Cambios

Busca en cnbGuatemala con Google

sin resumen de edición
Línea 65: Línea 65:  
===Upajik eta’manik===
 
===Upajik eta’manik===
 
Durante la clase, observe a los estudiantes que no están participando. Motive la participación de niños y niñas. Si es necesario, introduzca y modele gestos para algunas partes de la canción.
 
Durante la clase, observe a los estudiantes que no están participando. Motive la participación de niños y niñas. Si es necesario, introduzca y modele gestos para algunas partes de la canción.
 +
 +
==Q’ij 4 B’ix (Tzijob’al xuquje’ uya’ik kiq’ij)==
 +
{{Plantilla:Material interactivo tiempoV
 +
|tiempo=30 minutos
 +
}}
 +
{{Plantilla:Material interactivo recursosV
 +
|recursos=La misma canción del día 3.
 +
}}
 +
===Pa ri tijonik===
 +
*Diga a sus estudiantes: Kqakamulij ub’ixoxik ri b’ix rech ri nab’e tijonik. Kinb’ixoj nab’e k’ate k’uri’ kib’ixoj ix xaq itukel. Kib’an ri kub’ij ri b’ix. Kqamaj b’ik.
 +
 +
{| class="wikitable" width="60%" style="margin:1em auto 1em auto; clear:both; padding:10px;"
 +
|-valign="top"
 +
|style="background:#859076; color:#181717; width:30%; padding:10px;"|'''Canción'''
 +
|style="background:#859076; color:#181717; width:30%; padding:10px;"|'''Gestos'''
 +
|-
 +
|In nutz’ujal '''ja’'''
 +
|Hacer una forma de gotas con las manos.
 +
|-
 +
|in k’o pa le nucho
 +
|Hacer un círculo con las dos manos
 +
|-
 +
|le q’ij xinumiq’isaj
 +
|Agitar la mano soplándose la cara, como para darse aire por tanto calor, y mantener los ojos cerrados.
 +
|-
 +
|xinujalk’atij pa '''usib’al'''
 +
|Juntar los dedos, en forma de gota, abrirlos y moverlos hacia arriba.
 +
|-
 +
|xuquje’ xqawok jun '''sutz’'''
 +
|Formarse en círculos y óvalos.
 +
|-
 +
|are chi’ xujjorob’ik
 +
|Abrazarse a sí mismo y estremecerse
 +
|-
 +
|xintzaq uloq pa le '''sutz’''' pacha in jab’
 +
|Hacer gotas con las manos, que caen desde lo alto
 +
|-
 +
|xinopan chi utzal le k’iche’laj
 +
|Levantar un brazo, como dibujando una montaña (a un ángulo aproximado de 45 grados). Hacer caer la mano del otro brazo sobre la montaña imaginaria, haciéndola descender como si fuera cayendo.
 +
|-
 +
|jun nimja’ xinuk’am b’i pa le nucho.
 +
|Menear la mano, bajándola como en un río.
 +
|}
 +
A la par de cada línea de la canción se incluyen sugerencias de gestos para cada una. Si no quiere usar esta canción, puede elegir otra y cambiarle las palabras.
 +
*Diga: Chanim chitzalij uwach ri k’otow chi’aj. ¿Su ri’ le usutz’al? ¿Su ri’ le uja’al? ¿Su ri’ le ktzaq uloq ri ja’? Le b’ix kutzalej uwach.
 +
===Upajik eta’manik===
 +
Durante la clase, observe a los estudiantes que no están participando. Motive la participación de niños y niñas. Si es necesario, introduzca y modele gestos para algunas partes de la canción.
 +
 +
==Q’ij 5==
 +
===Chak 1. Chi jumul kqaya’ ri uchuq’ab’ xuquje’ utz ub’ixik (Tatb’exik xuquje’ tzijonem)===
 +
{{Plantilla:Material interactivo tiempoV
 +
|tiempo=30 minutos
 +
}}
 +
{{Plantilla:Material interactivo recursosV
 +
|recursos=Papelógrafo o pizarrón, yeso o marcadores
 +
}}
 +
====Pa ri tijonik====
 +
*Diga: Chitzalij uwach we k’otow chi’aj ¿Jas ktob’an le loq’alaj jab’ chech qak’aslemal? ¿Jas k’axk’olil kuya le loq’alaj jab’? Escriba y/o dibuje las ideas en el pizarrón. También, pueden dramatizar las respuestas.
 +
*Diga a los estudiantes: Chi b’ana’ keb’ q’e’t; Le k’o pa wikiq’ab’ kub’i’aj “A” le k’o chi moxq’ab’ kub’i’aj “B”. Chi jujunal kixkanaj chi uwach jun iwachi’l. We man kixtz’aqatik kink’oji’ iwuk’.
 +
*Cuando ya estén formadas las filas, diga: Kinya oxmul rilik chi wech rech ktzalij uwach ri k’otow chi’aj. Ronojel mul kk’extaj le iwachi’l. Pa le nab’e mul kiwil le chomanik tz’ib’atal pa le tz’alam tz’ib’ab’al, pa le nik’aj chik, kuya taj kiwilo. (Cuando llegue a la tercera parte, cubra el pizarrón o papelógrafo). Pa le ukab’ xuquje’ le urox mul are kikoj le no’jib’al xuquje’ le tzij xkikoj le iwachi’l, chitzaqatisaj ruk’ nik’aj tzij xuquje’ no’jib’al.
 +
*Diga: Le tijoxelab’ rech le q’e’t “A” kkitzalij le k’otow chi’aj. ¿Jas ktob’an le loq’alaj jab’ chech qak’aslemal? ¿Jas k’axk’olil kuya le
 +
loq’alaj jab’? Le ajtijoxelab’ rech le q’e’t “B” kkitatb’ej le kachi’l. Luego, los de la fila B responden y los de la fila A, escuchan.
 +
*Después de un minuto, más o menos, diga: Le tijoxelab’ rech le q’e’t “A” kixq’ax pa jun k’olib’al, rech kk’extaj le ik’ulaj. Le k’isb’al tijoxel rech le q’e’t kaq’ax loq pa nab’e k’olib’al rech le q’e’t. Chanim chitzalij uwach le k’otow chi’aj kub’an le iwachi’l. ¿Jas ktob’an le loq’alaj jab’ chech qak’aslemal? ¿Jas k’axk’olil kuya le loq’alaj jab’? Chna’taj chi wech jumul knimarisaj le no’jib’al are chi kixch’awik kikoj k’i taq tzij. Luego, los de la fila A responden.
 +
*Después de un minuto, más o menos, diga: Chqab’ana’ oxmul uk’exik k’ulaj. Le tijoxelab’ rech le q’e’t “A” kixq’ax pa jun k’olib’al. Chanim chitzalij uwach ri k’otow chi’aj. ¿Jas ktob’an le loq’alaj jab’ chech qak’aslemal? ¿Jas k’axk’olil kuya le loq’alaj jab’? Chna’taj chi wech le tzalim tzij nim chi uwach le xq’ax kanoq. Esta vez empiezan los de la fila A.
 +
*Seleccione a los niños o niñas que normalmente no participan y diga: Chanim e jujun chi wech kkitzijoj ri kino’jib’al. Recuerde que muchos se sienten más seguros después de haber hablado tres veces con otros.
 +
====Upajik eta’manik====
 +
Durante la clase, manténgase cerca de un estudiante para observar cómo cambia sus ideas con cada pareja. Conforme avanza, felicítelo por sus ideas y por su forma de expresarse.
 +
 +
===Chak 2. Ajchapal ch’awem (Ch’awonem)===
 +
{{Plantilla:Material interactivo tiempoV
 +
|tiempo=10 minutos
 +
}}
 +
 +
===Pa ri tijonik===
 +
*Identifique los sonidos con que los estudiantes tienen problemas; por ejemplo, puede ser el sonido /s/, como en usutz’al.
 +
*Diga a los estudiantes: Chanim ix ajchapal uch’ab’al wachib’al pa taq le tijob’al xuquje’ chi uwach ulew. chqila le wachib’al, chib’ij uloq le tzij ruk’a’m le tz’ib’ /s/: usutz’al, saq, saqb’och, sutz’, saq’ij, jas.
 +
*Diga: Chi woko’ iwib’ pa k’ulaj xuquje’ chi chomaj nik’aj taq tzij chik, kech le sutaq kiwil pa le tijonik, wene pa ik’aslemal kuk’a’m le uch’ab’al tz’ib’ /s/ k’amb’al no’j: Sak’, saqb’och ja’, saq’ul, setesik, sutz’, saq’ij.
 +
*Diga: Chanim chitzijoj le ino’jib’al, chib’ana’ xuquje’ chitz’ib’aj jun cholaj tzij. Enséñeles el sonido de las letras: s, j, p.
 +
===Upajik eta’manik===
 +
Durante la clase, observe si los estudiantes están participando y produciendo sonidos. Retroalimente cuando sea necesario.
30 170

ediciones