Jun ẍiky tuk’il jun ku’k

Archivo:Antología de cuentos II - identificador en mam - horizontal.png

Tqanil

Chitzan jun maj. Atitaq jun ku’k B’etel tb’i ex jun ẍiky Ẍkut tb’i.

Najliqe’taq tuj jun ch’uq ch’im, at jun tal tja tuj nim k’ul. Jun q’ij ok nojẍiky tuk’il ku’k, tej tex b’etil. Ex jyol twa ch’um tuj k’ul tej ttzaj wa’jay ti’j.

Tuj tkab’ maj qit tjaw kanet twitz jun ma’ xo’j. Xi’ tka’yi’n ma’ xo’j ẍiky tuk’il ku’k. B’e’x tzaj k’alelen a’ tuj ttzi tu’n kyxi’ tcho’n. Tzaj b’isb’ajil kyi’j ẍiky ex ku’k.

B’e’x i sak’puj te ma’ xo’j. Ntzaj jun kyyol Tza’n ktel qu’n ja’la? –chichitzan- I el qelin tu’ntzan kypon kyja.

Qit tok lipe’ ma’ xo’j kyi’j ẍiky ex ku’k. Nchi jaw ẍch’in, nchi qelin kykab’il, kyuk’il kyib’. Tuj qonikyin, qit tku’x kyewin kyib’. I ku’x tuj jun jul ja’ tumel at nim ab’j . Atz kxel qewin qib’ tzalu’w chechitzan tal ẍiky tuk’il ku’k. Ntzajku kywatl, qit tpon jun tilb’ilal xjal ttzi jul. Qit kyjaw sak’pej ẍiky ex ku’k.

Qit tjaw yolin aj tilb’ilal xjal, jun xob’tzal, chitzan kye. -Alkyeqe ate’ tzalu?- chi. Qit kyjaw ẍch’in ẍiky tuk’il ku’k. Ja ja, ja ja, ja, ja, chitzan ma’ tilb’ilal xjal. B’e’x n-ok yab’il wi’ja kyu’na. Mi’ chi jaw ẍch’ina chitzan. Ok chin kolile kyi’ja, chitzan.

Ntzajtzan kyxim. Ok kub’el xo’j qu’n chichitzan ẍiky tuk’il ku’k. Qit tkub’ tb’inchan tilb’ilal xjal jun ch’ab’ tze’. Kub’ kyb’inchan tuk’il jun ab’j tu’n tjaw tz’aq xo’j. Jitz’ tkyim xo’j tu’n tze’. Ikyju’tzan onin tilb’ilal xjal kyi’j ẍiky ex ku’k. Ikytzan mi’ i xi’ cho’na tu’n xo’j.

Wilfado Onases Díaz Macario
Concepción Tutuapa, San Marcos