Línea 1: |
Línea 1: |
| + | {{DISPLAYTITLE:Uyo’cher pejksyajir jun}} |
| + | {{Navegador DIGEBI 7 sub}} |
| __TOC__ | | __TOC__ |
| Tama e tzejpjun ira achekta kochwa’ twa’ akansenpa kawojroner Ch’orti’, uyokir turu tz’ijb’ab’ir ta kawojroner tya’ che’npa taka e sajkmayaj ojronerob’ taka e b’ik’it maxtak xe’ akanw’ob’ tama uyototir e kanseyaj, te morwa’rob’: Tunuk kojn, ta Iktzurentun, tya’ war e ruch, ta Suchiker, ta Nichir, ta pakar, ta Lajchrum, To’rtajte’ ta Nawer yi ta Jun. Inb’ijk inb’ijk che’npa e b’ikit ojronerob’ yi e numer b’an e ejtz’unar tya’ ak’anpestz’a e ojronerob’ xe’ tajwintz’a tama e sajkmayaj xe’ che’npa. | | Tama e tzejpjun ira achekta kochwa’ twa’ akansenpa kawojroner Ch’orti’, uyokir turu tz’ijb’ab’ir ta kawojroner tya’ che’npa taka e sajkmayaj ojronerob’ taka e b’ik’it maxtak xe’ akanw’ob’ tama uyototir e kanseyaj, te morwa’rob’: Tunuk kojn, ta Iktzurentun, tya’ war e ruch, ta Suchiker, ta Nichir, ta pakar, ta Lajchrum, To’rtajte’ ta Nawer yi ta Jun. Inb’ijk inb’ijk che’npa e b’ikit ojronerob’ yi e numer b’an e ejtz’unar tya’ ak’anpestz’a e ojronerob’ xe’ tajwintz’a tama e sajkmayaj xe’ che’npa. |
Línea 10: |
Línea 12: |
| *Uk’anpesna’r taka e inte’ erachir kawojroner (L1) tama uyototir e kanseyaj E b’ijkkanseyaj te patna’rob’. | | *Uk’anpesna’r taka e inte’ erachir kawojroner (L1) tama uyototir e kanseyaj E b’ijkkanseyaj te patna’rob’. |
| | | |
− | ==E b’ijk kanseyaj te patna’rob’ ja’xob’ ira:== | + | ==E b’ijk kanseyaj te patna’rob’ ja’xob’ ira== |
| | | |
| #K’ajtsyajir ojroner | | #K’ajtsyajir ojroner |
Línea 21: |
Línea 23: |
| E Tzejpjun ira ucheksu tuno’r e patna’r xe’ sitz’ yi e ijch’ok una’ta cha’wojroner k´ani twa’ uk’anpes taka inte’ erachir twa’ utajwi inte’ la’rir tya’ o’jron maja’x ja’xtaka kochwa’ inkojt aj-wojroner xe’ uk’anpes uyojronerch (L1) tama tuno’r xe’ erachir. Tama uyototir e kanseyaj, uyokir a’xin tama uch’ijrseyaj e na´tanyaj, tama inkojt ajwojroner uk’anpes uyojronerach. | | E Tzejpjun ira ucheksu tuno’r e patna’r xe’ sitz’ yi e ijch’ok una’ta cha’wojroner k´ani twa’ uk’anpes taka inte’ erachir twa’ utajwi inte’ la’rir tya’ o’jron maja’x ja’xtaka kochwa’ inkojt aj-wojroner xe’ uk’anpes uyojronerch (L1) tama tuno’r xe’ erachir. Tama uyototir e kanseyaj, uyokir a’xin tama uch’ijrseyaj e na´tanyaj, tama inkojt ajwojroner uk’anpes uyojronerach. |
| | | |
− | ==Tuk’a twa’ ko’stes e jun ira tama uyokir e kanseyaj:== | + | ==Tuk’a twa’ ko’stes e jun ira tama uyokir e kanseyaj== |
| | | |
| *Tamar taka uyub’i ache’npa e xantesna’r yi e nut’urer, xe’ ja’x uyokir e patna’rob’ tama e jun ira. | | *Tamar taka uyub’i ache’npa e xantesna’r yi e nut’urer, xe’ ja’x uyokir e patna’rob’ tama e jun ira. |
Línea 27: |
Línea 29: |
| *Tya’ kachektes e patna’rob’ taka uyokir, e ajkanseyaj una’ta kochwa’ war a’xin upatna’r tama e kanseyaj xe’ uche yi tuk’a twa’ uche tama uyototir e kanseyaj ; a’xin una’ta yi uk’ek’ojse tuk’a patna’r war uche taka e maxtak. | | *Tya’ kachektes e patna’rob’ taka uyokir, e ajkanseyaj una’ta kochwa’ war a’xin upatna’r tama e kanseyaj xe’ uche yi tuk’a twa’ uche tama uyototir e kanseyaj ; a’xin una’ta yi uk’ek’ojse tuk’a patna’r war uche taka e maxtak. |
| | | |
− | ==Tuk’a intya’chir ukojko inte’ jun te kanseyaj kochwa’ era:== | + | ==Tuk’a intya’chir ukojko inte’ jun te kanseyaj kochwa’ era== |
| | | |
| *Uyub’i ab’orojsenpa tama inte’yx ojroner yi tama e turerob’ taka inte’ la’rir. | | *Uyub’i ab’orojsenpa tama inte’yx ojroner yi tama e turerob’ taka inte’ la’rir. |
Línea 33: |
Línea 35: |
| *Atakarsan tama e mixu’ b’ijarar tama uxantesna’r e kanseyaj, atakarsan uchu’chu’res e patna’r xe’ matuk’a uyokir. | | *Atakarsan tama e mixu’ b’ijarar tama uxantesna’r e kanseyaj, atakarsan uchu’chu’res e patna’r xe’ matuk’a uyokir. |
| | | |
− | | + | Ayan ayan uyokir xe’ uyakta kacha’mi, tuk’a patna’r k’ani kache yi ti’n takar uyub’i kanut’i; uyub’i kaptnes me’yra taka inte’ o’ cha’te kanwa’r. Inte’ k’ajtsyaj uyub’i kache , taka era uyub’i kache cha’nte’ patna’r. |
− | 1. Ayan ayan uyokir xe’ uyakta kacha’mi, tuk’a patna’r k’ani kache yi ti’n takar uyub’i kanut’i; uyub’i kaptnes me’yra taka inte’ o’ cha’te kanwa’r. Inte’ k’ajtsyaj uyub’i kache , taka era uyub’i kache cha’nte’ patna’r.
| |
| | | |
| Into’ uyub’ kawa’re k’e e pejk junob’, e tz’ijb’ayaj yi e patna’rob’ ja’xtaka ach’enpa?. E’ra maja’x kochw’a era; tamar taka ke’ inkojt inkojt ajtz’ijb’ayaj uche taka me’yra b’ijnusyaj tuno’r e tz’ijb’ayaj twa’ apatnob’ tamar. Tama ub’ijnusyaj e jun ira che’npa tama ujab’ yar e bik’it maxtak yi taka inte’ twa’chir te morwa’rob’. Uyub’i ak’anpestz’a mojr tz’ijb’ayaj che’nb’ir umen e ajkanseyaj yi e ajkanwa’rob’. | | Into’ uyub’ kawa’re k’e e pejk junob’, e tz’ijb’ayaj yi e patna’rob’ ja’xtaka ach’enpa?. E’ra maja’x kochw’a era; tamar taka ke’ inkojt inkojt ajtz’ijb’ayaj uche taka me’yra b’ijnusyaj tuno’r e tz’ijb’ayaj twa’ apatnob’ tamar. Tama ub’ijnusyaj e jun ira che’npa tama ujab’ yar e bik’it maxtak yi taka inte’ twa’chir te morwa’rob’. Uyub’i ak’anpestz’a mojr tz’ijb’ayaj che’nb’ir umen e ajkanseyaj yi e ajkanwa’rob’. |
Línea 40: |
Línea 41: |
| Tama e jun ira uyub’i ak’anpesna tama tuno’r ujab’ir e kanwa’r. Tama e nut’urer in ma’chi uk’ani twa’ e ajkanwa’r una’ta upejka yi utz’ijb’a u’t e jun tamartaka ke’ kanseyaj uk’ani twa’ ache’npa o’jronb’ir taka. Tama e cha’ nut’urer uyub’i ache’npa ojronb’ir taka yi achekta e kanseyj xe’ tz’ijb’b’ir u’t. B’an ub’an tama e ux nut’urer achekta e kanseyaj xe’ aka’y o’jronb’ir taka yi tya’ war ab’oro uyintranir tama inte’ inte’ , e ajkanseyaj yi e ajkanwa’r uk’ani twa’ utakre ub’ob’ taka e ojroner tz’ijb’ab’ir. | | Tama e jun ira uyub’i ak’anpesna tama tuno’r ujab’ir e kanwa’r. Tama e nut’urer in ma’chi uk’ani twa’ e ajkanwa’r una’ta upejka yi utz’ijb’a u’t e jun tamartaka ke’ kanseyaj uk’ani twa’ ache’npa o’jronb’ir taka. Tama e cha’ nut’urer uyub’i ache’npa ojronb’ir taka yi achekta e kanseyj xe’ tz’ijb’b’ir u’t. B’an ub’an tama e ux nut’urer achekta e kanseyaj xe’ aka’y o’jronb’ir taka yi tya’ war ab’oro uyintranir tama inte’ inte’ , e ajkanseyaj yi e ajkanwa’r uk’ani twa’ utakre ub’ob’ taka e ojroner tz’ijb’ab’ir. |
| | | |
− | ==Upater ub’ijrar e ojronerob’ tama e kanseyaj:== | + | ==Upater ub’ijrar e ojronerob’ tama e kanseyaj== |
| | | |
| ¿Tuk’ot katz’akse inte’ uyokir kanwa’r tama uch’ajma’r ub’ijrar e ojronerob’ tu yokir e kanseyaj? Tamartaka ke’ jay kana’ta ub’ijrar e ojronerob’, e maxtak war uk’ek’ojse uyokir una’tanyaj. Tamar taka xe’ kawira ma’taka e kanseyaj xe’ ache’npa uni’x achekta me’yra ojroner tupater, ma’ b’anb’an e kanseyaj tama ub’ijrar e ojronerob’, ma’chi uyajk’ob’ uk’ek’warir xe’ ukojko tama inte’ kanwa’r tu’t inkojt pak’ab’, kochwa’ inte’ uyokir kanwa’r tama uyojronerach. | | ¿Tuk’ot katz’akse inte’ uyokir kanwa’r tama uch’ajma’r ub’ijrar e ojronerob’ tu yokir e kanseyaj? Tamartaka ke’ jay kana’ta ub’ijrar e ojronerob’, e maxtak war uk’ek’ojse uyokir una’tanyaj. Tamar taka xe’ kawira ma’taka e kanseyaj xe’ ache’npa uni’x achekta me’yra ojroner tupater, ma’ b’anb’an e kanseyaj tama ub’ijrar e ojronerob’, ma’chi uyajk’ob’ uk’ek’warir xe’ ukojko tama inte’ kanwa’r tu’t inkojt pak’ab’, kochwa’ inte’ uyokir kanwa’r tama uyojronerach. |
Línea 47: |
Línea 48: |
| | | |
| Kawa’re e ajkanseyaj twa’ upejku’t tuno’r inte’ inte’ nut’urir b’ajxan xe’ twa’ upatnes taka e ajkanwa’rob’. E’ra ak’anpa twa’ ja’xir una’ta kochwa’ turu uyokir e kanseyaj xe’ twa’ uche taka e maxtak b’an twa’ utakre ub’a taka mojr junob’ xe’ atakarsan tama upatna’r kochwa’ inkojt ajkanseyaj. E pejk jun yi e patna’rob’ ub’ajner taka ma’chi uyajk’u tuno’r uyokir e kanseyaj. Net’ach uyub’i o’ste e pejk junob’, amorojser yi o’stes mojr patna’rob’ twa’ uchob’ e ajknawa’rob’. Uyub’i itakarsan tama uxantesn’ar uyokir kanseyaj taka inte’ jun tya’ atz’ijb’antza’ yi at’ab’se tuno’r xe’ war ache’npa taka e maxtak yi topop asutpa ache xe’ lok’oy inb’utz taka awajkanwa’rob’. | | Kawa’re e ajkanseyaj twa’ upejku’t tuno’r inte’ inte’ nut’urir b’ajxan xe’ twa’ upatnes taka e ajkanwa’rob’. E’ra ak’anpa twa’ ja’xir una’ta kochwa’ turu uyokir e kanseyaj xe’ twa’ uche taka e maxtak b’an twa’ utakre ub’a taka mojr junob’ xe’ atakarsan tama upatna’r kochwa’ inkojt ajkanseyaj. E pejk jun yi e patna’rob’ ub’ajner taka ma’chi uyajk’u tuno’r uyokir e kanseyaj. Net’ach uyub’i o’ste e pejk junob’, amorojser yi o’stes mojr patna’rob’ twa’ uchob’ e ajknawa’rob’. Uyub’i itakarsan tama uxantesn’ar uyokir kanseyaj taka inte’ jun tya’ atz’ijb’antza’ yi at’ab’se tuno’r xe’ war ache’npa taka e maxtak yi topop asutpa ache xe’ lok’oy inb’utz taka awajkanwa’rob’. |
| + | |
| + | [[Categoría:Comunicación y Lenguaje]][[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_ch'orti']] |