  
+
<div style="width:30%;">
:nch’elej nuchaq’  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:ponoj wäy  
+
<poem>
:tz’ib’  
+
K’ayinem  
:täpKinmës pa  
+
nch’elej nuchaq’  
:jay  
+
ponoj wäy  
:nch’aj tzyäq  
+
tz’ib’  
:mes  
+
täpKinmës pa  
:yitzaq  
+
jay  
:yib’e pan  
+
nch’aj tzyäq  
:qasan oj  
+
mes  
:Moloj si’  
+
yitzaq  
:chapoj kär  
+
yib’e pan  
:ch’aroj si’  
+
qasan oj  
:ya’öl wäy  
+
Moloj si’  
:ch’ajom  
+
chapoj kär  
:mesoj  
+
ch’aroj si’  
:B’anöy jay  
+
ya’öl wäy  
:Tuku'l  
+
ch’ajom  
:ya’anem  
+
mesoj  
:t’iso’n  
+
B’anöy jay  
:b’anöy b’ey  
+
Tuku'l  
:t’iso’n  
+
ya’anem  
:Ninto’ nutata’  
+
t’iso’n  
:b’anoj wäy  
+
b’anöy b’ey  
:nb’enukama’ ya’  
+
t’iso’n  
:Ch’ajoj  
+
Ninto’ nutata’  
:b’anoj q’utun  
+
b’anoj wäy  
:mesoj  
+
nb’enukama’ ya’  
:Nb’an taqkil  
+
Ch’ajoj  
:mesoj pa jay  
+
b’anoj q’utun  
:b’oxoj q’aq’  
+
mesoj  
:Rupam kape’  
+
Nb’an taqkil
:ninmës ruwa jay  
+
</poem>
:ch’opoj ulew
+
</div>
:Nb’enuk’ama’  
+
<div style="width:50%: float:right">
:nusi’
+
<poem>
:choyoj si’
+
mesoj pa jay  
:kem
+
b’oxoj q’aq’  
:Rupam xnakät  
+
Rupam kape’  
:ya’oj tz’o’
+
ninmës ruwa jay  
:nutorij q’ayïs  
+
ch’opoj ulew
:Tukuj kape’
+
Nb’enuk’ama’  
:tikoj kape’  
+
nusi’
:Ninchojmisaj ruchat
+
choyoj si’
:Qasan oj  
+
kem
:b’ätz’  
+
Rupam xnakät  
:qasaan ooj  
+
ya’oj tz’o’
:Rikil wäy
+
nutorij q’ayïs  
:chapoj sa’y  
+
Tukuj kape’
:ninb’eb’ij nutz’o’
+
tikoj kape’  
:Ninb’än b’oloj  
+
Ninchojmisaj ruchat
:ninb’än chenoj
+
Qasan oj  
:nub’än rukamul  
+
b’ätz’  
:Ch’ajöl läq
+
qasaan ooj  
:paxin ab’äj  
+
Rikil wäy
:puq’uj ch’ab’äq
+
chapoj sa’y  
:Ninb’än wawex  
+
ninb’eb’ij nutz’o’
:tikoj awän
+
Ninb’än b’oloj  
:ninchunaj nuch’at
+
ninb’än chenoj
 
+
nub’än rukamul  
 +
Ch’ajöl läq
 +
paxin ab’äj  
 +
puq’uj ch’ab’äq
 +
Ninb’än wawex  
 +
tikoj awän
 +
ninchunaj nuch’at
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij kichin aqanaj'''
 
'''Choltzij kichin aqanaj'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(40.1).png|right|420px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(40.1).png|right|420px]]
:Kïk’  
+
<div style="width:30%;">
:ib’o’ch’  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:yatb’iyin
+
<poem>
:yib’iyaj  
+
Kïk’  
:B’aq  
+
ib’o’ch’  
:yib’iyin
+
yatb’iyin
:tz’umal  
+
yib’iyaj  
:yatb’e pa juyu’  
+
B’aq  
:Yojb’iyaj
+
yib’iyin
:nb’iyin nukik’el  
+
tz’umal  
:yatb’e pa si’  
+
yatb’e pa juyu’  
:ixk’äq
+
Yojb’iyaj
:Tz’um  
+
nb’iyin nukik’el  
:Yatpalaqin  
+
yatb’e pa si’  
:Ruka’n b’aq
+
ixk’äq
:Ch’a’k awaqän  
+
Tz’um  
:Ch’akul  
+
Yatpalaqin
:Nink’äq wi’
+
</poem>
:Ruwi’ waqän  
+
</div>
:K’ojolib’äl xajab’  
+
<div style="width:50%: float:right">
:Ixtuxil
+
<poem>
:Yipe  
+
Ruka’n b’aq
:nub’aqil  
+
Ch’a’k awaqän  
:awa’
+
Ch’akul  
:yatxajo’  
+
Nink’äq wi’
:nuch’ek  
+
Ruwi’ waqän  
:yatnupalaqinisaj
+
K’ojolib’äl xajab’  
 +
Ixtuxil
 +
Yipe  
 +
nub’aqil  
 +
awa’
 +
yatxajo’  
 +
nuch’ek  
 +
yatnupalaqinisaj
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
 +
 
 
<center>
 
<center>
 
<gallery widths=250px heights=250px>
 
<gallery widths=250px heights=250px>
Línea 640: Línea 748:     
'''Choltzij kichin q’ab’aj'''
 
'''Choltzij kichin q’ab’aj'''
 
+
<div style="width:30%;">
:Naq’etej aq’a’  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:nupon ruway  
+
<poem>Naq’etej aq’a’  
:yattz’ib’an
+
nupon ruway  
:Nuchäp ruway  
+
yattz’ib’an
:ruwi’ ruq’a’  
+
Nuchäp ruway  
:ib’o’ch’
+
ruwi’ ruq’a’  
:Nachäp wäy  
+
ib’o’ch’
:nachäp kär  
+
Nachäp wäy  
:kïk’
+
nachäp kär  
:B’aq  
+
kïk’
:ninpaq’ij nuq’a’  
+
B’aq  
:nuch’äj nutzyaq
+
ninpaq’ij nuq’a’  
:Nusamajij  
+
nuch’äj nutzyaq
:nachap naqüm  
+
Nusamajij  
:nach’äj ruwäch
+
nachap naqüm  
:Yiwa’  
+
nach’äj ruwäch
:ixk’äq  
+
Yiwa’  
:tzaqöl wäy
+
ixk’äq  
:Tzaqb’äl wäy  
+
tzaqöl wäy
:nqatutuj kape’  
+
Tzaqb’äl wäy  
:ninchäp wachinäq
+
nqatutuj kape’  
:Nupaq’ij nuq’a’  
+
ninchäp wachinäq
:naq’etej awi’  
+
Nupaq’ij nuq’a’  
:naqol ruxaq awän
+
naq’etej awi’  
:Nachäp läq  
+
naqol ruxaq awän
:nachäp ab’äj  
+
Nachäp läq  
:nach’äj läq
+
</poem>
:Nnuchäp atuxtäq  
+
</div>
:ruk’u’x aq’a’  
+
<div style="width:50%: float:right">
:nuxoj tz’o’
+
<poem>
:Nuq’a’  
+
nachäp ab’äj
:nuchäp wuj  
+
nach’äj läq
:nub’än b’ätz’
+
Nnuchäp atuxtäq  
:Njaq chi’ jay  
+
ruk’u’x aq’a’  
:yitz’ib’an  
+
nuxoj tz’o’
:namës pa jay
+
Nuq’a’  
:Nachäp xajab’  
+
nuchäp wuj  
:natïj awäy  
+
nub’än b’ätz’
:naqüm akape’
+
Njaq chi’ jay  
:Yatq’eten  
+
yitz’ib’an  
:yataq’oman  
+
namës pa jay
:yatq’ojoman
+
Nachäp xajab’  
:B’anb’äl chenoj  
+
natïj awäy  
:nwokisaj nutzyaq  
+
naqüm akape’
:nqachäp tz’ib’ab’äl
+
Yatq’eten  
:Naq’etaj atz’i’  
+
yataq’oman  
:nunük’ nukem  
+
yatq’ojoman
:jaqb’äl chi’aj
+
B’anb’äl chenoj  
:Nunük’ nutzyaq
+
nwokisaj nutzyaq  
 +
nqachäp tz’ib’ab’äl
 +
Naq’etaj atz’i’  
 +
nunük’ nukem  
 +
jaqb’äl chi’aj
 +
Nunük’ nutzyaq
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
 
<center>
 
<center>
<gallery widths=200px heights=200px>
+
<gallery widths=200px heights=200px perrow=3>
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(42.1).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(42.1).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(42.2).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(42.2).png
Línea 700: Línea 817:  
</gallery>
 
</gallery>
 
</center>
 
</center>
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(44).png|right|420px]]
 
'''Choltzij kichin chi’aj'''
 
'''Choltzij kichin chi’aj'''
:Yattzijon  
+
<div style="width:30%;">
:natïj  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:tijoj kape’  
+
<poem>
:yojsik’in
+
Yattzijon  
:Naräq achi’  
+
natïj  
:yitzijon  
+
tijoj kape’  
:sik’ib’äl winäq  
+
yojsik’in
:q’ejelob’äl qate’
+
Naräq achi’  
:Nuchi’  
+
yitzijon  
:nutïj wäy  
+
sik’ib’äl winäq  
:yatb’ixan  
+
q’ejelob’äl qate’
:q’ejelob’äl qatata’
+
Nuchi’  
:Naqüm ya’  
+
nutïj wäy  
:yatch’o  
+
yatb’ixan  
:nakach’uj  
+
q’ejelob’äl qatata’
:q’ejelob’äl qati’t
+
Naqüm ya’  
:Chi’aj  
+
yatch’o  
:xe’wäy  
+
nakach’uj  
:nsilob’ej ri’  
+
q’ejelob’äl qati’t
:q’ejelob’äl qamama’
+
Chi’aj  
:Nuq’a’  
+
xe’wäy  
:nutïj äk’  
+
nsilob’ej ri’  
:nutïj jun wachinäq  
+
q’ejelob’äl qamama’
:q’ejelob’äl qach’itite’
+
Nuq’a’  
:nuräq nuchi’  
+
nutïj äk’  
:Nwa’  
+
nutïj jun wachinäq  
:pan aqul  
+
q’ejelob’äl qach’itite’
:q’ejelob’äl qach’ititata’
+
nuräq nuchi’  
:loq’b’äl uq  
+
Nwa’  
:Qachi’  
+
pan aqul  
:qaq’  
+
q’ejelob’äl qach’ititata’
:b’anob’äl k’ayij
+
loq’b’äl uq  
:nuyöb’  
+
Qachi’  
:Nub’ïq’ chub’  
+
qaq’  
:nutïj kach’  
+
b’anob’äl k’ayij
:sik’inel Ajaw
+
nuyöb’  
:nsik’in  
+
Nub’ïq’ chub’  
:Metz’  
+
nutïj kach’  
:nqumun  
+
sik’inel Ajaw
:sik’inel wach’alal
+
nsik’in  
:nutïj ya’  
+
Metz’  
:Nuxupuj xul  
+
nqumun  
:q’ejelonel nwa’  
+
sik’inel wach’alal
:b’anöy samaj
+
nutïj ya’  
:Nuq’ejela’ nte’  
+
Nuxupuj xul  
:tijöy kinäq’  
+
q’ejelonel nwa’
:tijöy rikil  
+
</poem>
:sik’inel ruwa wuj
+
</div>
:K’o rub’aqil  
+
<div style="width:50%: float:right">
:ruk’atzil  
+
<poem>
:kach’  
+
b’anöy samaj
:yoq’onel
+
Nuq’ejela’ nte’  
:Ruk’wan kïk’  
+
tijöy kinäq’  
:ch’akul  
+
tijöy rikil  
:ruk’wan qey  
+
sik’inel ruwa wuj
:nb’ixan
+
K’o rub’aqil  
:richin qachub’  
+
ruk’atzil  
:k’o rub’och’iil  
+
kach’  
:ruchi’  
+
yoq’onel
:nxib’an
+
Ruk’wan kïk’  
:sik’ib’äl chiköp  
+
ch’akul  
:Sujunel k’ayij  
+
ruk’wan qey  
:nchub’an sujub’äl si’  
+
nb’ixan
:nchub’an
+
richin qachub’  
:Sujub’äl to’om  
+
k’o rub’och’iil  
:sujub’äl wäy  
+
ruchi’  
:natïj away  
+
nxib’an
:b’ochi’inel
+
sik’ib’äl chiköp  
:nuloq’ob’ej tzyäq  
+
Sujunel k’ayij  
:natïj munil  
+
nchub’an sujub’äl si’  
:tijöl ichaj  
+
nchub’an
:sujunel
+
Sujub’äl to’om  
:natïj äk’  
+
sujub’äl wäy  
:nutïj ik  
+
natïj away  
:ruwäch wey
+
b’ochi’inel
:nutz’üb’  
+
nuloq’ob’ej tzyäq  
:yib’ison  
+
natïj munil  
:nukäch’ kach’
+
tijöl ichaj  
:ruwäch eyaj  
+
sujunel
:ruk’wan b’aq  
+
natïj äk’  
:Ruk’wan ismachi’
+
nutïj ik  
:Ruk’wan ib’och’  
+
ruwäch wey
:sik’ib’äl tz’ib’  
+
nutz’üb’  
:sik’ib’äl qachaq’
+
yib’ison  
:sik’ib’äl wuj  
+
nukäch’ kach’
:noq’
+
ruwäch eyaj  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(44).png|center|420px]]
+
ruk’wan b’aq  
 +
Ruk’wan ismachi’
 +
Ruk’wan ib’och’  
 +
sik’ib’äl tz’ib’  
 +
sik’ib’äl qachaq’
 +
sik’ib’äl wuj
 +
noq’  
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij nuk’än ri’ rik’in ri ch’akulaj'''
 
'''Choltzij nuk’än ri’ rik’in ri ch’akulaj'''
 
+
<div style="width:30%;">
:Nïm raqän  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:ajsamajel  
+
<poem>
:tzatzq’or
+
Nïm raqän  
:Utziläj winäq  
+
ajsamajel  
:ko’öl raqän  
+
tzatzq’or
:chomiläj winäq
+
Utziläj winäq  
:Tijöl q’ayïs  
+
ko’öl raqän  
:ti’oj ruq’a’  
+
chomiläj winäq
:ti’oj
+
Tijöl q’ayïs  
:Nima’q rusamaj  
+
ti’oj ruq’a’  
:kokoj kaqän  
+
ti’oj
:b’aq
+
Nima’q rusamaj  
:Qumüy ya’  
+
kokoj kaqän  
:nima’q ruxikin  
+
b’aq
:nima’q ruwi’
+
Qumüy ya’  
:Nïm rutza’m  
+
nima’q ruxikin  
:ma nsamäj ta  
+
nima’q ruwi’
:k’o rey
+
Nïm rutza’m  
:K’anen  
+
ma nsamäj ta  
:ti’oj ruwi’  
+
k’o rey
:q’aq’awinäq
+
K’anen  
:Eleq’oma’  
+
ti’oj ruwi’  
:nima’q rixk’äq  
+
q’aq’awinäq
:k’o ruchi’
+
Eleq’oma’  
:B’aqiläj winäq  
+
nima’q rixk’äq  
:tz’ujunel  
+
k’o ruchi’
:saqawinäq
+
B’aqiläj winäq  
:Nima’q rumetz’  
+
tz’ujunel  
:nima’q ra’  
+
saqawinäq
:nïm ra’
+
Nima’q rumetz’  
:B’anöl taq ch’a’oj  
+
nima’q ra’  
:nïm raq’  
+
nïm ra’
:ruwäch
+
B’anöl taq ch’a’oj  
:Nïm ruxajab’  
+
nïm raq’  
:k’o rutza’m  
+
ruwäch
:k’o rupas
+
</poem>
:K’o rumochila  
+
</div>
:jun xtän  
+
<div style="width:50%: float:right">
:e b’aq
+
<poem>
:Ti’oj raqän  
+
Nïm ruxajab’  
:ch’ayonela’  
+
k’o rutza’m  
:b’anöy taq jay
+
k’o rupas
:Qas yesamäj  
+
K’o rumochila  
:k’o ruxajab’  
+
jun xtän  
:tz’il rij
+
e b’aq
:Saqaläj winäq  
+
Ti’oj raqän  
:achin  
+
ch’ayonela’  
:rismal ruwi’
+
b’anöy taq jay
:Ütz ntzijon  
+
Qas yesamäj  
:pim ruwa rey  
+
k’o ruxajab’  
:nima’q ruq’a’
+
tz’il rij
:B’anöy utzil  
+
Saqaläj winäq  
:k’o ruwi’  
+
achin  
:k’o ruwäch
+
rismal ruwi’
:K’o rub’aqil  
+
Ütz ntzijon  
:säq  
+
pim ruwa rey  
:ti’oj rutza’m
+
nima’q ruq’a’
:Ti’oj rixk’äq  
+
B’anöy utzil  
:b’anöy ch’a’oj  
+
k’o ruwi’  
:ti ko’öl
+
k’o ruwäch
:Nsamäj  
+
K’o rub’aqil  
:ajq’ij  
+
säq  
:ajchapöl kär
+
ti’oj rutza’m
:Ak’wal  
+
Ti’oj rixk’äq  
:ala’  
+
b’anöy ch’a’oj  
:sib’isäq runaq’ ruwäch
+
ti ko’öl
 
+
Nsamäj  
 
+
ajq’ij  
 +
ajchapöl kär
 +
Ak’wal  
 +
ala’  
 +
sib’isäq runaq’ ruwäch
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(46).png|right|380px]]
 
'''Choltzij richin pa jay, rik’in kisamaj taq ak’wala’'''
 
'''Choltzij richin pa jay, rik’in kisamaj taq ak’wala’'''
 +
<div style="width:30%;">
 +
<div style="width:50%; float:left;">
 +
<poem>
 +
Setesïk rachäq
 +
b’anöl etzelal
 +
b’anöy jay
 +
Säq ntzu’un
 +
b’anöl q’ab’arïk
 +
sal rij
 +
Rurajil
 +
qas ütz
 +
qas jeb’ël
 +
b’ajïl jay
 +
ti’oj rixk’äq
 +
q’ëq ruwi’
 +
q’ëq ruxajab’
 +
ti’oj rupaläj
 +
</poem>
 +
</div>
 +
<div style="width:50%: float:right">
 +
<poem>
 +
q’ab’arel
 +
ti’oj rub’aqil
 +
ti’oj rutz’umal
 +
punupäq xe’ rey
 +
pïm ruxikin
 +
perepäq ruxikin
 +
ntzijon
 +
nïm ruwäch
 +
nïm ruq’a’
 +
waranel
 +
jewejïk rupaläj
 +
chaponel
 +
b’aq ruqul
 +
ajetz’anel
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
   −
:Setesïk rachäq
  −
:b’anöl etzelal
  −
:b’anöy jay
  −
:Säq ntzu’un
  −
:b’anöl q’ab’arïk
  −
:sal rij
  −
:Rurajil
  −
:qas ütz
  −
:qas jeb’ël
  −
:b’ajïl jay
  −
:ti’oj rixk’äq
  −
:q’ëq ruwi’
  −
:q’ëq ruxajab’
  −
:ti’oj rupaläj
  −
:q’ab’arel
  −
:ti’oj rub’aqil
  −
:ti’oj rutz’umal
  −
:punupäq xe’ rey
  −
:pïm ruxikin
  −
:perepäq ruxikin
  −
:ntzijon
  −
:nïm ruwäch
  −
:nïm ruq’a’
  −
:waranel
  −
:jewejïk rupaläj
  −
:chaponel
  −
:b’aq ruqul
  −
:ajetz’anel
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(46).png|center|380px]]
   
'''Tijonel'''
 
'''Tijonel'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
Línea 910: Línea 1056:  
Tib’ana’ rutz’am itz’ib’ab’al, tinuk’u’ ri itz’uyub’al, kojtz’uye’ pa taq moloj, k’a ri’ tijaqa’ ri iwuj, tib’ana’ ri isamaj, kixetz’an rik’in i ajiab’äl, tib’ana’ chi juley taq tzij chi re ri tz’ib’, tisik’ij ri xqatz’ib’aj, tib’ij achike k’a jun cholb’äl tzij. Tasik’ij ri taq tzij.
 
Tib’ana’ rutz’am itz’ib’ab’al, tinuk’u’ ri itz’uyub’al, kojtz’uye’ pa taq moloj, k’a ri’ tijaqa’ ri iwuj, tib’ana’ ri isamaj, kixetz’an rik’in i ajiab’äl, tib’ana’ chi juley taq tzij chi re ri tz’ib’, tisik’ij ri xqatz’ib’aj, tib’ij achike k’a jun cholb’äl tzij. Tasik’ij ri taq tzij.
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(48).png|right|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(48).png|right|350px]]
:Ch’akät  
+
<div style="width:30%;">
:Wuj  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:Ak’wala’
+
<poem>
:Rutzub’al jay  
+
Ch’akät  
:Meseb’äl  
+
Wuj  
:Tijonel
+
Ak’wala’
:Kotz’i’j  
+
Rutzub’al jay  
:Tz’aläm tz’ib’ab’äl  
+
Meseb’äl  
:Xan
+
Tijonel
:Rupam jay  
+
Kotz’i’j  
:K’ayinela’
+
Tz’aläm tz’ib’ab’äl  
:Q’ojom  
+
Xan
:Muj  
+
Rupam jay  
:Chi’ch’
+
K’ayinela’
:Tem  
+
Q’ojom  
:Kotz’i’j  
+
Muj  
:Chi jay
+
Chi’ch’
:Ch’ame’y  
+
Tem  
:Ichinaj  
+
Kotz’i’j  
:Alanxäx
+
Chi jay
:Yojib’äl  
+
Ch’ame’y  
:Etz’anib’äl  
+
Ichinaj  
:Q’ayïs
+
Alanxäx
:Ruk’ojolib’äl q’ayïs  
+
Yojib’äl
:K’ojolib’äl wuj  
+
</poem>
:K’ayinel
+
</div>
:Rub’ey  
+
<div style="width:50%: float:right">
:K’am  
+
<poem>
:Ruwäch jay
+
Etz’anib’äl  
:Ruxaq wuj  
+
Q’ayïs
:Jay lámina  
+
Ruk’ojolib’äl q’ayïs  
:jay
+
K’ojolib’äl wuj  
:tz’aq  
+
K’ayinel
:tz’aläm  
+
Rub’ey  
:tz’ib’ab’äl
+
K’am  
:tz’uyub’äl  
+
Ruwäch jay
:chupub’äl  
+
Ruxaq wuj  
:qumib’äl
+
Jay lámina  
:yojib’äl  
+
jay
:rupam jay  
+
tz’aq  
:k’olaj
+
tz’aläm  
 
+
tz’ib’ab’äl
 +
tz’uyub’äl  
 +
chupub’äl  
 +
qumib’äl
 +
yojib’äl  
 +
rupam jay  
 +
k’olaj
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Samaj richin ri tijonel'''
 
'''Samaj richin ri tijonel'''
Línea 992: Línea 1148:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(50).png|center|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(50).png|center|350px]]
   −
==taq tzij richin ri tinamït rik’in juley chik.==
+
==taq tzij richin ri tinamït rik’in juley chik==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
K’o ri taq k’amb’äl tzij chupam re to’ob’äl wuj re’.
 
K’o ri taq k’amb’äl tzij chupam re to’ob’äl wuj re’.
Línea 1019: Línea 1175:  
'''Choltzij richin tinamït'''
 
'''Choltzij richin tinamït'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(52).png|right|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(52).png|right|350px]]
:Jay  
+
<div style="width:30%;">
:ch’ich’  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:b’ey  
+
<poem>
:ch’akät
+
Jay  
:ak’wala’  
+
ch’ich’  
:winäq  
+
b’ey  
:q’atab’äl  
+
ch’akät
:tziij  
+
ak’wala’  
:meseb’äl
+
winäq  
:ya’  
+
q’atab’äl  
:k’ayib’äl  
+
tziij  
:q’ayis  
+
meseb’äl
:k’uch
+
ya’  
:kotz’i’j  
+
k’ayib’äl  
:chiköp  
+
q’ayis  
:winaqi’  
+
k’uch
:kojol jay
+
kotz’i’j  
:tz’i’  
+
chiköp  
:tonel  
+
winaqi’  
:ab’äj  
+
kojol jay
:b’anöy xajab’
+
tz’i’  
:raqan q’aq’  
+
tonel  
:chikopi’  
+
ab’äj  
:k’ayinela’  
+
b’anöy xajab’
:kej
+
raqan q’aq’  
:ixoqi’  
+
chikopi’  
:chi nimajay  
+
k’ayinela’  
:ab’äj b’ey
+
kej
:k’ayïl  
+
ixoqi’  
:xajab’  
+
chi nimajay  
:q’ojom nan
+
</poem>
:mix  
+
</div>
:k’ayïl  
+
<div style="width:50%: float:right">
:q’enum ixtani’
+
<poem>
:chiya’  
+
ab’äj b’ey
:awän  
+
k’ayïl  
:ulew
+
xajab’  
:tzyäq  
+
q’ojom nan
:b’ey  
+
mix  
:tijob’äl
+
k’ayïl  
:ti’ij  
+
q’enum ixtani’
:si’  
+
chiya’  
:alkalte
+
awän  
:k’im juyu’  
+
ulew
:ixim  
+
tzyäq  
:ak’
+
b’ey  
:aq’om  
+
tijob’äl
:jay  
+
ti’ij  
:achi’a’
+
si’  
:tz’aläm jay  
+
alkalte
:jun ch’ich’  
+
k’im juyu’  
:kape’
+
ixim  
:kapiya  
+
ak’
:k’ayib’al ak’
+
aq’om  
 +
jay  
 +
achi’a’
 +
tz’aläm jay  
 +
jun ch’ich’  
 +
kape’
 +
kapiya  
 +
k’ayib’al ak’
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
   −
==Choltzij richin ruwach’ulew.==
+
==Choltzij richin ruwach’ulew==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
K’o ja taq k’amb’äl tzij chupam re to’ob’äl wuj re’.
 
K’o ja taq k’amb’äl tzij chupam re to’ob’äl wuj re’.
Línea 1088: Línea 1255:  
'''Taq tzij richin pa Juyu’:'''
 
'''Taq tzij richin pa Juyu’:'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(54).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(54).png|right|450px]]
:Ya’  
+
<div style="width:30%;">
:utiw  
+
<div style="width:50%; float:left;">
:tz’i’  
+
<poem>
:aranxäx
+
Ya’  
:Xiwan  
+
utiw  
:k’oy  
+
tz’i’  
:xe’ siwan  
+
aranxäx
:masat
+
Xiwan  
:Si’  
+
k’oy  
:juyu’  
+
xe’ siwan  
:xnakät  
+
masat
:tz’ikina’
+
Si’  
:Palamax  
+
juyu’  
:Raqän ya’  
+
xnakät  
:ch’ab’äq  
+
tz’ikina’
:chay
+
Palamax  
:Ixkoya’  
+
Raqän ya’  
:okox  
+
ch’ab’äq  
:tiko’n
+
chay
:Köj  
+
Ixkoya’  
:kape’  
+
okox  
:ch’ök  
+
tiko’n
:che’
+
Köj  
:Kej  
+
kape’  
:tza’n jay  
+
ch’ök  
:chiköp  
+
che’
:ab’äj
+
Kej  
:Umül  
+
tza’n jay  
:kuk
+
chiköp  
:tzan  
+
ab’äj
:awän
+
Umül  
:Oj  
+
</poem>
:chi ruwäch  
+
</div>
:tinamït  
+
<div style="width:50%: float:right">
:kojöl juyu’
+
<poem>
:Ch’uma’  
+
 
:b’alam
+
tzan  
:k’uch  
+
awän
:jut
+
Oj  
:kumätz  
+
chi ruwäch  
:raxche’
+
tinamït  
:wakx  
+
kojöl juyu’
:patän
+
Ch’uma’  
:k’ucha’  
+
b’alam
:lama’
+
k’uch  
:k’ix  
+
jut
:q’ayïs
+
kumätz  
:ch’oy  
+
raxche’
:kinäq’
+
wakx  
:q’ayïs  
+
patän
:xikin
+
k’ucha’  
:b’ey
+
lama’
:q’enum
+
k’ix  
:kotz’i’j
+
q’ayïs
:sanïk
+
ch’oy  
:b’ay
+
kinäq’
:ch’imach’oy
+
q’ayïs  
:wakx
+
xikin
 +
b’ey
 +
q’enum
 +
kotz’i’j
 +
sanïk
 +
b’ay
 +
ch’imach’oy
 +
wakx
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij richin q’utu’n:'''
 
'''Choltzij richin q’utu’n:'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(55).png|right|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(55).png|right|450px]]
:kinäq’  
+
<div style="width:30%;">
:ichaj
+
<div style="width:50%; float:left;">
:ti’ij  
+
<poem>
:täp
+
kinäq’  
:much’  
+
ichaj
:saqwäch
+
ti’ij  
:Xnakäq  
+
täp
:ch’ima’
+
much’  
:Sa’y  
+
saqwäch
:kulx
+
Xnakäq  
:Ichaj  
+
ch’ima’
:q’atzuy
+
Sa’y  
:Ti’ij wakx  
+
kulx
:rusi’j parkiy
+
Ichaj  
:Rutza’m  
+
q’atzuy
:k’ix patin
+
Ti’ij wakx  
:Saqmolo’  
+
rusi’j parkiy
:pa kinäq’
+
Rutza’m  
:Sub’an  
+
k’ix patin
:kulx pa ruya’al
+
Saqmolo’  
:Saqtub’  
+
pa kinäq’
:kaqix
+
Sub’an  
:saqmolo’  
+
kulx pa ruya’al
:kär
+
Saqtub’
:xkoya’  
+
</poem>
:äk’
+
</div>
:sakil  
+
<div style="width:50%: float:right">
:wäy
+
<poem>
:atz’am  
+
kaqix
:sase’
+
saqmolo’  
:äk’  
+
kär
:ti’ij richin aq
+
xkoya’  
:q’utun xkoya’  
+
äk’
:rusi’j parkiy
+
sakil  
:pakay  
+
wäy
:kuk
+
atz’am  
:umül  
+
sase’
:rij kinäq’ pa sakil
+
äk’  
:saqmolo’ pa  
+
ti’ij richin aq
:xot okox
+
q’utun xkoya’  
:qatzuy  
+
rusi’j parkiy
:q’axul
+
pakay  
 +
kuk
 +
umül  
 +
rij kinäq’ pa sakil
 +
saqmolo’ pa  
 +
xot okox
 +
qatzuy  
 +
q’axul
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Choltzij richin tzyäq'''
 
'''Choltzij richin tzyäq'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(56).png|right|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(56).png|right|350px]]
:Pas
+
<div style="width:30%;">
:uq
+
<div style="width:50%; float:left;">
:po’t
+
<poem>
:peraj
+
Pas
:k’ul
+
uq
:soto’y
+
po’t
:xoq’op
+
peraj
:ya’l
+
k’ul
:su’t
+
soto’y
:k’ulb’ab’äl
+
xoq’op
:xerk
+
ya’l
:ichinaj
+
su’t
:peqës
+
k’ulb’ab’äl
:koton
+
xerk
:xajab’
+
ichinaj
:su’t
+
</poem>
:wex
+
</div>
:rupas achin
+
<div style="width:50%: float:right">
:pawi’aj
+
<poem>
:xoq'op
+
peqës
:rupan tzyäq
+
koton
:uq
+
xajab’
:kamixa’
+
su’t
:ruwi’ xikinaj
+
wex
 +
rupas achin
 +
pawi’aj
 +
xoq'op
 +
rupan tzyäq
 +
uq
 +
kamixa’
 +
ruwi’ xikinaj
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
'''Samaj richin ri tijonel:'''
 
'''Samaj richin ri tijonel:'''
Línea 1246: Línea 1446:  
Rik’in re re’ k’atzinel chi rat tijonel k’o chi natojtob’ej chi ütz jun ka’i’ oxi’ kaji’ mul jun k’amb’äl tzij, richin man jun k’ayewal nak’üt chi kiwäch ri ak’wala’.
 
Rik’in re re’ k’atzinel chi rat tijonel k’o chi natojtob’ej chi ütz jun ka’i’ oxi’ kaji’ mul jun k’amb’äl tzij, richin man jun k’ayewal nak’üt chi kiwäch ri ak’wala’.
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%;"
 
|-
 
|-
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
Línea 1346: Línea 1546:  
*Tak’utu’ chi kiwäch ri ak’wala’ ronojel ruwäch tzij tikirel nujotayij jun chik ruwäch chi tzij, chuqa’ chi jun tzij ntz’uk, k’a ri’ man jun tikirel najotayij chi rij, man ütz ta nok chupam ri molaj kichin ri k’ak’a’ taq tzij pa qach’ab’äl.  
 
*Tak’utu’ chi kiwäch ri ak’wala’ ronojel ruwäch tzij tikirel nujotayij jun chik ruwäch chi tzij, chuqa’ chi jun tzij ntz’uk, k’a ri’ man jun tikirel najotayij chi rij, man ütz ta nok chupam ri molaj kichin ri k’ak’a’ taq tzij pa qach’ab’äl.  
 
*Tikirel natzu’ ri jujun chik wuj richin niq’ax jub’a’ chik re na’oj re’, pa ruk’isb’äl re to’ob’äl wuj re’ k’o jujun kib’i’.
 
*Tikirel natzu’ ri jujun chik wuj richin niq’ax jub’a’ chik re na’oj re’, pa ruk’isb’äl re to’ob’äl wuj re’ k’o jujun kib’i’.
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(60).png|right|350px]]
 +
'''Tzijonem'''
 +
 +
Ri Loq’oläj q’ij
 +
 +
Rusamaj ri Ajaw
   −
'''Tzijonem'''
+
Kenuya’ rusaqil chi qe
 +
 
 +
Kenuya’ rumeq’enal chi qe
   −
:Ri Loq’oläj q’ij
+
Chi yojk’ase’ chuwäch ri ruwäch’ulew re’.
:Rusamaj ri Ajaw
  −
:Kenuya’ rusaqil chi qe
  −
:Kenuya’ rumeq’enal chi qe
  −
:Chi yojk’ase’ chuwäch ri ruwäch’ulew re’.
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
<poem>  
 
<poem>  
Línea 1374: Línea 1578:  
Utziläj samaj
 
Utziläj samaj
 
Ruk’u’x ri kaj
 
Ruk’u’x ri kaj
Kik’aslemal konojel ri e k’äs.
+
Kik’aslemal konojel ri e k’äs.<ref>Elmer Rony Abimael Patá López, 17 años, Cuarto magisterio, Escuela Normal Bilingüe Intercultural “Nim Na’oj” ,San Martín Jilotepeque, Chimaltenango</ref>
 
</poem>
 
</poem>
<ref>Elmer Rony Abimael Patá López, 17 años, Cuarto magisterio, Escuela Normal Bilingüe Intercultural “Nim Na’oj” ,San Martín Jilotepeque, Chimaltenango</ref>
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(60).png|center|350px]]
      
'''Samaj kichin tijoxela’'''
 
'''Samaj kichin tijoxela’'''
Línea 1385: Línea 1587:  
Tatojtob’ej nab’än ri rujotayixik tzij rik’in jun ruxe’el tzij, we k’o k’utunïk, tak’utuj chi re ri atijonel. Tikirel chuqa’ nab’än ri tojtob’enïk kik’in ch’aqa’ chik ruxe’el taq tzij.
 
Tatojtob’ej nab’än ri rujotayixik tzij rik’in jun ruxe’el tzij, we k’o k’utunïk, tak’utuj chi re ri atijonel. Tikirel chuqa’ nab’än ri tojtob’enïk kik’in ch’aqa’ chik ruxe’el taq tzij.
   −
==K’atzinel chi nqatz’ët achike rub’anon wi chupam ri jalajoj taq tzij chupam ri ojer taq tzij.==
+
==K’atzinel chi nqatz’ët achike rub’anon wi chupam ri jalajoj taq tzij chupam ri ojer taq tzij==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
Tasik’ij ri taq cholon taq tzij “ Ja ri ruq’ajarik ri jujun b’i’aj (Ri nb’ek’ulun wi ri b’i’aj) Tasik’ij chi kijujunal.
 
Tasik’ij ri taq cholon taq tzij “ Ja ri ruq’ajarik ri jujun b’i’aj (Ri nb’ek’ulun wi ri b’i’aj) Tasik’ij chi kijujunal.
Línea 1398: Línea 1600:  
*Tak’utuj chi ke ri taq tijoxela’. La k’o kik’axan rije’ ri taq na’oj: Ajaw, ruk’u’x kaj, ruk’u’x ulew; tz’aqöl b’itöl. Tikitzijoj jub’a’ chi rij re’. We man jun ta kak’axan, k’atzinel chi naq’alajrisaj jub’a’ chik chi kiwäch.
 
*Tak’utuj chi ke ri taq tijoxela’. La k’o kik’axan rije’ ri taq na’oj: Ajaw, ruk’u’x kaj, ruk’u’x ulew; tz’aqöl b’itöl. Tikitzijoj jub’a’ chi rij re’. We man jun ta kak’axan, k’atzinel chi naq’alajrisaj jub’a’ chik chi kiwäch.
   −
'''Ruq’ajarik ri jujun b’i’aj'''
+
'''Ruq’ajarik ri jujun b’i’aj'''<ref>Ruma: Maya’ nimab’äl k’u’x pa Kaqchikel tinamït. Kaqchikel cholchi’. 2002.</ref>
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
<ref>Ruma: Maya’ nimab’äl k’u’x pa Kaqchikel tinamït. Kaqchikel cholchi’. 2002.</ref>
+
 
    
'''Ajaw:''' Re b’i’aj re’, petenäq rik’in ri kitzij ri qati’t qamama’ ri jantape’ nqokisaj re wakami, taq nqab’ij: Qajawal, qajaw chuqa’ Ajaw. Toq nqab’ij Ajaw nq’ax k’a chi qawäch ri’ chi yojch’o chi rij ri ya’öl qak’aslem; ke re’ runuk’ik rub’anon pe ri petenäq, ja re’ ri k’o pa qawi’, ja re’ ri k’o pa qak’aslem, pa qana’oj.
 
'''Ajaw:''' Re b’i’aj re’, petenäq rik’in ri kitzij ri qati’t qamama’ ri jantape’ nqokisaj re wakami, taq nqab’ij: Qajawal, qajaw chuqa’ Ajaw. Toq nqab’ij Ajaw nq’ax k’a chi qawäch ri’ chi yojch’o chi rij ri ya’öl qak’aslem; ke re’ runuk’ik rub’anon pe ri petenäq, ja re’ ri k’o pa qawi’, ja re’ ri k’o pa qak’aslem, pa qana’oj.
Línea 1469: Línea 1671:  
Us, jul, b’aaq, q’a’m, quul, tz’ooq .
 
Us, jul, b’aaq, q’a’m, quul, tz’ooq .
 
</poem>
 
</poem>
 +
 +
==Referencias==
 +
 +
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]] [[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_Kaqchikel]]
30 170

ediciones