Uyo’cher pejksyajir jun

Tama e tzejpjun ira achekta kochwa’ twa’ akansenpa kawojroner Ch’orti’, uyokir turu tz’ijb’ab’ir ta kawojroner tya’ che’npa taka e sajkmayaj ojronerob’ taka e b’ik’it maxtak xe’ akanw’ob’ tama uyototir e kanseyaj, te morwa’rob’: Tunuk kojn, ta Iktzurentun, tya’ war e ruch, ta Suchiker, ta Nichir, ta pakar, ta Lajchrum, To’rtajte’ ta Nawer yi ta Jun. Inb’ijk inb’ijk che’npa e b’ikit ojronerob’ yi e numer b’an e ejtz’unar tya’ ak’anpestz’a e ojronerob’ xe’ tajwintz’a tama e sajkmayaj xe’ che’npa.

Uk’anpesnar uyokir e ojronerob’ xe’ ch’a’r tama e tzejpjun ira ucheksu xe’ ana’tantz’a tama uk’anpesna’r k’ajtb’ir yi tz’ijb’ab’ir u’t tama kawojroner (L1). B’an ub’an uk’ajti uk’anpesna’r xe’ inb’utz yi taka inte’ erachir yi b’an kochwa’ inte’ ojroner xe’ ajk’untz’a tama uyototir e kanseyaj yi tama e kanseyaj xe’ me’yra intran uyokir a’xin. Kawa’re b’ijkkanseyaj tama xe’ kanseyaj ja’x uyokir e ojronerob’, uk’oter e jun ira ja’x tama uchektesna’r uyokir e kanseyaj, xantesb’ir tama uyustayaj e kanseyaj xe’ ayan tama e chinam Iximrum.

E tzejpjun ira a’xin atakarsan tama tuno’r era:

• Uch’ijse tuno’r uyokir upatna’r e ajkanseyaj b’an twa’ e ajkanwa’r, tama uyototir e kanseyaj.
• Ja’x inte’ jun tya’ uyub’i ak’anpesna tama uyototir e kasneyaj taka e b’ik’it maxtak xe’ ajcha’wojronob’.
• Uk’anpesna’r taka e inte’ erachir kawojroner (L1) tama uyototir e kanseyaj E b’ijkkanseyaj te patna’rob’.

E b’ijk kanseyaj te patna’rob’ ja’xob’ ira:

1. K’ajtsyajir ojroner
2. Ojronerob’
3. Una’ta yi uk’anpes ub’ijrar e ojronerob’
4. Ukejta’rir e pejkj jun
5. E tz’ijb’ayaj k’ajtb’ir u’t
6. Uk’ajnar e tza’yer ojronerob’

E Tzejpjun ira ucheksu tuno’r e patna’r xe’ sitz’ yi e ijch’ok una’ta cha’wojroner k´ani twa’ uk’anpes taka inte’ erachir twa’ utajwi inte’ la’rir tya’ o’jron maja’x ja’xtaka kochwa’ inkojt aj-wojroner xe’ uk’anpes uyojronerch (L1) tama tuno’r xe’ erachir. Tama uyototir e kanseyaj, uyokir a’xin tama uch’ijrseyaj e na´tanyaj, tama inkojt ajwojroner uk’anpes uyojronerach.