Cambios

Busca en cnbGuatemala con Google

sin resumen de edición
Línea 1: Línea 1:  
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
 
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
{{DISPLAYTITLE:Swach’ kojtakan el yet’ sub’ojal~manh ajltakok skuyan stzolalil kuywajum sti’ yik Chuj (Reconocimiento y sensibilización gramatical)}}
+
{{DISPLAYTITLE:Chanhe’ makanh (Comprensión lectora)}}
 
__TOC__
 
__TOC__
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(95).png|center|400px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(95).png|center|250px]]
    
==Tastak tz’elk’och sb’o’i==
 
==Tastak tz’elk’och sb’o’i==
Línea 98: Línea 98:  
   
 
   
 
Ha jun ix ix yak’ hab’ och yichmil. Tikni tu’ hab’ ix ix cha, haxo hab’ winh yichmil ix cha wach’ winak, tz’elta hab’ ix a ak’wal, axo hab’ cha, yik’ni hab’ el ix tz’umal masanil, kitz’an kan el ix, ya’an kan ix yalanh sjolom ch’at. Haxo yik cha s’at ix b’i’an, tz’el a mak yik b’aj tz’em tz’uj yik yatut, b’aj tzel ha’, yo sb’at ix b’i’an , sjolom ix b’eyi, ay syantahil ix, ¡ju’! ya’an hab’i’, ¡kajanh! ya’an hab’i’. Sjax hab’i’ yek’ t’a yatut a once ma una; hax hab’ yik chi b’i’an smaklan hab’ winh yichmil ix chi’ yila’, syekn hab’ och winh sk’ak’, slajwi cha nhusan winh tzumal hab’ ix cha, wal aj wot’an hab’ tz’a’i. Haxo hab’ yalan hab’ ix t’a winh yichmil t’a ak’walil cha.- tas yuj ixtik tzinutej hach wetb’eyum manh sk’anok hink’ojol, ha Dios ak’jinak ayin, b’at hach’ox jab’ wune’ tik ayin ha t’a campusan ha t’a olink’ochok, t’a niwkil kulus ha ta’ tzach k’ochi, b’at hach’ox jab’ wune’ tik t’ayin xchi hab’ ix, skot hab’ ix b’i’an. Skot hab’ winh cha olxch’oxan jab’ unin winh t’a ix, olkani, sak tzikinak hab’ yaj ek’ pichul ix t’a yojol kampusan cha, yuj cha ha t’a chamnak kan ix.
 
Ha jun ix ix yak’ hab’ och yichmil. Tikni tu’ hab’ ix ix cha, haxo hab’ winh yichmil ix cha wach’ winak, tz’elta hab’ ix a ak’wal, axo hab’ cha, yik’ni hab’ el ix tz’umal masanil, kitz’an kan el ix, ya’an kan ix yalanh sjolom ch’at. Haxo yik cha s’at ix b’i’an, tz’el a mak yik b’aj tz’em tz’uj yik yatut, b’aj tzel ha’, yo sb’at ix b’i’an , sjolom ix b’eyi, ay syantahil ix, ¡ju’! ya’an hab’i’, ¡kajanh! ya’an hab’i’. Sjax hab’i’ yek’ t’a yatut a once ma una; hax hab’ yik chi b’i’an smaklan hab’ winh yichmil ix chi’ yila’, syekn hab’ och winh sk’ak’, slajwi cha nhusan winh tzumal hab’ ix cha, wal aj wot’an hab’ tz’a’i. Haxo hab’ yalan hab’ ix t’a winh yichmil t’a ak’walil cha.- tas yuj ixtik tzinutej hach wetb’eyum manh sk’anok hink’ojol, ha Dios ak’jinak ayin, b’at hach’ox jab’ wune’ tik ayin ha t’a campusan ha t’a olink’ochok, t’a niwkil kulus ha ta’ tzach k’ochi, b’at hach’ox jab’ wune’ tik t’ayin xchi hab’ ix, skot hab’ ix b’i’an. Skot hab’ winh cha olxch’oxan jab’ unin winh t’a ix, olkani, sak tzikinak hab’ yaj ek’ pichul ix t’a yojol kampusan cha, yuj cha ha t’a chamnak kan ix.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(102).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(102).png|center|300px]]
    
==Stak’wej heb’ juntzanh sk’anb’aj t’ay chanhe’ ma hoye’ xanhil tz’aj b’aj sik’lej heb’ t’a skal. (xchab’il yet’ yoxil makanh)==
 
==Stak’wej heb’ juntzanh sk’anb’aj t’ay chanhe’ ma hoye’ xanhil tz’aj b’aj sik’lej heb’ t’a skal. (xchab’il yet’ yoxil makanh)==
Línea 116: Línea 116:     
Sb’at hab’xi nok’ sk’och hab’xi nok’ yib’anh jun k’en k’e’en, yoch hab’ k’elan nok’ yalan k’e’en ; nhilan hab’ elta nok’ b’alam, sk’e hab’ k’elnaj nok’.- Manh hexxiwok, ha’in tzinjawi, mam chich hin xchi hab’ nok’. Machex tzenib’ej tzexinjoxo’ xchi hab´ nok’ sk’och nok’. Aaaa, malaj mach, ha’ach tik, to te puch winak hach. _ Ma’ay hombre to ha’in tik, to kaw te wojtak hinjoxwaji, xchi hab’ nok’. Tzin joxchaj ha’in tik, xchi hab’ jun nok’. Tzek’chaj och sk’ojol nok’ t’a jun te te’, sayan hab’ jun ste’ nok’ chich kaw ip hab’ wal spajb’il hab’ yak’an nok’; yilan hab’ nanhalxo nok’ chi’, to wan yik’an nok’, sb’at hab’ nok’ elelal~elok.
 
Sb’at hab’xi nok’ sk’och hab’xi nok’ yib’anh jun k’en k’e’en, yoch hab’ k’elan nok’ yalan k’e’en ; nhilan hab’ elta nok’ b’alam, sk’e hab’ k’elnaj nok’.- Manh hexxiwok, ha’in tzinjawi, mam chich hin xchi hab’ nok’. Machex tzenib’ej tzexinjoxo’ xchi hab´ nok’ sk’och nok’. Aaaa, malaj mach, ha’ach tik, to te puch winak hach. _ Ma’ay hombre to ha’in tik, to kaw te wojtak hinjoxwaji, xchi hab’ nok’. Tzin joxchaj ha’in tik, xchi hab’ jun nok’. Tzek’chaj och sk’ojol nok’ t’a jun te te’, sayan hab’ jun ste’ nok’ chich kaw ip hab’ wal spajb’il hab’ yak’an nok’; yilan hab’ nanhalxo nok’ chi’, to wan yik’an nok’, sb’at hab’ nok’ elelal~elok.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(104).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(104).png|center|300px]]
    
Xcham nok’ patz’anh hab’ nok’ nok’, sk’ochab’xi nok’ t’a winh komam chi’.- Ini tik mamin xchi hab’ nok’.- Olinb’oxok hach an, tato b’at hik’ junok tz’umal Ostok, xchi hab’ winh komam chi’. Ixta kab’i’, xchi hab’xi nok’. Skotxi nok’ b’i’an.  
 
Xcham nok’ patz’anh hab’ nok’ nok’, sk’ochab’xi nok’ t’a winh komam chi’.- Ini tik mamin xchi hab’ nok’.- Olinb’oxok hach an, tato b’at hik’ junok tz’umal Ostok, xchi hab’ winh komam chi’. Ixta kab’i’, xchi hab’xi nok’. Skotxi nok’ b’i’an.  
Línea 122: Línea 122:  
Yem hab’ nok’ t’a nok’ Ponson, topax chanh sb’ey nok’, sk’och hab’xi nok’ t’a nok’ b’uru.- Ke b’uru max hak’ pawor t’ayin, ay jun tz’i’ t’a chi’, b’at hik’koti yo ol’emul nok’ hostok, to xchekchaj hinsay nok’ yuj winh komam. -Icha chi jun. yujto aywal jun hapawor t’ayin b’atinjachkan kot jun tz’i’ chi t’a chi’, ol’emul juntzanh hostok chi’, ol’och junok yol hinxub’, olinmot’ankani, olach jawok olapajan och te’ t’ay. Yik’an nok’ b’i’an, ix b’at yak’an nok’ t’a winh komam chi’.  
 
Yem hab’ nok’ t’a nok’ Ponson, topax chanh sb’ey nok’, sk’och hab’xi nok’ t’a nok’ b’uru.- Ke b’uru max hak’ pawor t’ayin, ay jun tz’i’ t’a chi’, b’at hik’koti yo ol’emul nok’ hostok, to xchekchaj hinsay nok’ yuj winh komam. -Icha chi jun. yujto aywal jun hapawor t’ayin b’atinjachkan kot jun tz’i’ chi t’a chi’, ol’emul juntzanh hostok chi’, ol’och junok yol hinxub’, olinmot’ankani, olach jawok olapajan och te’ t’ay. Yik’an nok’ b’i’an, ix b’at yak’an nok’ t’a winh komam chi’.  
   −
Ha tikne’ik b’at ik’ junok k’en ch’akab’, olinb’o’an b’i’an xchi hab’ winh. weno xchi hab’ nok’ sb’at hab’xi nok’, sk’och hab’xi nok’ chon tzun te’ yib’ te’, yik’anxi ek’ k’en ch’akab’ chi’ nok’ t’a jun winh k’atzitzwum chi’. Sk’och hab’xi nok’ t’a winh komam chi’. Haxo yalan winh: ha’achtik to te puch winak hach, sb’at hab’ yub’naj winh t’a nok’ stok’an hab’ chikin nok’ winh, syuman hab’ nok’ winh. Yujchi toktok yajkan xchikin nok’ tikne’ik.  
+
Ha tikne’ik b’at ik’ junok k’en ch’akab’, olinb’o’an b’i’an xchi hab’ winh. weno xchi hab’ nok’ sb’at hab’xi nok’, sk’och hab’xi nok’ chon tzun te’ yib’ te’, yik’anxi ek’ k’en ch’akab’ chi’ nok’ t’a jun winh k’atzitzwum chi’. Sk’och hab’xi nok’ t’a winh komam chi’. Haxo yalan winh: ha’achtik to te puch winak hach, sb’at hab’ yub’naj winh t’a nok’ stok’an hab’ chikin nok’ winh, syuman hab’ nok’ winh. Yujchi toktok yajkan xchikin nok’ tikne’ik.
    
==Spakan heb’ unin t’a juntzanh makanh kuynab’il, snib’ej spakan yet’ chab’ok tz’akan nab’en==
 
==Spakan heb’ unin t’a juntzanh makanh kuynab’il, snib’ej spakan yet’ chab’ok tz’akan nab’en==
Línea 133: Línea 133:  
'''Tastak sk’ulaj t’a jun tzanh max k’axpajlaj tik xcha’el yich t’a juntzanh tz’ib’ max tak’wilaj xch’okojil:'''
 
'''Tastak sk’ulaj t’a jun tzanh max k’axpajlaj tik xcha’el yich t’a juntzanh tz’ib’ max tak’wilaj xch’okojil:'''
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:20%; line-height:14px;"|
 
|style="width:20%; line-height:14px;"|
Línea 176: Línea 176:     
ixway heb’
 
ixway heb’
 +
    
ixinb’eyi
 
ixinb’eyi
Línea 240: Línea 241:  
</div>
 
</div>
 
<div style="width:50%: float:right">
 
<div style="width:50%: float:right">
 +
 +
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(107).png|center|225px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(107).png|center|225px]]
 
</div>
 
</div>
Línea 263: Línea 266:  
*'''Tas ch’okalil yel nok’ K’ultakil chej chi’ yet’ nok’ b’alam (''tigre'')'''  
 
*'''Tas ch’okalil yel nok’ K’ultakil chej chi’ yet’ nok’ b’alam (''tigre'')'''  
 
*'''Ik’ti’ej tas ix ajkan juntzanh nok’ tz’alchaj yib’anh tik'''
 
*'''Ik’ti’ej tas ix ajkan juntzanh nok’ tz’alchaj yib’anh tik'''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(108).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(108).png|center|350px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Tzonhmunlajek jakxo.'''  
 
'''Tzonhmunlajek jakxo.'''  
Línea 271: Línea 274:  
*Awtoj pojanhil tz’ib’, ik’ti’, yune’ tak, ichok wach’ lolonel, k’anb’ej ek’ nab’en, sjichanil yab’ixal junok nok’ nok’, yet’ yik’ti’al sk’inal junok anima niwan yelk’ochi ay ek’i ma ek’nakxo.  
 
*Awtoj pojanhil tz’ib’, ik’ti’, yune’ tak, ichok wach’ lolonel, k’anb’ej ek’ nab’en, sjichanil yab’ixal junok nok’ nok’, yet’ yik’ti’al sk’inal junok anima niwan yelk’ochi ay ek’i ma ek’nakxo.  
 
*Awtok hu’um;.  
 
*Awtok hu’um;.  
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
Numan tzonh aji kawtan jun hu’um xchek winh kokuyumal.
 
Numan tzonh aji kawtan jun hu’um xchek winh kokuyumal.
 
   
 
   
Línea 277: Línea 280:       −
'''Desarrollar habilidades en Chuj'''  
+
'''Desarrollar habilidades en Chuj'''
 +
 
 
==Snachaj yu’uj yet’ st’inhb’itan jantak tas tz’ib’ab’il och yoklemal sb’o’o’==
 
==Snachaj yu’uj yet’ st’inhb’itan jantak tas tz’ib’ab’il och yoklemal sb’o’o’==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Comprende y sigue instrucciones escritas.''  
 
''Comprende y sigue instrucciones escritas.''  
    
==Syil elta jantak yaji ma chajtil yoch mach wan yalchaj t’a junok ik’ti’ paxti’==
 
==Syil elta jantak yaji ma chajtil yoch mach wan yalchaj t’a junok ik’ti’ paxti’==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Establece características del o la personaje principal de un relato.''
 
''Establece características del o la personaje principal de un relato.''
 
   
 
   
 
==Syilan pax elta chajtil yilji jantak mach xchab’ilxo yaj yalji~yalxi t’a junok ik’ti’==
 
==Syilan pax elta chajtil yilji jantak mach xchab’ilxo yaj yalji~yalxi t’a junok ik’ti’==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Establece características de los personajes secundarios.''
 
''Establece características de los personajes secundarios.''
 
   
 
   
 
==Syil elta sjelanil mu skan skal junok tas t’inhan wan yalchaji==
 
==Syil elta sjelanil mu skan skal junok tas t’inhan wan yalchaji==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Establece secuencias espaciales.''
 
''Establece secuencias espaciales.''
    
==Syilan pax elta tastak sk’inalil juntzanh yaman sk’ulaji==
 
==Syilan pax elta tastak sk’inalil juntzanh yaman sk’ulaji==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Establece secuencias temporales.''
 
''Establece secuencias temporales.''
 
   
 
   
 
==Sb’o’ jantak tastak snachaj eli==
 
==Sb’o’ jantak tastak snachaj eli==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Realiza inferencias.''
 
''Realiza inferencias.''
 
   
 
   
 
==Sb’o’ elta st’inhub’al jantak tas syal elk’och jun ik’ti’ ix yawtej chi’==
 
==Sb’o’ elta st’inhub’al jantak tas syal elk’och jun ik’ti’ ix yawtej chi’==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Establece conclusiones.''
 
''Establece conclusiones.''
 
   
 
   
 
==Tz’alchaj pax t’a unin chi’ to yowalil sk’an jantak nab’en tz’ib’ab’il, ma jantak juntzanh stak’ sayan ek’ yila’ t’a yumal==
 
==Tz’alchaj pax t’a unin chi’ to yowalil sk’an jantak nab’en tz’ib’ab’il, ma jantak juntzanh stak’ sayan ek’ yila’ t’a yumal==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Utiliza obras de consulta y otras obras de referencia.''
 
''Utiliza obras de consulta y otras obras de referencia.''
 
   
 
   
 
==Hanhej pax sk’an jantak juntzanh hu’um pukb’ilxo elta yuj heb’ tz’ib’umal, ichok ch’anh alum ab’ix, yet’ juntznahxo ch’anh sayoj ek’ nab’en jantak hu’um tz’ib’ab’il ==
 
==Hanhej pax sk’an jantak juntzanh hu’um pukb’ilxo elta yuj heb’ tz’ib’umal, ichok ch’anh alum ab’ix, yet’ juntznahxo ch’anh sayoj ek’ nab’en jantak hu’um tz’ib’ab’il ==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Utiliza publicaciones periódicas: periódico, semanario, boletín, revista, revistas especializadas.''
 
''Utiliza publicaciones periódicas: periódico, semanario, boletín, revista, revistas especializadas.''
 
   
 
   
 
==Awtoj pojanhil tz’ib’, ik’ti’ yune’ tak, ichok wach’ lolonel, k’anb’oj ek’ nab’en, sjichanil yab’ixal junok nok’ nok’, yet’ yik’ti’al sk’inal junok anima niwan yelk’ochi ay ek’i ma ek’nakxo==
 
==Awtoj pojanhil tz’ib’, ik’ti’ yune’ tak, ichok wach’ lolonel, k’anb’oj ek’ nab’en, sjichanil yab’ixal junok nok’ nok’, yet’ yik’ti’al sk’inal junok anima niwan yelk’ochi ay ek’i ma ek’nakxo==
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   
''Lectura de párrafos, relato corto, consejos, resúmenes, leyenda, biografía.''
 
''Lectura de párrafos, relato corto, consejos, resúmenes, leyenda, biografía.''
 
   
 
   
Línea 321: Línea 315:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Lectura oral y silenciosa de poemas y cantos.''
 
''Lectura oral y silenciosa de poemas y cantos.''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
+
 
 
'''Juntzanhxo sk’ulaj sk’axpaji.'''
 
'''Juntzanhxo sk’ulaj sk’axpaji.'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
Stzolnab’il pax junxo makanh tzolilal koti’ tik, t’a b’aj tzoch lokan chab’ makanh tas.
 
Stzolnab’il pax junxo makanh tzolilal koti’ tik, t’a b’aj tzoch lokan chab’ makanh tas.
 
   
 
   
Ixtik sb’i yujto ch’okto ba’j sk’axpaj k’och jun tas sk’ulaj chi’.  
+
Ixtik sb’i yujto ch’okto ba’j sk’axpaj k’och jun tas sk’ulaj chi’.
 +
 
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
<div style="width:50%; float:left;">
+
<div style="width:20%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
 
Mak’  
 
Mak’  
Línea 337: Línea 332:  
</poem>
 
</poem>
 
</div>
 
</div>
<div style="width:50%: float:right">
+
<div style="width:80%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(111).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(111).png|center|300px]]
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
Línea 350: Línea 345:  
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 +
 +
 
<poem>
 
<poem>
 
Ixtek’waj '''winhaj Xun Tatey'''  
 
Ixtek’waj '''winhaj Xun Tatey'''  
Línea 382: Línea 379:  
</div>
 
</div>
 
<div style="width:80%: float:right">
 
<div style="width:80%: float:right">
 +
 +
 +
 +
 +
 
<center>
 
<center>
 
<gallery widths=150px heights=150px>
 
<gallery widths=150px heights=150px>
Línea 393: Línea 395:     
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 +
 
==B’i ma mach tz’alnaxi==
 
==B’i ma mach tz’alnaxi==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
Línea 399: Línea 402:     
<poem>
 
<poem>
Hin-  
+
:Hin-  
Hach-
+
:Hach-
s-
+
:s-
ko-
+
:ko-
he-
+
:he-
'''s-'''
+
:'''s-'''
w-  
+
:w-  
wa-
+
:wa-
y-
+
:y-
k-
+
:k-
hey-
+
:hey-
'''heb’'''
+
:'''heb’'''
<poem>
+
</poem>
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Yib’al lolonel tz’alani tas tzuji:'''  
 
'''Yib’al lolonel tz’alani tas tzuji:'''  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
'''Haton junxo tik ay och t’a tzolalil yik skuynab’ilok koti’, haton chajtil yaj yib’al junok b’elanh lolonel yik wach’ skil eli, t’a jichanil kololoni.'''
 
'''Haton junxo tik ay och t’a tzolalil yik skuynab’ilok koti’, haton chajtil yaj yib’al junok b’elanh lolonel yik wach’ skil eli, t’a jichanil kololoni.'''
+
 
 
Ichok jun skil tik:
 
Ichok jun skil tik:
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:20%; line-height:14px;"|
 
|style="width:20%; line-height:14px;"|
 
'''Yib’ lolonel'''
 
'''Yib’ lolonel'''
      
'''Ok’'''
 
'''Ok’'''
Línea 466: Línea 468:  
tek’a'''
 
tek’a'''
 
|style="width:40%;"|
 
|style="width:40%;"|
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(72).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(72).png|center|125px]]
 
<center>tz’ok’i</center>
 
<center>tz’ok’i</center>
 
|}
 
|}
Línea 479: Línea 481:  
Chanh'''al'''  
 
Chanh'''al'''  
 
Chanhal'''wi'''
 
Chanhal'''wi'''
   
'''Mak’'''  
 
'''Mak’'''  
   
ixmak’'''waji'''  
 
ixmak’'''waji'''  
 
Manw'''al'''  
 
Manw'''al'''  
 
Ixmanwa'''ji'''
 
Ixmanwa'''ji'''
   
Tek’ tek’w'''al'''
 
Tek’ tek’w'''al'''
 
</poem>
 
</poem>
 
</div>
 
</div>
 
<div style="width:70%: float:right">
 
<div style="width:70%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(73).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(73).png|center|200px]]
 
:::::::::::::::'''chanhal'''
 
:::::::::::::::'''chanhal'''
 
</div>
 
</div>
Línea 500: Línea 499:  
Kob’o’ek t’a ek’nakxo yet’ t’a to to olhujok.
 
Kob’o’ek t’a ek’nakxo yet’ t’a to to olhujok.
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:30%; line-height:14px;"|
 
|style="width:30%; line-height:14px;"|
Línea 583: Línea 582:  
Syilelta heb’
 
Syilelta heb’
 
</poem>
 
</poem>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(76).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(76).png|center|450px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Junxo tzolanhil lolonel tik sk’axpaj ek’ yet’ yib’'''
 
'''Junxo tzolanhil lolonel tik sk’axpaj ek’ yet’ yib’'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(77).png|right|225px]]
   
'''Kilek juntzanh ay yalanh tik yik wach’ skosayek jakxo.'''
 
'''Kilek juntzanh ay yalanh tik yik wach’ skosayek jakxo.'''
 +
 +
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 +
<div style="width:50%; float:left;">
 +
    
<poem>
 
<poem>
Línea 595: Línea 597:  
olachyila’  
 
olachyila’  
 
ixinskolo  
 
ixinskolo  
<poem>
+
</poem>
 +
</div>
 +
<div style="width:50%: float:right">
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(77).png|center|200px]]
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
 +
 
    
K’anb’ejek hek’i tato ayto tz’ilchaj t’a koti’ chuj.  
 
K’anb’ejek hek’i tato ayto tz’ilchaj t’a koti’ chuj.  
Línea 605: Línea 614:  
'''Ha t’a jun makanh yik koti’ chuj tik, haton juntzanh sk’axpaj ek’ yib’al. Kilek juntzanh ch’oxnab’il tik, chab’ makanh heb’ ay, jun numan yet’ jun aychanh.'''
 
'''Ha t’a jun makanh yik koti’ chuj tik, haton juntzanh sk’axpaj ek’ yib’al. Kilek juntzanh ch’oxnab’il tik, chab’ makanh heb’ ay, jun numan yet’ jun aychanh.'''
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:40%; line-height:14px;"|
 
|style="width:40%; line-height:14px;"|
Línea 628: Línea 637:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
<poem>
 
<poem>
Ixinman eli  
+
:Ixinman eli  
Ixaman eli  
+
:Ixaman eli  
Ixsman eli  
+
:Ixsman eli  
Ixkoman eli  
+
:Ixkoman eli  
Ixeman eli  
+
:Ixeman eli  
'''Ixsman el heb’'''
+
:'''Ixsman el heb’'''
 
</poem>
 
</poem>
   −
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto">
+
<div style="width:40%; margin:1em auto 1em auto; clear:both">
<div style="width:50%; float:left;">
+
<div style="width:25%; float:left;">
 +
 
 +
 
 
<poem>
 
<poem>
 
lak’  
 
lak’  
Línea 648: Línea 659:  
</poem>
 
</poem>
 
</div>
 
</div>
<div style="width:50%: float:right">
+
<div style="width:75%: float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(77).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(77).png|center|200px]]
 
::::::::::::ixslak’a
 
::::::::::::ixslak’a
 
</div>
 
</div>
Línea 660: Línea 671:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
'''Haton juntzanh tik tz’alani chajtil jay junok tas wan kalani, ma chajtil yilchaji.'''
 
'''Haton juntzanh tik tz’alani chajtil jay junok tas wan kalani, ma chajtil yilchaji.'''
+
 
 +
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 +
<div style="width:40%; float:left;">
 +
<poem>
 
'''K’e''' ixwak’ '''k’e''' linhan  
 
'''K’e''' ixwak’ '''k’e''' linhan  
 
'''Em''' ixwak’ '''em''' wokan  
 
'''Em''' ixwak’ '''em''' wokan  
 
'''Ek’''' ixwak’ '''ek’''' k’otan  
 
'''Ek’''' ixwak’ '''ek’''' k’otan  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(79).png|center|225px]]
+
</poem>
<center>ixwak’ em wokan<center>
+
</div>
 +
<div style="width:60%: float:right">
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(79).png|center|280px]]
 +
:::::::::::::::ixwak’ em wokan
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
    
Kilek jantak k’a’el ay ek’ t’a kopatik kichanh, skolajb’itan yet’ juntzanh kuynab’il wan kilan tik, skolwaj och winh ma ix tzonhk’anb’ani t’a yol kokuynub’ tik.
 
Kilek jantak k’a’el ay ek’ t’a kopatik kichanh, skolajb’itan yet’ juntzanh kuynab’il wan kilan tik, skolwaj och winh ma ix tzonhk’anb’ani t’a yol kokuynub’ tik.
Línea 672: Línea 692:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
   −
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto">
+
{|style="width:40%; margin:1em auto 1em auto"
<div style="width:50%; float:left;">
+
|-
<poem>
+
|style="width:40%; line-height:14px;"|
 
Kolu’um  
 
Kolu’um  
 +
 
Kokaxlanh  
 
Kokaxlanh  
 +
 
Hek’apak  
 
Hek’apak  
 +
 
Kochim  
 
Kochim  
 +
 
Kowex  
 
Kowex  
 +
 
Kochitam  
 
Kochitam  
Komolb’etz  
+
 
hemunlajel  
+
Komolb’etz
 +
 +
hemunlajel
 +
 
koxumpil  
 
koxumpil  
 +
 
Kolopil  
 
Kolopil  
</poem>
+
|style="width:60%; line-height:14px;"|
</div>
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(80).png|center|250px]]
<div style="width:50%: float:right">
+
<center>'''kokaxlanh'''</center>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(80).png|center|225px]]
+
|}
::::::::::::::'''kokaxlanh'''
+
 
</div>
  −
</div>
  −
<div style="clear:both"></div>
      
Yet’ skolwal winh kok’ayb’umal skowach’ tz’ib’ej em tzanhxo t’a ku’um.  
 
Yet’ skolwal winh kok’ayb’umal skowach’ tz’ib’ej em tzanhxo t’a ku’um.  
Línea 703: Línea 729:  
junok tas.'''
 
junok tas.'''
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:30%; line-height:14px;"|
 
|style="width:30%; line-height:14px;"|
Línea 750: Línea 776:  
</poem>
 
</poem>
   −
==Yalnab’il Jolom b’i t’a tzijtum (niwan):==
+
==Yalnab’il Jolom b’i t’a tzijtum (niwan)==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   Línea 787: Línea 813:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Juntzanhxo k’ajil lolonel tz’alan el jantak tas sk’anchaj t’a juntzanh sk’ulaji:'''
 
'''Juntzanhxo k’ajil lolonel tz’alan el jantak tas sk’anchaj t’a juntzanh sk’ulaji:'''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
+
<div style="width:70%; margin:1em auto 1em auto; clear:both">
 
  −
<div style="width:70%; margin:1em auto 1em auto">
   
<div style="width:20%; float:left;">
 
<div style="width:20%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 813: Línea 837:  
</div>
 
</div>
 
<div style="clear:both"></div>
 
<div style="clear:both"></div>
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
    
Kob’o’ek yune’ nab’en yet’ok, slajwi chi’ skob’o’an tz’akan nab’en .  
 
Kob’o’ek yune’ nab’en yet’ok, slajwi chi’ skob’o’an tz’akan nab’en .  
Línea 838: Línea 863:     
Skalanek yab’ heb’ ketb’eyum yik kila tato wach’ ix aji.
 
Skalanek yab’ heb’ ketb’eyum yik kila tato wach’ ix aji.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(128).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(128).png|center|350px]]
<center>junchi’<center>
+
<center>junchi’</center>
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Sk’anb’an yab’i yik junok tas.'''
 
'''Sk’anb’an yab’i yik junok tas.'''
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
'''Haton junxo makanh kololonb’al tik tz’alani tas junok wach’ skok’anb’an kab’i, tas junok b’aj ay tzonh kan tek’an.'''
 
'''Haton junxo makanh kololonb’al tik tz’alani tas junok wach’ skok’anb’an kab’i, tas junok b’aj ay tzonh kan tek’an.'''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(129).png|right|225px]]
+
 
<poem>
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 +
|-
 +
|style="width:50%; line-height:14px;"|
 
'''¿B’ajti’il?  
 
'''¿B’ajti’il?  
¿Tas?  
+
¿Tas?
 +
 
¿B’ak’inh?  
 
¿B’ak’inh?  
 +
 
¿Jantak?  
 
¿Jantak?  
 +
 
¿Tasyu’uj?  
 
¿Tasyu’uj?  
¿Mach?'''
     −
¿'''B’ajtil''' ayach ek’ ewi yik hinxit’ t’a b’aj ay hapat?  
+
¿Mach?'''
 +
 
 +
¿'''B’ajtil''' ayach ek’ ewi yik hinxit’ t’a b’aj ay hapat?
 +
 
¿'''Taxum''' yuj ma jachmunlaj tikne’ik?  
 
¿'''Taxum''' yuj ma jachmunlaj tikne’ik?  
 +
 
¿'''B’ak’inh''' tzak’ k’en hab’ok?  
 
¿'''B’ak’inh''' tzak’ k’en hab’ok?  
 +
 
¿'''Jantak''' hab’ilal?  
 
¿'''Jantak''' hab’ilal?  
 +
 
¿'''Tasyuj''' te howal?  
 
¿'''Tasyuj''' te howal?  
 +
 
¿'''Mach''' jun winh sjaw tik?  
 
¿'''Mach''' jun winh sjaw tik?  
</poem>
+
|style="width:50%; line-height:14px;"|
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(129).png|center|225px]]
 +
|}
    
Kosayek elta jakxo t’a ch’anh hu’um yik koti’, yik skil eli.
 
Kosayek elta jakxo t’a ch’anh hu’um yik koti’, yik skil eli.
Línea 865: Línea 903:  
'''Yune’ lolonel b’aj tzonh och k’elan/satk’ojlal.'''  
 
'''Yune’ lolonel b’aj tzonh och k’elan/satk’ojlal.'''  
   −
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto">
+
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 878: Línea 916:  
<div style="width:50%: float:right">
 
<div style="width:50%: float:right">
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(88).png|center|225px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(88).png|center|225px]]
::::::::::::'''¡Ay!'''
+
::::::::::::::::::'''¡Ay!'''
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
Línea 933: Línea 971:  
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 
<div style="width:50%; margin:1em auto 1em auto">
 
<div style="width:40%; float:left;">
 
<div style="width:40%; float:left;">
        Línea 948: Línea 985:  
<div style="width:60%: float:right">
 
<div style="width:60%: float:right">
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(90).png|center|210px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(90).png|center|210px]]
:::::::::::::::::'''elawtak'''
   
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
Línea 961: Línea 997:     
Ay pax jun makanhxo lolonel tz’alan eli tas yaj junok tas wan kilani, ma chajtil yaj ek’i.  
 
Ay pax jun makanhxo lolonel tz’alan eli tas yaj junok tas wan kilani, ma chajtil yaj ek’i.  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(91).png|center|225px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(91).png|right|350px]]
 
<poem>
 
<poem>
 
Linhan  
 
Linhan  
Línea 987: Línea 1023:     
''Los clasificadores de sustantivos.''
 
''Los clasificadores de sustantivos.''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(92).png|right|225px]]
+
 
 +
<div style="width:60%; margin:1em auto 1em auto">
 +
<div style="width:60%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
 
Ha juntzanh tik te tzijtum heb’:  
 
Ha juntzanh tik te tzijtum heb’:  
Línea 1003: Línea 1041:  
Yax (yax’oninak, yaxwe’inak, yaxurinak)
 
Yax (yax’oninak, yaxwe’inak, yaxurinak)
 
</poem>
 
</poem>
 +
</div>
 +
<div style="width:40%: float:right">
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(92).png|center|120px]]
 +
::::::::::::::::::::::ix unin
 +
</div>
 +
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
 +
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Chuj Tzanhxo tzolnab’il lolonel yaman yaj yet’ sb’onab’il tz’akwub’al.'''
 
'''Chuj Tzanhxo tzolnab’il lolonel yaman yaj yet’ sb’onab’il tz’akwub’al.'''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(135).png|right|225px]]
+
 
<poem>
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 +
|-
 +
|style="width:40%; line-height:14px;"|
 
Ix syamkot nok tz’i winhaj Xun  
 
Ix syamkot nok tz’i winhaj Xun  
 +
 
Ixinwa’ ewi t’a chonhab’  
 
Ixinwa’ ewi t’a chonhab’  
 +
 
Ix chib’at nok’ chib’ej nok’ tz’i’  
 
Ix chib’at nok’ chib’ej nok’ tz’i’  
Wiko’  
+
 
Hiko’  
+
Wiko’
Yiko’  
+
 +
Hiko’
 +
 +
Yiko’
 +
 
Kiko’  
 
Kiko’  
 +
 
Heyiko’  
 
Heyiko’  
 
Yik heb’
 
Yik heb’
<poem>
+
|style="width:60%; line-height:14px;"|
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(134).png|center|225px]]
 +
<center>ixsyamkot winh unin nok’ tzi’</center>
 +
|}
 +
 
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
Kak’ek em t’a ku’um, skob’o’anek tz’akan nab’en t’ay  
 
Kak’ek em t’a ku’um, skob’o’anek tz’akan nab’en t’ay  
Línea 1046: Línea 1105:     
Koch’ox eli chajtil sk’ulaj jun tik makanh kuynab’il tik.
 
Koch’ox eli chajtil sk’ulaj jun tik makanh kuynab’il tik.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
+
 
 
'''Tzolalil lolonel ayk’echa’anh.'''  
 
'''Tzolalil lolonel ayk’echa’anh.'''  
   Línea 1056: Línea 1115:  
Ixkok’elaji  
 
Ixkok’elaji  
 
</poem>
 
</poem>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
+
 
 
Kowach’ ak’ej em chakxo t’a ku’um, yet’ skolwal winh tzonhk’ayb’ani, ma skok’anb’ejek ek’ t’a heb’ winh ojtannak.
 
Kowach’ ak’ej em chakxo t’a ku’um, yet’ skolwal winh tzonhk’ayb’ani, ma skok’anb’ejek ek’ t’a heb’ winh ojtannak.
 +
==Referencias==
 +
 +
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]][[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_chuj]]
30 170

ediciones