Antología de cuentos/Cuentos en k'iche'/Komon Xalq’a’t

K’ulmatajem tzij

Kakitzijoj taq nan, tat re jela’ jawije’ chi’ kinchakun wi pa tijob’al. Jun tato’ tajin kchakunik pa nimalaj rulew are xuriq kajib’ ab’aj xalq’a’t, xe’uk’am b’ik cho rachoch, xub’ij che ri rixoqil, ralk’wa’l, uwimam. Xuta k’u chike jas kub’an chike kajib’ ab’aj. Konojel xkib’ij chi re chi ma utz kuk’ol kan cho ja, rumal chi ronojel ri jastaq k’o kawasil, we jun winaq karowaj k’o k’axk’olil kuriq pa uk’aslemal. Kuya’o xuquje’ are ri k’axk’olil ke’opan pa kiwi ri jastaq rech.

Are utz kuya kanoq pa ri uk’olib’al jawije’ xuriq wi. Are k’u we kraj kuk’am b’i cho rachoch rajawaxik kub’an jun ukotz’ijal. Kuta toq’ob’ chech ri qanan uwachulew kuk’am b’i cho rachoch.

Ri tat xuchomaj are utz kutzalij pa ri ulew jawije’ xe’uriq wi. Xa k’u xukoj kanoq che k’ulb’at re ukomon, xuk’am b’i taq ri ab’aj chikijujunal xumuqu pa taq uxukut rulew. Rumal la’ xkoj “Xalq’at” che ub’i’ ri komon.

Herlindo Calel Vicente
San Carlos Sija, Quetzaltenango