Cambios

Busca en cnbGuatemala con Google

sin resumen de edición
Línea 1: Línea 1: −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (13).png|center|400px]]
+
{{DISPLAYTITLE:K’ajtsyajir ojroner (expresión oral, diálogos)}}
<div style="color:#000; border:solid 2px #000; width:80%; margin:2em auto 2em auto;">
+
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
==Ub’ijnusyaj e kanwa’r ira ja’x:==
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (13).png|right|250px]]
 +
__TOC__
 +
<div style="clear:both"></div>
 +
==Ub’ijnusyaj e kanwa’r ira ja’x==
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
 
#E maxtak uch’ami yi uch’ijse ub’ijnusyaj tama xe’ uyub’i. Una’ta tuk’a war akansenpa tama uyojroner.
 
#E maxtak uch’ami yi uch’ijse ub’ijnusyaj tama xe’ uyub’i. Una’ta tuk’a war akansenpa tama uyojroner.
#E maxtak uch’ami yi uch’jse uyojronerob’ tya’ ja’xirob’ ojronerob’. Una’ta tuk’a tuk’a twa’ uk’ajti tama uyojronerob’ tama inte inb’utzir.</div>
+
#E maxtak uch’ami yi uch’jse uyojronerob’ tya’ ja’xirob’ ojronerob’. Una’ta tuk’a tuk’a twa’ uk’ajti tama uyojronerob’ tama inte inb’utzir.
 
+
<div style="clear:both"></div>
 
+
==Ojronerob’==  
 
  −
==K’AJTSYAJIR OJRONER==
  −
  −
Expresión oral. Diálogos.
  −
 
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|90px]]
  −
===1.1 OJRONEROB’===
  −
   
Ne’t ajkanseyajet inb’utz twa’ awirse e ajkanwa’rob’ kochwa’ twa’ uk’anpesob’ uyojronerob’ tama en kanseyaj xe’ war ache takarob’. Tama e numerob’ yi e na’tanyaj xe ukanse e maxtak.  
 
Ne’t ajkanseyajet inb’utz twa’ awirse e ajkanwa’rob’ kochwa’ twa’ uk’anpesob’ uyojronerob’ tama en kanseyaj xe’ war ache takarob’. Tama e numerob’ yi e na’tanyaj xe ukanse e maxtak.  
 
Twa’ e ajkanwa’r ukay uk’ajyes ub’a, tama ukanwa’r e ojroner Ch’orti’, k’ani twa’ ak’anpes me’yra e ojroner takarob’.  
 
Twa’ e ajkanwa’r ukay uk’ajyes ub’a, tama ukanwa’r e ojroner Ch’orti’, k’ani twa’ ak’anpes me’yra e ojroner takarob’.  
 
Ajk’in ajk’in, twa’ ak’ajti e numerob’, e k’ajtsaj takarob’, nakpat twa’ awa’re ab’ijnusyaj tama xe’ ak’ajti takarob’, uyub’i ak’ajti e bik’it numer taka e maxtak xe’ akay ak’ajna ti morwa’r.
 
Ajk’in ajk’in, twa’ ak’ajti e numerob’, e k’ajtsaj takarob’, nakpat twa’ awa’re ab’ijnusyaj tama xe’ ak’ajti takarob’, uyub’i ak’ajti e bik’it numer taka e maxtak xe’ akay ak’ajna ti morwa’r.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|left|90px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]]
 
   
Jay ne’t ajkanwa’ret k’ani twa’ ach’ami taka inte’ inb’utzir e ojroner Ch’orti’ twa’ maja’x intran atajwi.  
 
Jay ne’t ajkanwa’ret k’ani twa’ ach’ami taka inte’ inb’utzir e ojroner Ch’orti’ twa’ maja’x intran atajwi.  
 
Uk’ani twa’ akay awejtz’u tuno’r xe’ ajkanseyaj war ukansye’t twa’ ma’chi anajpa ta jor, inb’utz twa’ apejka apya’rob’ tama e ojroner Ch’orti’.  
 
Uk’ani twa’ akay awejtz’u tuno’r xe’ ajkanseyaj war ukansye’t twa’ ma’chi anajpa ta jor, inb’utz twa’ apejka apya’rob’ tama e ojroner Ch’orti’.  
Línea 25: Línea 20:  
Tama e jun ira ayan ayan kora tz’ijb’ayaj xe’ a’xin utakrye’t tama apatna’r xe’ taka e ajkanwa’rob’, b’ijnub’ir twa’ e maxtak ak’otoy una’tob’ kochwa’ akay upejkob’ ub’ob’ tama uyojronerob’.  
 
Tama e jun ira ayan ayan kora tz’ijb’ayaj xe’ a’xin utakrye’t tama apatna’r xe’ taka e ajkanwa’rob’, b’ijnub’ir twa’ e maxtak ak’otoy una’tob’ kochwa’ akay upejkob’ ub’ob’ tama uyojronerob’.  
 
Jay no’n k’ani katuran taka me’yra inb’utzir tama kab’ixirar inb’utz twa’ kakani me’yra na’tanyaj xe’ ukansyo’n kochwa’ twa’ katuran tama ujor e rum ira.  
 
Jay no’n k’ani katuran taka me’yra inb’utzir tama kab’ixirar inb’utz twa’ kakani me’yra na’tanyaj xe’ ukansyo’n kochwa’ twa’ katuran tama ujor e rum ira.  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (14).png|right|200px]]
+
 
 
K’ani twa’ kak’ub’se yi kankanse tuno’r xe’ uyakta e onya’n pak’ab’ob’ takaron, b’an kochwa’ kawojroner, e tz’akoner, e wya’r, e niroj, yi tuno’r xe’ aka’y uyajk’o’n kab’ixirar.  
 
K’ani twa’ kak’ub’se yi kankanse tuno’r xe’ uyakta e onya’n pak’ab’ob’ takaron, b’an kochwa’ kawojroner, e tz’akoner, e wya’r, e niroj, yi tuno’r xe’ aka’y uyajk’o’n kab’ixirar.  
 
Tar ixto; jay no’n ma’chi ko’yb’i tuno’r e inb’utzir xe’ ka’rena ma’taka cheker tu’t e morj pak’ab’ob’.  
 
Tar ixto; jay no’n ma’chi ko’yb’i tuno’r e inb’utzir xe’ ka’rena ma’taka cheker tu’t e morj pak’ab’ob’.  
Línea 31: Línea 26:  
E kanseyaj xe’ twa’ ache’npa erer uk’ani, twa’ kab’ijnu jay a’xin ak’anpa tama ub’ixirarob’e ajkanwa’ron’.  
 
E kanseyaj xe’ twa’ ache’npa erer uk’ani, twa’ kab’ijnu jay a’xin ak’anpa tama ub’ixirarob’e ajkanwa’ron’.  
 
Tuno’r kanseyaj xe’ ache’npa uk’ani b’ijnub’ir tama uch’yerir tuno’r e pak’ab’ob’.
 
Tuno’r kanseyaj xe’ ache’npa uk’ani b’ijnub’ir tama uch’yerir tuno’r e pak’ab’ob’.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (15).png|center|350px]]
     −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|left|90px]]
+
<center>
 +
<gallery widths=200px heights=200px>
 +
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (14).png
 +
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (15).png
 +
</gallery>
 +
</center>
 +
 
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]]
 
'''Inpatna taka nipya’rob’'''
 
'''Inpatna taka nipya’rob’'''
   Línea 49: Línea 50:       −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|left|90px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]]
 
'''Taka e ajkanseyaj:'''
 
'''Taka e ajkanseyaj:'''
   Línea 56: Línea 57:  
expresiones comunes
 
expresiones comunes
   −
 
+
<poem>
 
Inb’utz sakojpa’r  
 
Inb’utz sakojpa’r  
   
Inb’utz ajk’in pya’re’t.  
 
Inb’utz ajk’in pya’re’t.  
   
Inb’utz ch’uyujk’in  
 
Inb’utz ch’uyujk’in  
   
Inb’utz akb’ar  
 
Inb’utz akb’ar  
   
Inb’utz orajk’in  
 
Inb’utz orajk’in  
   
Tuk’a uk’ajti ayuxinar  
 
Tuk’a uk’ajti ayuxinar  
   
Kochwa’ ak’ab’a’  
 
Kochwa’ ak’ab’a’  
   
Tya’ ture’t  
 
Tya’ ture’t  
   
Jirye’n kora  
 
Jirye’n kora  
   
Ak’ani ka inte’ ruch ja’  
 
Ak’ani ka inte’ ruch ja’  
   
Tuk’a axanb’ar tara  
 
Tuk’a axanb’ar tara  
   
War ka ikano  
 
War ka ikano  
   
Kone’r ka’xin kaxana  
 
Kone’r ka’xin kaxana  
   
K’ani ka ipatna  
 
K’ani ka ipatna  
   
Chi takar ipatna  
 
Chi takar ipatna  
   
Inpatna taka nitata’  
 
Inpatna taka nitata’  
   
Wati’x e ajkanseyaj twa’ ukansyo’n.  
 
Wati’x e ajkanseyaj twa’ ukansyo’n.  
   
Ayan me’yra ub’ijnusyaj e ajkanseyaj.
 
Ayan me’yra ub’ijnusyaj e ajkanseyaj.
   
Nik’ojna’ uyajk’e’n inte’ ruch sa’.  
 
Nik’ojna’ uyajk’e’n inte’ ruch sa’.  
   
War uk’aye’n e ixik yaja’.
 
War uk’aye’n e ixik yaja’.
 +
</poem>
   −
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|left|90px]]
   
'''Inpatna ta nyo’tot:'''
 
'''Inpatna ta nyo’tot:'''
      
Kab’inwi’k yi katz’ijb’i’k mojr ojronerob’ xe’ tya’ ukansyo’n kochwa’ twa’ kojron inbutz taka e pak’ab’ tya’ turo’n.
 
Kab’inwi’k yi katz’ijb’i’k mojr ojronerob’ xe’ tya’ ukansyo’n kochwa’ twa’ kojron inbutz taka e pak’ab’ tya’ turo’n.
Línea 110: Línea 91:  
Kak’ajti taka e ajkanseyaj twa’ upejka e k’ajtsaj ira.
 
Kak’ajti taka e ajkanseyaj twa’ upejka e k’ajtsaj ira.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (18).png|right|150px]]
   
'''E K’ECH’UJ'''
 
'''E K’ECH’UJ'''
 
Ayan a’yi tama inyajr inkojt winik che, ixin a’yi ta chinam, yo’pa a’yi tya’ wa’r inte’ murak. Cheke’; tya’ yo’pa a’yi, uwira kochwa’ uwilama ulok’se a’yi ub’a yi ma’ja’x a’yi; maynu’t k’ejch’a i’xin makwi’r e tun, tya’ b’ixk’u’t cha’yi e winik, maja’x ajchi nyo’tot tara cha’yi; k’ani twa’ inxin cha’ yi, tya’ uwira makwi’r e tun k’ejch’a o’choy. Lok’oy a’yi a’jni I’xin, tya’ lok’oy a’jni k’a’pa a’yi kukrema ta iwojr tun ja’xach taka.
 
Ayan a’yi tama inyajr inkojt winik che, ixin a’yi ta chinam, yo’pa a’yi tya’ wa’r inte’ murak. Cheke’; tya’ yo’pa a’yi, uwira kochwa’ uwilama ulok’se a’yi ub’a yi ma’ja’x a’yi; maynu’t k’ejch’a i’xin makwi’r e tun, tya’ b’ixk’u’t cha’yi e winik, maja’x ajchi nyo’tot tara cha’yi; k’ani twa’ inxin cha’ yi, tya’ uwira makwi’r e tun k’ejch’a o’choy. Lok’oy a’yi a’jni I’xin, tya’ lok’oy a’jni k’a’pa a’yi kukrema ta iwojr tun ja’xach taka.
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (18).png|center|300px]]
   −
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' escribiendo.png|right|95px]]
 
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' escribiendo.png|left|80px]]
   
'''Inpatna nib’ajner:'''
 
'''Inpatna nib’ajner:'''
   Línea 123: Línea 102:  
'''Kapejka ub’an e k’ajtsaj ira:'''
 
'''Kapejka ub’an e k’ajtsaj ira:'''
    +
'''E kanwa’r'''
   −
'''E kanwa’r'''
   
Tarye’n ta kanwa’r Intza’y turen Tama xe’ ina’ta ke’ Inxin inkano inb’utzir ta nib’ixirar.  
 
Tarye’n ta kanwa’r Intza’y turen Tama xe’ ina’ta ke’ Inxin inkano inb’utzir ta nib’ixirar.  
Ajk’in ajk’in twa’ wate’n, Intares yar nijun Twa’ intz’ijb’a tamar Tya’ inxin ta nyo’tot
  −
Inwirse nitata’ b’an yar nitu’ Tya’ ne’n wate’n ta kanwa’r nitu’ yi nitata’
  −
atza’y aketpob’ tama e otot war ub’ijnwob’ xe’ ne’n inxin inkano twa’ inch’i’ inb’utz
     −
M. Alicia Ramírez
+
Ajk’in ajk’in twa’ wate’n, Intares yar nijun Twa’ intz’ijb’a tamar Tya’ inxin ta nyo’tot  Inwirse nitata’ b’an yar nitu’
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (19).png|center|150px]]  
+
 
 +
Tya’ ne’n wate’n ta kanwa’r nitu’ yi nitata’ atza’y aketpob’ tama e otot war ub’ijnwob’ xe’ ne’n inxin inkano twa’ inch’i’ inb’utz <ref>M. Alicia Ramírez</ref>
 +
 
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (19).png|center|200px]]  
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|90px]]
+
<div style="clear:both;"></div>
   −
===1.2 UB’IN TAKA INTE’ JAMB’YA’RIR E K’AJTSAJ XE’ AKAY ACHE’NPA.===
+
==Ub’in taka inte’ jamb’ya’rir e k’ajtsaj xe’ akay ache’npa==
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
   −
Escucha con atención. Normas básicas.  
+
''Escucha con atención. Normas básicas.''
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|left|80px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]]
 
Tara e ajkanseyaj uk’ani twa’ uyajk’u jamb’ya’r e ojronerob’ twa’ e ajkanwa’rob’ una’tob’ tuk’a twa’ ache’npa tama uyototir e kanwa’r yi tama e b’ixirarob’.
 
Tara e ajkanseyaj uk’ani twa’ uyajk’u jamb’ya’r e ojronerob’ twa’ e ajkanwa’rob’ una’tob’ tuk’a twa’ ache’npa tama uyototir e kanwa’r yi tama e b’ixirarob’.
 
   
 
   
Línea 145: Línea 125:  
   
 
   
 
Jay ayan, tuk’a ma’chi ketpa inb’utz tijor, k’ani twa’ usutpa iyub’i taka e ajkanseyaj, twa’ erer alok’oy xe’ no’x k’ani iche ta inte’ apatna’r.
 
Jay ayan, tuk’a ma’chi ketpa inb’utz tijor, k’ani twa’ usutpa iyub’i taka e ajkanseyaj, twa’ erer alok’oy xe’ no’x k’ani iche ta inte’ apatna’r.
  −
------
  −
      
'''Ub’in e’ra taka me’yra inb’utzir.'''
 
'''Ub’in e’ra taka me’yra inb’utzir.'''
    +
<poem>
 
Jay ne’t ach’aki e tyob’, ataki e ja’ xe’ kak’anpes.  
 
Jay ne’t ach’aki e tyob’, ataki e ja’ xe’ kak’anpes.  
 
Ma’chi twa’ iwayan tama xe’ war ache.  
 
Ma’chi twa’ iwayan tama xe’ war ache.  
Línea 168: Línea 146:  
Tuno’r e wya’rob’ xe’ twa’ ak’uxi k’ani twa’ achaptz’a inb’utz.  
 
Tuno’r e wya’rob’ xe’ twa’ ak’uxi k’ani twa’ achaptz’a inb’utz.  
 
Pejkan ajun ajk’in ajk’in.
 
Pejkan ajun ajk’in ajk’in.
 
+
</poem>
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' escribiendo.png|right|95px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' escribiendo.png|left|75px]]
  −
 
      
'''Inpatna nib’ajner:'''
 
'''Inpatna nib’ajner:'''
Línea 177: Línea 153:  
B’ajxan k’ani twa’ inpejka e ojronerob’ xe’ turo tichan nakpat intz’ijb’a ta nijun, twa’ inna’ta tuno’r e inb’utzir xe’ twa’ ache, tama ab’ixirar.  
 
B’ajxan k’ani twa’ inpejka e ojronerob’ xe’ turo tichan nakpat intz’ijb’a ta nijun, twa’ inna’ta tuno’r e inb’utzir xe’ twa’ ache, tama ab’ixirar.  
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' dibujando.png|left|80px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' dibujando.png|right|95px]]
 
  −
 
      
'''Inpatna taka nipya’rob’:'''
 
'''Inpatna taka nipya’rob’:'''
 
   
 
   
 
Kojron tama tuno’r e ojroner xe’ kapejki’x, kab’ijnu jay e’rach o ma’, k’ani twa’ awira tama tuk’a tar atakarsan yi kak’ajti taka e pya’rob’ ajkanwa’rob’.  
 
Kojron tama tuno’r e ojroner xe’ kapejki’x, kab’ijnu jay e’rach o ma’, k’ani twa’ awira tama tuk’a tar atakarsan yi kak’ajti taka e pya’rob’ ajkanwa’rob’.  
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' mujer leyendo.png|left|75px]]
  −
  −
      
'''Nib’ajner:'''
 
'''Nib’ajner:'''
 
Ta nyo’tot u’nb’i mojr k’ub’seyajir inb’utz tu’pater kab’ixirar, intz’ijb’a ta nijun, uyub’i inche e me’ynob’ takar ub’an, ejk’ar ink’ajti taka nipya’rob yi e ajkanseyaj, e’ra uyub’i u’nb’i taka ninoyob’ yi tatob’.
 
Ta nyo’tot u’nb’i mojr k’ub’seyajir inb’utz tu’pater kab’ixirar, intz’ijb’a ta nijun, uyub’i inche e me’ynob’ takar ub’an, ejk’ar ink’ajti taka nipya’rob yi e ajkanseyaj, e’ra uyub’i u’nb’i taka ninoyob’ yi tatob’.
    +
<div style="clear:both;"></div>
    +
== E intya’ch intya’ch pejksyajir ==
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|80px]]
+
''Formas de saludo''
===1.3 E intya’ch intya’ch pejksyajir===
  −
 
  −
Formas de saludo  
      
Ne’t kochwa’ inkojt ajkanwa’r ik’ani twa’ ana’ta kochwa’ twa’ apejka apya’rob’ ti’ktaka, kochwa’ twa’ ak’ub’syob’ apya’r maxtakir, e ixiktak, e winikob’ yi e noyob’ e’ra uk’ani twa’ apejkob’ taka inte’ tza’yer. B’an kochwa’ e’ra.  
 
Ne’t kochwa’ inkojt ajkanwa’r ik’ani twa’ ana’ta kochwa’ twa’ apejka apya’rob’ ti’ktaka, kochwa’ twa’ ak’ub’syob’ apya’r maxtakir, e ixiktak, e winikob’ yi e noyob’ e’ra uk’ani twa’ apejkob’ taka inte’ tza’yer. B’an kochwa’ e’ra.  
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
    
Inb’utz sakojpa’r, inb’utz orajk’in, inb’utz ch’uyujk’in, inb’utz ajk’in, kochwa’ ture’t, itza’y ka, kojronto, k’ani inxin, k’oten yi inmojrix.
 
Inb’utz sakojpa’r, inb’utz orajk’in, inb’utz ch’uyujk’in, inb’utz ajk’in, kochwa’ ture’t, itza’y ka, kojronto, k’ani inxin, k’oten yi inmojrix.
   −
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|80px]]
   
Twa’ e ajkanwa’rob’ uk’ub’setob’ xe’ war ak’ajti uk’ani twa’ ak’anpes ajk’in ajk’in tama e kanseyaj xe’ ache, b’an kochwa’ yaja’ maja’x intran a’xin ukanyob’ e maxtak.  
 
Twa’ e ajkanwa’rob’ uk’ub’setob’ xe’ war ak’ajti uk’ani twa’ ak’anpes ajk’in ajk’in tama e kanseyaj xe’ ache, b’an kochwa’ yaja’ maja’x intran a’xin ukanyob’ e maxtak.  
    
Uk’ani twa’ awejtz’u ajk’in ajk’in tya’ iyojron takarob’ tama e kanseyaj.
 
Uk’ani twa’ awejtz’u ajk’in ajk’in tya’ iyojron takarob’ tama e kanseyaj.
-----
      
'''Pejksyajir'''  
 
'''Pejksyajir'''  
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (22).png|right|200px]]
+
{|style="width:55%; margin:1em auto 1em auto"
{|
   
|-
 
|-
| Inb’utz ajk’in ||           Inb’utz sakojpa´r
+
|style="width:33%;|Inb’utz   ajk’in
 +
|style="width:33%;"| Inb’utz sakojpa´r
 +
|rowspan="5" style="width:34%;"|[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (22).png|left|150px]]
 +
 
 
|-
 
|-
| Kochwa’ ture’t ||          Inb’utz akb’ar
+
| Kochwa’ ture’t  
 +
| Inb’utz akb’ar
 +
 
 
|-
 
|-
| Itza’y ka ture’t ||        Inb’utz ch’uyujk’in
+
| Itza’y ka ture’t  
 +
|Inb’utz ch’uyujk’in
 +
 
 
|-
 
|-
| Kojronto ||                Inb’utz orajk’in
+
| Kojronto  
 +
|Inb’utz orajk’in
 +
 
 
|-   
 
|-   
| War ixana ||                Inb’utz ayo’pa’r
+
| War ixana  
 +
| nb’utz ayo’pa’r
 +
 
 
|-
 
|-
| War iwara‘ ||              Kochwa’ turo’x
+
| War iwara‘  
 +
|Kochwa’ turo’x
 
|}
 
|}
      −
'''Patna’r:'''
+
'''Patna'r:'''
    
Taka nipya’rob’, kach’ujku yi kak’ajti e me’yn xe’ turob’ ejmar.
 
Taka nipya’rob’, kach’ujku yi kak’ajti e me’yn xe’ turob’ ejmar.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (23).png|center|250px]]
+
<center>
 
+
<gallery widths=200px heights=200px>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (23.2).png|center|250px]]
+
archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (23).png
 +
archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (23.2).png
 +
archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (23.1).png
 +
</gallery>
 +
</center>
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (23.1).png|center|250px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]]
 
  −
 
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|left|70px]]
   
Nakpat xe’ ach’ujki’x e me’ynob’ ira; ixojron no’x taka ¿Tuk’a war uya’ryo’n?, katz’ijb’a ti’kajun xe’ kab’ijnu tu’pater e me’ynob’, yi kak’ajti taka e mojr kapya’rob’ tu’t kawajkanseyaj.  
 
Nakpat xe’ ach’ujki’x e me’ynob’ ira; ixojron no’x taka ¿Tuk’a war uya’ryo’n?, katz’ijb’a ti’kajun xe’ kab’ijnu tu’pater e me’ynob’, yi kak’ajti taka e mojr kapya’rob’ tu’t kawajkanseyaj.  
      
*¿Chi Chi turob’ tama e b’ajxan me’yn?  
 
*¿Chi Chi turob’ tama e b’ajxan me’yn?  
Línea 248: Línea 226:  
*¿Tuk’a war uche e ch’om sitz’ taka utatob’?.
 
*¿Tuk’a war uche e ch’om sitz’ taka utatob’?.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|left|70px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' casa.png|right|95px]]
 
'''Ta nyo’tot:'''
 
'''Ta nyo’tot:'''
 
   
 
   
Línea 254: Línea 232:  
Intz’ijb’a ta nijun yi inwirse e ajkanseyaj.
 
Intz’ijb’a ta nijun yi inwirse e ajkanseyaj.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|left|70px]]  
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]  
 
'''Taka e ajkanseyaj:'''  
 
'''Taka e ajkanseyaj:'''  
    
Kak’ajti takar inte’ k’ajtsyaj tya’ ak’anpespa e pejksyajir xe’ inb’utz
 
Kak’ajti takar inte’ k’ajtsyaj tya’ ak’anpespa e pejksyajir xe’ inb’utz
   −
  −
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (25).png|right|150px]]
   
'''E Tin'''  
 
'''E Tin'''  
   Línea 268: Línea 243:  
Yi nitata’ che e Tin, uya’re unana, a’.... atata’ ixix ta patna’r taka asakun, yi e sitz’ ma’taka ixto ketpa tamar xe’ ma’chi’x upejka, ja’x taka yar utu’ turu war akojkna ja’xir.
 
Yi nitata’ che e Tin, uya’re unana, a’.... atata’ ixix ta patna’r taka asakun, yi e sitz’ ma’taka ixto ketpa tamar xe’ ma’chi’x upejka, ja’x taka yar utu’ turu war akojkna ja’xir.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|left|75px]]  
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (25).png|center|250px]]
 +
 
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]]  
 
'''Kapatna cha’te’rtyo’n:'''  
 
'''Kapatna cha’te’rtyo’n:'''  
    
Kawaru’t e ub’syaj xe’ achekta ejmar, nakpat kawajk’u uyokir tama e k’ajtsaj xe’ kache tichan.  
 
Kawaru’t e ub’syaj xe’ achekta ejmar, nakpat kawajk’u uyokir tama e k’ajtsaj xe’ kache tichan.  
      
*¿ Tuk’a ojroner uche e Tin tya’ a’chpa?  
 
*¿ Tuk’a ojroner uche e Tin tya’ a’chpa?  
Línea 278: Línea 254:  
*¿Chi uyajk’u e ch’ajb’eyx e Tin?  
 
*¿Chi uyajk’u e ch’ajb’eyx e Tin?  
 
*¿Atza’y ka ketpa e Tin tya’ una’ta ke’ utata’ yi usakun ma’chi’x upejka?.
 
*¿Atza’y ka ketpa e Tin tya’ una’ta ke’ utata’ yi usakun ma’chi’x upejka?.
 +
<div style="clear:both;"></div>
 +
 +
== Ob’ya’n yi uche xe’ a’rena ==
 +
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' leyendo.png|right|95px]] 
 +
Twa’ e patna’r xe’ ak’ajna takare’t, alok’oy inb’utz, uk’ani twa’ o’yb’i taka inte’ janb’ya’rir twa’ ma’chi isatpa.
 +
 +
Jay ne’t, kochwa’ inkojt ajkanwa’ret ma’taka ketpa inb’utz ta jor o’ ma’chi o’yb’i xe’ k’ajna, ub’in inyajrix taka awajkanseyaj tuk’a tuk’a twa’ ache’npa.
 +
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]] 
 +
Tya’ war awajk’u uyokir e kanwa’r, uk’ani twa’ awa’re inb’utz taka inte’ janb’ya’rir, twa’ e ajkanwa’r uche upatna’r b’an kochwa’ ne’t ak’ani twa’ ache’npa.
 +
 +
Yaj ayan chi; awira xe’ ma’taka ketpa tu’jor xe’ ne’t awa’re, sutpe’n ak’ajti twa’ e maxtak una’tob’ inb’utz xe’ twa’ uchob’.
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' p (26).png|center|275px]]
 +
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' enseñando.png|right|110px]]
 +
'''Aren yi chen e’ra:'''
 +
<poem>
 +
B’ajxan xe’ twa’ ache tama uyototir e kanseyaj.
 +
Ub’in tuno’r e ojroner xe’ uche e ajkanseyaj.
 +
Ma’chi twa’ yojron tya’ e ajkanseyaj war akanseyan.
 +
Chen tuno’r apatna’r xe’ uyakta e ajkanseyaj takare’t.
 +
M’achi twa’ ab’oni ajun b’antaka.
 +
Ub’in taka awajkaseyaj, e kanwa’r xe’ ma’chi ketpa ta ajor.
 +
Tya’ k’ani lok’oy patir, aren awajkanseyaj.
 +
La’ ache e manb’anir taka apya’r maxtakir.
 +
Ma’chi twa’ iche e manb’an ixojron, tama uyototir e kanseyaj.
 +
</poem>
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Ch'orti' mujer leyendo.png|right|95px]]
 +
'''Patna’r :'''
 +
 +
Ink’ajpes yi insutpa inwaru’t e ojroner xe’ uya’ryo’n e ajkanseyaj b’ajxan.
 +
 +
Nakpat intz’ijb’a tuno’r uyokir e kanwa’r xe’ uyajk’u e ajkanseyaj tama uyinb’utzir e kanwa’r.
 +
<div style="clear:both;"></div>
 +
 +
==Referencias==
 +
 +
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]] [[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_ch'orti']]