Cambios

Busca en cnbGuatemala con Google

Línea 1: Línea 1:  
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
 
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
{{DISPLAYTITLE:Runuk’ik rutz’etik ri rub’eyal ch’ab’äl Reconocimiento y sensibilización gramatical}}
+
{{DISPLAYTITLE:Runuk’ik rutz’etik ri rub’eyal ch’ab’äl (reconocimiento y sensibilización gramatical)}}
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(67).png|right|250px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(67).png|right|250px]]
 
__TOC__
 
__TOC__
Línea 21: Línea 21:     
==Rokisaxik richin ri k’exet’as chupam juley taq tzij. K’o waqi’: oxi’ pa ruyonilal; oxi’ pa ruk’iyal==
 
==Rokisaxik richin ri k’exet’as chupam juley taq tzij. K’o waqi’: oxi’ pa ruyonilal; oxi’ pa ruk’iyal==
<div style="width:20%;">
+
<div style="width:30%;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 215: Línea 215:     
Ja re’ ri k’ab’äl tzij richin re re’:
 
Ja re’ ri k’ab’äl tzij richin re re’:
<div style="width:20%;">
+
<div style="width:30%;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 268: Línea 268:     
K’amb’äl tzij:
 
K’amb’äl tzij:
<div style="width:40%;">
+
<div style="width:50%;">
 
<div style="width:30%; float:left;">
 
<div style="width:30%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 292: Línea 292:  
''sustantivos compuestos''
 
''sustantivos compuestos''
 
T’as ka’i’ ruxe’el tzij k’o chupam xa xe jun ruq’ajarik k’o. Toq nichinäx ri retal ri ichinanïk nb’e chuwäch ri nab’ey ruxe’ tzij.
 
T’as ka’i’ ruxe’el tzij k’o chupam xa xe jun ruq’ajarik k’o. Toq nichinäx ri retal ri ichinanïk nb’e chuwäch ri nab’ey ruxe’ tzij.
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(72).png|right|350px]]
 +
:Rax kej
 +
:Räx ya’
 +
:Räx tew
 +
:Kaxlan wäy
 +
:ruraxkej
 +
:ruraxya’
 +
:ruraxwäch
 +
:rukaxlanwäy
   −
<div style="width:30%;">
  −
<div style="width:50%; float:left;">
  −
<poem>
  −
Rax kej
  −
Räx ya’
  −
Räx tew
  −
Kaxlan wäy
  −
</poem>
  −
</div>
  −
<div style="width:50%: float:right">
  −
<poem>
  −
ruraxkej
  −
ruraxya’
  −
ruraxwäch
  −
rukaxlanwäy
  −
</poem>
  −
</div>
  −
</div>
   
<div style="clear:both"></div>
 
<div style="clear:both"></div>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(72).png|center|350px]]
  −
   
==T’ast’as==
 
==T’ast’as==
 
''sustantivos complejos''
 
''sustantivos complejos''
Línea 389: Línea 378:  
<div style="clear:both"></div>
 
<div style="clear:both"></div>
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(73).png|center|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(73).png|center|350px]]
13. T’as, b’i’aj, juyu’ b’i’aj
+
 
 +
==T’as, b’i’aj, juyu’ b’i’aj==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
'''Sustantivos propios'''
 
'''Sustantivos propios'''
Línea 544: Línea 534:  
</poem>
 
</poem>
 
   
 
   
==Rupach’uxik ri jub’anoj.==
+
==Rupach’uxik ri jub’anoj==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
'''Conjugación de verbos intransitivos'''
 
'''Conjugación de verbos intransitivos'''
Línea 562: Línea 552:  
:Xixatin
 
:Xixatin
 
:Xe’atin
 
:Xe’atin
:Yiwär
+
:Yiwär[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(80).png|right|250px]]
 
:Yawär
 
:Yawär
 
:Nwär  
 
:Nwär  
Línea 568: Línea 558:  
:Yixwär
 
:Yixwär
 
:yewär
 
:yewär
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(80).png|center|250px]]
+
 
==Rupach’uxik ri jub’anoj ri ruxe’el ntikïr el rik’in jun k’uxatz’ib’.==
+
==Rupach’uxik ri jub’anoj ri ruxe’el ntikïr el rik’in jun k’uxatz’ib’==
 
''conjugación de v.i. con vocal inicial la raíz''
 
''conjugación de v.i. con vocal inicial la raíz''
   Línea 627: Línea 617:  
|}
 
|}
   −
==Rupach’uxik ri jub’anoj ri ntikïr el ruxe’el rik’in jun ch’akultz’ib’.==
+
==Rupach’uxik ri jub’anoj ri ntikïr el ruxe’el rik’in jun ch’akultz’ib’==
 
''conjugación de v.i. con consonante inicial la raíz''
 
''conjugación de v.i. con consonante inicial la raíz''
   Línea 640: Línea 630:  
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
X-
 
X-
      
Xib’e
 
Xib’e
Línea 655: Línea 644:  
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
a-
 
a-
      
yisamäj  
 
yisamäj  
Línea 670: Línea 658:  
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
samäj
 
samäj
      
xkiq’ax
 
xkiq’ax
Línea 685: Línea 672:  
|}
 
|}
   −
==Ri kab’anoj.==
+
==Ri kab’anoj==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
''Verbos transitivos Juego B y Juego A y sus variaciones en v.t.''
 
''Verbos transitivos Juego B y Juego A y sus variaciones en v.t.''
Línea 707: Línea 694:  
W (inw), aw, r, q, iw, k chuwäch k’uxatz’ib’
 
W (inw), aw, r, q, iw, k chuwäch k’uxatz’ib’
 
</poem>
 
</poem>
==Ri runuk’unem ri chin ri xilatz’ib’ chupam jun b’anoj kab’anoj, ja ke re’.==
+
==Ri runuk’unem ri chin ri xilatz’ib’ chupam jun b’anoj kab’anoj, ja ke re’==
 
''Organización de las partes del verbo transitivos concordancia''
 
''Organización de las partes del verbo transitivos concordancia''
 
Q’/R/B’ + MK’+ MB’+ Ruxe’al tzij  
 
Q’/R/B’ + MK’+ MB’+ Ruxe’al tzij  
Línea 714: Línea 701:  
y- a(t)- ra- atinisaj
 
y- a(t)- ra- atinisaj
 
xt- Ø- u- tz’ib’aj
 
xt- Ø- u- tz’ib’aj
   
K’amb’äl tzij: Chapoj, q’oloj, chupuj, tikoj, tijoj.
 
K’amb’äl tzij: Chapoj, q’oloj, chupuj, tikoj, tijoj.
   
X-a(t)-ru-ch’äp
 
X-a(t)-ru-ch’äp
 
X-oj-ru-q’öl
 
X-oj-ru-q’öl
Línea 725: Línea 710:  
xutïk
 
xutïk
 
xkitijoj
 
xkitijoj
   
xØutïk <u>ija’tz ri achin</u>
 
xØutïk <u>ija’tz ri achin</u>
 
</poem>
 
</poem>
   −
==Xilatzij nub’ij chi k’o sila’ chupam ri b’anoj.==
+
==Xilatzij nub’ij chi k’o sila’ chupam ri b’anoj==
 
''Movimiento en el v.t y v.i.''
 
''Movimiento en el v.t y v.i.''
   Línea 736: Línea 720:  
Ri retal ja re’:
 
Ri retal ja re’:
 
B’e, ul, ik’o.
 
B’e, ul, ik’o.
   
Xa xe ka’I’ ri kan pa qitzij nokisäx: b’e, ul.
 
Xa xe ka’I’ ri kan pa qitzij nokisäx: b’e, ul.
   
K’amb’äl tzij.
 
K’amb’äl tzij.
   
Xatb’eruchapa’
 
Xatb’eruchapa’
 
Xojulruq’öl
 
Xojulruq’öl
Línea 747: Línea 728:  
Toq nqokisaj ri b’e, chi rij ri b’anoj kab’anoj k’o chi nqatz’ib’aj jun -a’. toq CVC rub’anikil ruxe’ ri b’anoj.
 
Toq nqokisaj ri b’e, chi rij ri b’anoj kab’anoj k’o chi nqatz’ib’aj jun -a’. toq CVC rub’anikil ruxe’ ri b’anoj.
 
</poem>
 
</poem>
 +
 
==Ruxe’al ri b’anoj==
 
==Ruxe’al ri b’anoj==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
Línea 764: Línea 746:  
Junam nk’ulwachitäj we jun jub’anoj o jun kab’anoj.
 
Junam nk’ulwachitäj we jun jub’anoj o jun kab’anoj.
   −
==Ri xil tzij: rij tzij.==
+
==Ri xil tzij: rij tzij==
 
''El sufijo''
 
''El sufijo''
 
Ri rij tzij, xa xe chi rij ri ruxe’al jun tzij tikirel nqïl wi.
 
Ri rij tzij, xa xe chi rij ri ruxe’al jun tzij tikirel nqïl wi.
Línea 773: Línea 755:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(82).png|center|220px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(82).png|center|220px]]
   −
==Rupach’uxik kichin ri taq b’anoj:==
+
==Rupach’uxik kichin ri taq b’anoj==
 
''Conjugaciones de los verbos: cantar, llamar, encontrar, esperar, enseñar.''
 
''Conjugaciones de los verbos: cantar, llamar, encontrar, esperar, enseñar.''
   Línea 830: Línea 812:     
==Xe’al “radical”==
 
==Xe’al “radical”==
''raíces transitivas radicales''
+
<poem> ''raíces transitivas radicales''
 
Ri ruxe’el re tzij re’ ke re’ rub’anikil.:
 
Ri ruxe’el re tzij re’ ke re’ rub’anikil.:
   
CVC (ch’kultz’ib’, k’uxatz’ib’,  
 
CVC (ch’kultz’ib’, k’uxatz’ib’,  
 
ch’akultz’ib’). Achi’el ri tzij:
 
ch’akultz’ib’). Achi’el ri tzij:
<poem>
   
<u>B’anoj</u>
 
<u>B’anoj</u>
   
Ruxe’el:
 
Ruxe’el:
 
B’an s u ’  
 
B’an s u ’  
 
CVC CVC
 
CVC CVC
   
Xu<u>b’än</u>
 
Xu<u>b’än</u>
 
Xu<u>su’</u>
 
Xu<u>su’</u>
   
Konojel re tzij re’ “ratikal” kib’i’:
 
Konojel re tzij re’ “ratikal” kib’i’:
   
Su’uj  
 
Su’uj  
 
b’iqoj  
 
b’iqoj  
Línea 856: Línea 832:  
tikoj  
 
tikoj  
 
qumuj
 
qumuj
</poem>  
+
</poem>
 +
 
 
==Jotayin tzij==
 
==Jotayin tzij==
 
''raíces transitivas derivadas''
 
''raíces transitivas derivadas''
Línea 885: Línea 862:  
<poem>
 
<poem>
 
Q’/R/B’ + MK’+ MB’+ Ruxe’al tzij
 
Q’/R/B’ + MK’+ MB’+ Ruxe’al tzij
   
y- a(t)- ra- '''atin-isaj'''  
 
y- a(t)- ra- '''atin-isaj'''  
 
CVC-VCVC  
 
CVC-VCVC  
 
xt- Ø- (r)u- '''tz’ib’-aj'''  
 
xt- Ø- (r)u- '''tz’ib’-aj'''  
 
CVC-VC
 
CVC-VC
   
Yaratinisaj
 
Yaratinisaj
 
Xtutz’ib’aj
 
Xtutz’ib’aj
 
Ch’aqa’ chik:
 
Ch’aqa’ chik:
   
Nwatinisaj  
 
Nwatinisaj  
 
Nawatinisaj  
 
Nawatinisaj  
Línea 909: Línea 883:  
</poem>
 
</poem>
   −
==rupach’uxik richin jun k’ab’anoj jotayin uma’il.==
+
==rupach’uxik richin jun k’ab’anoj jotayin uma’il==
 
''Conjugación de verbos transitivos causativos.''
 
''Conjugación de verbos transitivos causativos.''
   Línea 975: Línea 949:  
Taz’ib’aj wo’o’ taq b’anoj, k’a ri’ tatz’eta’ achike’ ri jotayin ruxe’el.
 
Taz’ib’aj wo’o’ taq b’anoj, k’a ri’ tatz’eta’ achike’ ri jotayin ruxe’el.
   −
==Rub’eyal nqak’üt ruk’iyal jun t’as:==
+
==Rub’eyal nqak’üt ruk’iyal jun t’as==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
''Plural de adjetivos''
 
''Plural de adjetivos''
Línea 1005: Línea 979:  
<div style="clear:both"></div>
 
<div style="clear:both"></div>
   −
==Ruk’iyal rik’in jalt’as k’ojolib’äl.==
+
==Ruk’iyal rik’in jalt’as k’ojolib’äl==
 
''Plural con adjetivos descriptivos''
 
''Plural con adjetivos descriptivos''
 
<div style="width:30%;">
 
<div style="width:30%;">
Línea 1026: Línea 1000:  
<div style="clear:both"></div>
 
<div style="clear:both"></div>
   −
==ruk’iyal kichin ri ruka’n taq b’i’aj:==
+
==ruk’iyal kichin ri ruka’n taq b’i’aj==
 
''plural con apellidos''
 
''plural con apellidos''
 
Chi rij ri ruka’n b’i’aj, natz’ib’aj ri xilatzij: -a’, -i’ richin nak’üt ri ruk’iyal. Chuqa’ toq nb’e ri ruk’iyal jantape’ nb’e ri tzij chi chuwäch ri ruka’n b’i’aj.
 
Chi rij ri ruka’n b’i’aj, natz’ib’aj ri xilatzij: -a’, -i’ richin nak’üt ri ruk’iyal. Chuqa’ toq nb’e ri ruk’iyal jantape’ nb’e ri tzij chi chuwäch ri ruka’n b’i’aj.
Línea 1052: Línea 1026:  
:Taq
 
:Taq
   −
==Ri k’ajtziij ri nk’utu ri samajib’äl o ri k’ojolib’äl.==
+
==Ri k’ajtziij ri nk’utu ri samajib’äl o ri k’ojolib’äl==
 
''partículas que derivan instrumento/locativo''
 
''partículas que derivan instrumento/locativo''
   Línea 1067: Línea 1041:  
Tikirel natojtob’ej rat nakanoj jujun chik taq tzij ke re’ rub’anikil.
 
Tikirel natojtob’ej rat nakanoj jujun chik taq tzij ke re’ rub’anikil.
   −
==K’ajtziij ri nk’utu wi ri rub’anik jun atuxtäq pa jun k’ojolib’äl.==
+
==K’ajtziij ri nk’utu wi ri rub’anik jun atuxtäq pa jun k’ojolib’äl==
 
''demostrativos.''
 
''demostrativos.''
 
<poem>
 
<poem>
Línea 1073: Línea 1047:  
'''Ri’'''
 
'''Ri’'''
 
'''La’'''
 
'''La’'''
   
'''Re re’'''
 
'''Re re’'''
 
'''Ri ri’'''
 
'''Ri ri’'''
 
'''La la’'''
 
'''La la’'''
   
'''Re ''ilustraciones'''''
 
'''Re ''ilustraciones'''''
 
'''Ri'''
 
'''Ri'''
 
'''La'''
 
'''La'''
 
</poem>
 
</poem>
==k’ajtz’ij ri nb’iyin manaq chi re jun na’oj.==
+
 
 +
==k’ajtz’ij ri nb’iyin manaq chi re jun na’oj==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel hombre y mujer.png|right|105px]]
 
''Partículas de negación''
 
''Partículas de negación''
Línea 1095: Línea 1068:  
:'''Man''' rusamaj '''ta''' ri ala’ xujäch.
 
:'''Man''' rusamaj '''ta''' ri ala’ xujäch.
   −
==K’ajtziij ri nb’ano k’utunïk.==
+
==K’ajtziij ri nb’ano k’utunïk==
 
''Partículas interrogativas.''
 
''Partículas interrogativas.''
   Línea 1146: Línea 1119:  
'''La''' nsamaji ja ri atata’ wik’iin.
 
'''La''' nsamaji ja ri atata’ wik’iin.
   −
==Jun b’ab’ ri nb’in chi man nb’anatäj ta ri samaj.==
+
==Jun b’ab’ ri nb’in chi man nb’anatäj ta ri samaj==
 
''oraciones negativas''
 
''oraciones negativas''
   Línea 1153: Línea 1126:  
'''Ma utz ta''' nojb’e chupam ja juku’.
 
'''Ma utz ta''' nojb’e chupam ja juku’.
   −
==B’ab’ ri nb’ano ri k’utunïk.==
+
==B’ab’ ri nb’ano ri k’utunïk==
 
oraciones interrogativas
 
oraciones interrogativas
   Línea 1160: Línea 1133:  
*¿'''Achike''' nb’ano richin ri iwochoch?
 
*¿'''Achike''' nb’ano richin ri iwochoch?
   −
==Ri k’oxomal:==
+
==Ri k’oxomal==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
''Acento marcado o no marcado.''
 
''Acento marcado o no marcado.''
Línea 1166: Línea 1139:     
Achi’el chupam re ka’i’ oxi’ k’amb’äl tzij re’:
 
Achi’el chupam re ka’i’ oxi’ k’amb’äl tzij re’:
 +
<div style="width:30%;">
 +
<div style="width:50%; float:left;">
 +
<poem>
 +
Tz’ib’'''ab’äl'''
 +
kema'''tz’ib’'''
 +
sam'''aj'''
 +
qej'''oj'''
 +
Pak’'''a’ch'''
 +
tz’un'''un'''
 +
poq'''on'''
 +
jos'''öl'''
 +
Pa’'''äl'''
 +
ch’a'''kät'''
 +
tik'''ïl'''
 +
b’it'''öl'''
 +
Xa'''nän'''
 +
jolo'''maj'''
 +
kin'''äq’'''
 +
q’ol'''oj'''
 +
K’olo'''k’äq'''
 +
sol'''öy'''
 +
</poem>
 +
</div>
 +
<div style="width:50%: float:right">
 +
<poem>
 +
b’al'''am'''
 +
setes'''äq'''
 +
Ke'''mon'''
 +
q’o'''jom'''
 +
sot'''o’y'''
 +
chap'''öy'''
 +
Aqa'''naj'''
 +
tza'''maj'''
 +
qul'''aj'''
 +
ch’ek'''aj'''
 +
K’u'''jay'''
 +
aw'''än'''
 +
jo’q
 +
äj
 +
Äk’
 +
tz’i’
 +
sy'''an'''
 +
meseb’'''äl'''
 +
</poem>
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
   −
:Tz’ib’'''ab’äl'''
+
==jalt’as==
:kema'''tz’ib’'''
  −
:sam'''aj'''
  −
:qej'''oj'''
  −
:Pak’'''a’ch'''
  −
:tz’un'''un'''
  −
:poq'''on'''
  −
:jos'''öl'''
  −
:Pa’'''äl'''
  −
:ch’a'''kät'''
  −
:tik'''ïl'''
  −
:b’it'''öl'''
  −
:Xa'''nän'''
  −
:jolo'''maj'''
  −
:kin'''äq’'''
  −
:q’ol'''oj'''
  −
:K’olo'''k’äq'''
  −
:sol'''öy'''
  −
:b’al'''am'''
  −
:setes'''äq'''
  −
:Ke'''mon'''
  −
:q’o'''jom'''
  −
:sot'''o’y'''
  −
:chap'''öy'''
  −
:Aqa'''naj'''
  −
:tza'''maj'''
  −
:qul'''aj'''
  −
:ch’ek'''aj'''
  −
:K’u'''jay'''
  −
:aw'''än'''
  −
:jo’q
  −
:äj
  −
:Äk’
  −
:tz’i’
  −
:sy'''an'''
  −
:meseb’'''äl'''
  −
 
  −
==jalt’as.==
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
''El adjetivo''
 
''El adjetivo''
Línea 1224: Línea 1207:  
:Kokoj
 
:Kokoj
   −
==k’ojlemal.==
+
==k’ojlemal==
 
''adjetivos posicionales.''
 
''adjetivos posicionales.''
   Línea 1240: Línea 1223:  
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(94.1).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(94.1).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(94.2).png
 
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(94.2).png
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(94.2).png
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel p(94.3).png
 
</gallery>
 
</gallery>
 
</center>
 
</center>
   −
==Ximöy tzij:==
+
==Ximöy tzij==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
''Preposición''
 
''Preposición''
Línea 1269: Línea 1252:  
:<u>Ja ri achin</u> xxajo rik’in <u>ri rute’.</u>
 
:<u>Ja ri achin</u> xxajo rik’in <u>ri rute’.</u>
   −
==b’anoj tzij.==
+
==b’anoj tzij==
 
''sintagma verbal''
 
''sintagma verbal''
 
Jun b’anoj tzij jun molaj tzij junam yesamäj richin nkiya’ ri na’oj. K’atzinel chi ri ruk’u’x ri molaj tzij, jun b’anoj.
 
Jun b’anoj tzij jun molaj tzij junam yesamäj richin nkiya’ ri na’oj. K’atzinel chi ri ruk’u’x ri molaj tzij, jun b’anoj.
Línea 1277: Línea 1260:  
:<u>Xb’iyin aq’anäj</u> ri achi pa rochoch.  
 
:<u>Xb’iyin aq’anäj</u> ri achi pa rochoch.  
   −
==Ch’ab’an k’uluyom:==
+
==Ch’ab’an k’uluyom==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Kaqchikel enseñando.png|right|110px]]
 
''Voz pasiva''
 
''Voz pasiva''
Línea 1297: Línea 1280:  
:<u>Ja ri ch’u’j</u> xch’ayon kan.
 
:<u>Ja ri ch’u’j</u> xch’ayon kan.
   −
==ch’ab’an b’alel.==
+
==ch’ab’an b’alel==
 
''voz instrumental.''
 
''voz instrumental.''
 
Re’ na’oj re’ man kan ta chik nuya’ pa qach’ab’äl kaqchikel. Po k’a k’o na kan ri retal chupam ri tzij.
 
Re’ na’oj re’ man kan ta chik nuya’ pa qach’ab’äl kaqchikel. Po k’a k’o na kan ri retal chupam ri tzij.
Línea 1352: Línea 1335:  
Tab’ana’ jun achib’äl richin ri k’isib’äl na’oj xkeb’än ri utiw, rik’in ri umül. Toq xkak’achoj  
 
Tab’ana’ jun achib’äl richin ri k’isib’äl na’oj xkeb’än ri utiw, rik’in ri umül. Toq xkak’achoj  
 
natzijoj chuqa’ natz’ib’aj rat ri na’oj xab’än rachib’äl
 
natzijoj chuqa’ natz’ib’aj rat ri na’oj xab’än rachib’äl
 +
==Referencias==
   −
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]] [[Categoría:Educación Bilingüe]]
+
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]] [[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_Kaqchikel]]
30 170

ediciones