Cambios

Busca en cnbGuatemala con Google

sin resumen de edición
Línea 3: Línea 3:  
__TOC__
 
__TOC__
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(137).png|center|400px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(137).png|center|400px]]
==Tastak tz’elk’och sb’o’i:==
+
==Tastak tz’elk’och sb’o’i==
 
#Sek jelan stz’ib’an heb’ ix unin yet’ heb’ winak unin koti’.  
 
#Sek jelan stz’ib’an heb’ ix unin yet’ heb’ winak unin koti’.  
 
#Sek jelan stz’ib’an heb’ ix unin yet’ heb’ winak unin tastak snib’ej yet’ tastak sna’a.
 
#Sek jelan stz’ib’an heb’ ix unin yet’ heb’ winak unin tastak snib’ej yet’ tastak sna’a.
   −
==Tz’ib’b’al Paxtib’al Tz’ib’ab’il.==
+
==Tz’ib’b’al Paxtib’al Tz’ib’ab’il==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
'''Ha t’a skala ma skekkot sna’ heb’ unin, jantak juntzanh st’inhul~stojlal, yiknab’il tz’ib’ yik koti’ tik.'''
 
'''Ha t’a skala ma skekkot sna’ heb’ unin, jantak juntzanh st’inhul~stojlal, yiknab’il tz’ib’ yik koti’ tik.'''
Línea 32: Línea 32:  
Icha tik tzutej juntzanhxo.
 
Icha tik tzutej juntzanhxo.
   −
==Kilan pax yet’ jantak heb’ unin chi’, t’a yol b’aj tzonh kuywi; skok’anb’ani, ma skalani hojtakam masanil yechel stz’ib’al yik koti’ tik? Xkochi.==  
+
==Kilan pax yet’ jantak heb’ unin chi’, t’a yol b’aj tzonh kuywi; skok’anb’ani, ma skalani hojtakam masanil yechel stz’ib’al yik koti’ tik? Xkochi==  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   Línea 39: Línea 39:  
'''Tz’ib’ej em heb’ t’a tik Xkochi.'''
 
'''Tz’ib’ej em heb’ t’a tik Xkochi.'''
   −
==Say elta hil~hel tastak lajan yet’ ch’ok yel t’a skal yechel tz’ib’al sti’ jantak juntzanhxo chonhab’il ay t’a spatik yichanh kochonhab’ tik.==
+
==Say elta hil~hel tastak lajan yet’ ch’ok yel t’a skal yechel tz’ib’al sti’ jantak juntzanhxo chonhab’il ay t’a spatik yichanh kochonhab’ tik==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
Say elta tastak lajan yet t’a skal yechel tz’ib’b’al sti’jantak juntzanh chonhab’ ay t’a spatik yichanh kochonhab’ tik. Kak’ek em ta tik tas ch’okalil chi’.
 
Say elta tastak lajan yet t’a skal yechel tz’ib’b’al sti’jantak juntzanh chonhab’ ay t’a spatik yichanh kochonhab’ tik. Kak’ek em ta tik tas ch’okalil chi’.
Línea 63: Línea 63:  
|}
 
|}
   −
==Sk’annab’il niwak tz’ib’, ichok t’a b’aj sch’ox eli to b’i’ anima ma sb’i’al junok tas, jantak sb’i juntzanh kajnub’, sb’i jantak ti’al yik heb’ Maya , yib’al jolomal b’i, sb’i yujal ch’anh sb’islab’ k’u heb’ winh komam kicham ichok juntzanh skil t’a yalanh tik.==
+
==Sk’annab’il niwak tz’ib’, ichok t’a b’aj sch’ox eli to b’i’ anima ma sb’i’al junok tas, jantak sb’i juntzanh kajnub’, sb’i jantak ti’al yik heb’ Maya , yib’al jolomal b’i, sb’i yujal ch’anh sb’islab’ k’u heb’ winh komam kicham ichok juntzanh skil t’a yalanh tik==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
Ichok t’a b’aj ch’ox eli to b’i anima ma sb’i wal junok tas, jantak sb’i juntzanh kajnub’ xolal, sb’i jantak ti’al, yib’al jolomal b’i, sb’i yujal ch’anh sb’islab’ k’u heb’ winh kaxlan winak. Ichok juntzanh skil t’a yalan tik.
 
Ichok t’a b’aj ch’ox eli to b’i anima ma sb’i wal junok tas, jantak sb’i juntzanh kajnub’ xolal, sb’i jantak ti’al, yib’al jolomal b’i, sb’i yujal ch’anh sb’islab’ k’u heb’ winh kaxlan winak. Ichok juntzanh skil t’a yalan tik.
Línea 106: Línea 106:       −
==Sk’annab’il niwak tz’ib’ yik slajwi kotz’ib’an juntzanh echel skuchan~tzkuch t’ujanh ( . ), slajwi paxi kotz’ib’an jun echel ch’oxan b’aj skok’anb’ej junok tas (¿?), yet’ pax jun echel yik b’aj aynhej na’an k’olal tzonh och k’elnajok ( ¡! ) ma tzonh k’e julnajok.==
+
==Sk’annab’il niwak tz’ib’ yik slajwi kotz’ib’an juntzanh echel skuchan~tzkuch t’ujanh ( . ), slajwi paxi kotz’ib’an jun echel ch’oxan b’aj skok’anb’ej junok tas (¿?), yet’ pax jun echel yik b’aj aynhej na’an k’olal tzonh och k’elnajok ( ¡! ) ma tzonh k’e julnajok==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
Kilek nab’an tas tz’aj kok’anan t’a juntzanh xch’oxnab’il tik.  
 
Kilek nab’an tas tz’aj kok’anan t’a juntzanh xch’oxnab’il tik.  
Línea 128: Línea 128:       −
==Ha k’annab’il juntzanh t’ujanh echel tz’ib’ olkil tik, haton tz’ik’an wach’ tz’aj kawtan junok b’elanh lolonel, ma junok tz’akan nab’en, yik wach’ tz’aj yab’anh junok anima, ma ichok heb’ tz’awtani, yuj to tzolalil sek wch’ snachaj ku’uj.==
+
==Ha k’annab’il juntzanh t’ujanh echel tz’ib’ olkil tik, haton tz’ik’an wach’ tz’aj kawtan junok b’elanh lolonel, ma junok tz’akan nab’en, yik wach’ tz’aj yab’anh junok anima, ma ichok heb’ tz’awtani, yuj to tzolalil sek wch’ snachaj ku’uj==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
''Uso de signos de puntuación.''
 
''Uso de signos de puntuación.''
Línea 209: Línea 209:  
Molanhil tzonh aji skob’o’ani.
 
Molanhil tzonh aji skob’o’ani.
   −
==Stz’ib’al kob’iswal.==  
+
==Stz’ib’al kob’iswal==  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
Línea 300: Línea 300:  
|}
 
|}
   −
==Skob’o’ skotz’ib’an elta jantak juntzanh tz’ib’ makkiltak, ma kotz’ib’an chajtil yilji, ma yoch junok tas, kotak ik’ti’ lolonel, yet’ juntzanh wach’ ab’ix syal heb’ winh ichamtak winak.==
+
==Skob’o’ skotz’ib’an elta jantak juntzanh tz’ib’ makkiltak, ma kotz’ib’an chajtil yilji, ma yoch junok tas, kotak ik’ti’ lolonel, yet’ juntzanh wach’ ab’ix syal heb’ winh ichamtak winak==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Redacción y escritura de: párrafos, descripciones, relato corto, consejos.''
 
''Redacción y escritura de: párrafos, descripciones, relato corto, consejos.''
Línea 319: Línea 319:       −
==Tzatz’ib’ej elta chajtil yilji, jun mach tz’alnax t’a junok tas tz’ib’alil, ichok yik’ti’al nok’ nok’ tz’ib’ab’il, ma junok ik’ti’ tz’ab’il.==
+
==Tzatz’ib’ej elta chajtil yilji, jun mach tz’alnax t’a junok tas tz’ib’alil, ichok yik’ti’al nok’ nok’ tz’ib’ab’il, ma junok ik’ti’ tz’ab’il==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Describe al o el personaje principal de un texto o relato.''
 
''Describe al o el personaje principal de un texto o relato.''
   −
==Tzatz’ib’an elta chajtil yilji juntzanh mach tz’alnax t’a junok tas tz’ib’ab’il, ichok yik’ti’al tzanh nok’ nok’.==
+
==Tzatz’ib’an elta chajtil yilji juntzanh mach tz’alnax t’a junok tas tz’ib’ab’il, ichok yik’ti’al tzanh nok’ nok’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
''Describe los personajes principales de un texto o relato.''
 
''Describe los personajes principales de un texto o relato.''
 
   
 
   
==Tzatz’ib’an elta chajtil yilji b’ajtil ixk’ulaji ma huji junok tas tz’alnaxi, ma junok tas tzakomon na’an elta tzab’o’ani ichokam to ix huji.==
+
==Tzatz’ib’an elta chajtil yilji b’ajtil ixk’ulaji ma huji junok tas tz’alnaxi, ma junok tas tzakomon na’an elta tzab’o’ani ichokam to ix huji==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
''Describe los escenarios de un relato sobre un hecho real o imaginario.''
 
''Describe los escenarios de un relato sobre un hecho real o imaginario.''
Línea 394: Línea 394:  
''Reconoce sustantivos y adjetivos que ayudan a describir a los personajes y sus acciones''
 
''Reconoce sustantivos y adjetivos que ayudan a describir a los personajes y sus acciones''
   −
==Tzalan eli tas yaj jun howal ma bisk’olal, tas sk’ulaji yet’ sb’onab’il juk ik’ti’ tzawtej. Wach’ say jakxo winh hak’ayb’ub’al~hakuymal.==
+
==Tzalan eli tas yaj jun howal ma bisk’olal, tas sk’ulaji yet’ sb’onab’il juk ik’ti’ tzawtej. Wach’ say jakxo winh hak’ayb’ub’al~hakuymal==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]   
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]   
 
''Explica el problema, la acción y la resolución de un relato.''
 
''Explica el problema, la acción y la resolución de un relato.''
Línea 436: Línea 436:  
Wach’ ha juntzanh tik sb’o’ heb’ unin chi’ yik sjakwi snab’en heb’ skuyan sb’a t’a sjichanil .
 
Wach’ ha juntzanh tik sb’o’ heb’ unin chi’ yik sjakwi snab’en heb’ skuyan sb’a t’a sjichanil .
   −
==Ha t’a jun tik, stz’ib’alil yunetak makanh tz’ib’, yik spak juntzanh sk’anb’aj t’a heb’ unin, yik wach’ yil el heb’ ta to ay ixkan t’a sjolom heb’, snab’en heb’. Ichok jun ch’oxnab’il tik:==  
+
==Ha t’a jun tik, stz’ib’alil yunetak makanh tz’ib’, yik spak juntzanh sk’anb’aj t’a heb’ unin, yik wach’ yil el heb’ ta to ay ixkan t’a sjolom heb’, snab’en heb’. Ichok jun ch’oxnab’il tik==  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
<poem>
 
<poem>
Línea 450: Línea 450:  
Ha t’a yol jun wake’ k’uhal tik, aywal jun k’u te niwan yelk’och ayin...  
 
Ha t’a yol jun wake’ k’uhal tik, aywal jun k’u te niwan yelk’och ayin...  
   −
==Skona’a skotz’ib’an xchab’ekalok~slab’ub’al syal elk’och jun ik’ti, yab’xub’al junok tas ma yik’ti’al sk’inal junok anima.==
+
==Skona’a skotz’ib’an xchab’ekalok~slab’ub’al syal elk’och jun ik’ti, yab’xub’al junok tas ma yik’ti’al sk’inal junok anima==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
    
''Redacción y escritura de: Resúmenes, leyenda, biografías.''
 
''Redacción y escritura de: Resúmenes, leyenda, biografías.''
   −
==Skotz’ib’an elawpaxti’.==
+
==Skotz’ib’an elawpaxti’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]  
 
''Redacción de poesía.''
 
''Redacción de poesía.''
Línea 477: Línea 477:  
</poem>
 
</poem>
   −
==Tz’ib’aj junok pak’ tz’ib’, spukchaj el t’a ch’anh yi’omal ab’ixal, t’a ch’anh pukum ab’ix tz’elta t’a sti’ kuynub’, ch’anh pukum ab’ix yik junjun seman, t’a ch’anh yune’ yik’mal ab’ix, ma yik skojtakej el ab’ix, tastak tzuji.==
+
==Tz’ib’aj junok pak’ tz’ib’, spukchaj el t’a ch’anh yi’omal ab’ixal, t’a ch’anh pukum ab’ix tz’elta t’a sti’ kuynub’, ch’anh pukum ab’ix yik junjun seman, t’a ch’anh yune’ yik’mal ab’ix, ma yik skojtakej el ab’ix, tastak tzuji==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Escribe pequeños textos para uso en publicaciones periódicas: periódico mural, periódico, semanario, boletín, revista.''
 
''Escribe pequeños textos para uso en publicaciones periódicas: periódico mural, periódico, semanario, boletín, revista.''
 
   
 
   
   −
==Tz’ib’al junok tas xikan~xik xik tz’elta, yik wach’ tzalaj heb’ sb’o’ani skuyan tz’ib’an t’a sti’ ichok syala tas syal yol spat.==
+
==Tz’ib’al junok tas xikan~xik xik tz’elta, yik wach’ tzalaj heb’ sb’o’ani skuyan tz’ib’an t’a sti’ ichok syala tas syal yol spat==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Escritura de un diario interactivo.''
 
''Escritura de un diario interactivo.''
Línea 500: Línea 500:  
Ma’ay iniwal yajk’eta setan jun keso chi’ kuk’b’at jun ha’ tik yo olko lo’anb’at b’i’an, jab’am olinlo’ ha’intik, ha’achtik, to te niwakil hach niwan ola lo’, xchi xi nok’. Ixtakab’ an, skanam jikan nok’ t’ay ha’ haxo hab’ jun okes jun’elnhej syuk’b’at ha nok’, haxob’ jun Chich tonhej tz’ak em tenan sti’ nok’ tz’akan yuk’ ha’ junxo yel hab’ linhnaj jun Okes chi´ pak’ponab’ yek’kan nok’ Chich chi’ tze’ej, xcham nok’ b’i’an.
 
Ma’ay iniwal yajk’eta setan jun keso chi’ kuk’b’at jun ha’ tik yo olko lo’anb’at b’i’an, jab’am olinlo’ ha’intik, ha’achtik, to te niwakil hach niwan ola lo’, xchi xi nok’. Ixtakab’ an, skanam jikan nok’ t’ay ha’ haxo hab’ jun okes jun’elnhej syuk’b’at ha nok’, haxob’ jun Chich tonhej tz’ak em tenan sti’ nok’ tz’akan yuk’ ha’ junxo yel hab’ linhnaj jun Okes chi´ pak’ponab’ yek’kan nok’ Chich chi’ tze’ej, xcham nok’ b’i’an.
   −
==Ixlajwi awtani ma hab’ani, tas ix alchaj t’a yib’anh jantak junok tz’ib’al Tzatz’ib’an emi, tas ixnachaj hoj t’a yib’anh, ma tas ix aj slajwi kani.==
+
==Ixlajwi awtani ma hab’ani, tas ix alchaj t’a yib’anh jantak junok tz’ib’al Tzatz’ib’an emi, tas ixnachaj hoj t’a yib’anh, ma tas ix aj slajwi kani==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
    
''Escribe inferencias y conclusiones a partir de un texto escuchado o leído.''
 
''Escribe inferencias y conclusiones a partir de un texto escuchado o leído.''
   −
==Sk’an juntzanh echel, xch’oxnab’il tzolalil t’a jichanil tas tz’aj kololoni kab’ani. Kilek jun tik:==  
+
==Sk’an juntzanh echel, xch’oxnab’il tzolalil t’a jichanil tas tz’aj kololoni kab’ani. Kilek jun tik==  
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
*Ma chekel  
 
*Ma chekel