Cambios

Ir a la navegación Ir a la búsqueda
Busca en cnbGuatemala con Google

sin resumen de edición
Línea 1: Línea 1:  +
 
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
 
{{Navegador DIGEBI 7 sub}}
 
{{DISPLAYTITLE:Paxtib’al (lolonel) Vocabulario}}
 
{{DISPLAYTITLE:Paxtib’al (lolonel) Vocabulario}}
 
__TOC__
 
__TOC__
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(27).png|center|250px]]
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(27).png|center|400px]]
+
==Testak tz’elk’och sb’o’ i==
==Testak tz’elk’och sb’o’ i:==
   
   
 
   
 
#Lolonel~paxti’. Tas tz’elk’och sb’o yuj tik:  
 
#Lolonel~paxti’. Tas tz’elk’och sb’o yuj tik:  
Línea 10: Línea 11:  
#Sek te jelan tz’aj heb’ kotak ix yet’ heb’ kotak winak unin sk’alb’an koti’ yet’ yak’an lewanb’ok slolonel yet’ jantakxo lolonel spak’ t’a xch’anhal juntzanh tik.
 
#Sek te jelan tz’aj heb’ kotak ix yet’ heb’ kotak winak unin sk’alb’an koti’ yet’ yak’an lewanb’ok slolonel yet’ jantakxo lolonel spak’ t’a xch’anhal juntzanh tik.
   −
==Sk’e’i sniwanb’i slolonel heb´ unin t’a junjun makanh tas syalelk’och yik’ti’al lolonel.==
+
==Sk’e’i sniwanb’i slolonel heb´ unin t’a junjun makanh tas syalelk’och yik’ti’al lolonel==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
'''Ampliación de vocabulario por campos semánticos: (estudio del significado de las palabras).'''  
 
'''Ampliación de vocabulario por campos semánticos: (estudio del significado de las palabras).'''  
Línea 21: Línea 22:     
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
 
|-
+
<div style="width:90%; margin:1em auto 1em auto">
|style="width:50%; line-height:14px;"|
+
<div style="width:20%; float:left; line-height:60px; font-size:12px; line-height:8px;">           
           
   
awas,
 
awas,
   Línea 62: Línea 62:     
chitam
 
chitam
  −
|style="width:50%; line-height:14px;"|
      
chen
 
chen
Línea 102: Línea 100:     
k’atzitz
 
k’atzitz
 
+
</div>
|}
+
<div style="width:80%; float:right;">
 
+
<gallery widths=150px heights=150px perrow=3>
 
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.1).png| <center>ch’ub’ </center>
<div style="clear:both; width:50%; margin:1em auto 1em auto;"><ul>  
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.2).png| <center>xanhab’</center>
<li style="display: inline-block;"> [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.1).png|left|200px]]
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.3).png| <center>ch’at</center>
 
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.4).png| <center>xila</center>
:::ch’ub’
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.5).png| <center>xumpil ~ xumpilin</center>  
</li>
+
Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.6).png| <center>mexa</center>
<li style="display: inline-block;"> [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.2).png|right|200px]]
+
</gallery>
 
+
</div>
:::xanhab’
+
</div>
</li>
+
<div style="clear:both"></div>
</ul></div>
  −
 
  −
<div style="clear:both; width:50%; margin:1em auto 1em auto;"><ul>  
  −
<li style="display: inline-block;"> [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.3).png|left|200px]]
  −
 
  −
:::ch’at
  −
</li>
  −
<li style="display: inline-block;"> [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.4).png|right|200px]]
  −
 
  −
:::xila
  −
</li>
  −
</ul></div>
  −
 
  −
<div style="clear:both; width:50%; margin:1em auto 1em auto;"><ul>  
  −
<li style="display: inline-block;"> [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.5).png|left|200px]]
  −
 
  −
::xumpil ~ xumpilin
  −
</li>
  −
<li style="display: inline-block;"> [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(29.6).png|right|200px]]
  −
 
  −
:::mexa
  −
</li>
  −
</ul></div>
  −
 
  −
 
   
Skochek say ek’ yil heb’ unin ma skomolsayej elta yet’ heb’, t’a b’aj tzonhkuywi, ma jun skochek say heb’ t’a b’aj ay spat.  
 
Skochek say ek’ yil heb’ unin ma skomolsayej elta yet’ heb’, t’a b’aj tzonhkuywi, ma jun skochek say heb’ t’a b’aj ay spat.  
    
Slajwi chi’ skob’o’an yune’ nab’en~manh tz’akanok nab’en yet’ok. Yet’ yune’ nab’en chi’ skob’o’an tz’akan nab’en
 
Slajwi chi’ skob’o’an yune’ nab’en~manh tz’akanok nab’en yet’ok. Yet’ yune’ nab’en chi’ skob’o’an tz’akan nab’en
   −
==Ch’oxchaji jantak juntzanhxo lolonel, ik’ti’al, t’a b’aj kajan honh, jantak lolonel skal t’a yol pat-nha; ma icha pax t’astak ma smunlaj jantak kotak unin, sb’o ta skal munlajel: jun ch’oxnab’il tz’ilchaj t’a tik, ichok b’o t’a b’aj b’at tanhwaj chitam, ma ichok ak’oj yoch molb’etz nok’ yuj heb’ unin chi’.==
+
==Ch’oxchaji jantak juntzanhxo lolonel, ik’ti’al, t’a b’aj kajan honh, jantak lolonel skal t’a yol pat-nha; ma icha pax t’astak ma smunlaj jantak kotak unin, sb’o ta skal munlajel: jun ch’oxnab’il tz’ilchaj t’a tik, ichok b’o t’a b’aj b’at tanhwaj chitam, ma ichok ak’oj yoch molb’etz nok’ yuj heb’ unin chi’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Vocabulario relacionado con el hogar, tareas infantiles fuera de la casa, por ej. Cuidado y alimentación de animales.''  
 
''Vocabulario relacionado con el hogar, tareas infantiles fuera de la casa, por ej. Cuidado y alimentación de animales.''  
Línea 150: Línea 123:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|95px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|95px]]
 
T’a juntzanh tastak sk’ulaj chi’, skosik’lajek elta jaye’ok b’elanh lolonel, juntzanh max nachaj ellaj ku’uj, tzonh ek’ t’a sat heb’ ket uninal, skalani tope ay heb’ ojtannak. Haxo juntzanh kojtakxo chi’ jun, wach’okab’i skosik’lej pax elta, skob’o’an tzolan junok yune’ ik’ti’ t’ay skalan b’i’an.
 
T’a juntzanh tastak sk’ulaj chi’, skosik’lajek elta jaye’ok b’elanh lolonel, juntzanh max nachaj ellaj ku’uj, tzonh ek’ t’a sat heb’ ket uninal, skalani tope ay heb’ ojtannak. Haxo juntzanh kojtakxo chi’ jun, wach’okab’i skosik’lej pax elta, skob’o’an tzolan junok yune’ ik’ti’ t’ay skalan b’i’an.
 
+
<poem>
'''Icha tik:'''
+
'''Icha tik:'''      
 
  −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
  −
|-
  −
|style="width:50%; line-height:14px;"|
  −
           
   
k’ojnub’
 
k’ojnub’
   
b’ektanh
 
b’ektanh
   
awastut atz’am
 
awastut atz’am
   
aros
 
aros
   
b’ib’il
 
b’ib’il
   
kaparina
 
kaparina
   
kape
 
kape
   
kapulin
 
kapulin
   
karanaro
 
karanaro
   
sewbolya
 
sewbolya
   
yuk’em chitam
 
yuk’em chitam
   
tanhwoj chitam
 
tanhwoj chitam
 
+
sik’oj pelem[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(31).png|right|375px]]
sik’oj pelem
  −
 
   
manoj
 
manoj
  −
|style="width:50%; line-height:14px;"|
   
nib’aker
 
nib’aker
   
sik’oj ixim
 
sik’oj ixim
   
xumpil
 
xumpil
   
tut
 
tut
   
mexa
 
mexa
   
tek
 
tek
   
kuchilub’
 
kuchilub’
   
chemte’
 
chemte’
   
k’apak~pichul
 
k’apak~pichul
   
wex
 
wex
   
wa’il
 
wa’il
   
tanhwoj chej
 
tanhwoj chej
   
yanhchich
 
yanhchich
   
chekab’il
 
chekab’il
   
k’a’el~tastak
 
k’a’el~tastak
|}
+
</poem>
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(31).png|center|375px]]
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
Skob’o’ek jantakto tas kojtak t’a yib’anh jun kikuynab’il wan kob’o’an tik, skal t’a winh ma ix tzonhk’ayb’ani~tzopnhkuyni, to tzonhyak’ el heb’.  
 
Skob’o’ek jantakto tas kojtak t’a yib’anh jun kikuynab’il wan kob’o’an tik, skal t’a winh ma ix tzonhk’ayb’ani~tzopnhkuyni, to tzonhyak’ el heb’.  
Línea 225: Línea 163:  
Skotz’ib’anek em t’a ku’um jantak tas sk’ulej, ichok syal tik.
 
Skotz’ib’anek em t’a ku’um jantak tas sk’ulej, ichok syal tik.
   −
==Kokuyek junxo makanh munlajel tik;==
+
==Kokuyek junxo makanh munlajel tik==
    
ha’okab’ juntzanh lolonel~paxti’ skal ta’ yol b’aj tzonh kuywi; jantak k’a’el tz’ilchaj yol b’aj tzonhkuywi tik, ma lolonel jantak yik tastak skok’ulej~tzkib’o’o, yik tzonh munlaji; ichok jun ch’oxnab’il tik, kojakek ch’anh ku’um t’a sb’alunh pak’anhil, skawtanek junok ik’ti’ tz’ilchaj t’a jun pak’anh chi’, molanhil tzonh aj em k’ojan~wokan skawtanek b’i’an.  
 
ha’okab’ juntzanh lolonel~paxti’ skal ta’ yol b’aj tzonh kuywi; jantak k’a’el tz’ilchaj yol b’aj tzonhkuywi tik, ma lolonel jantak yik tastak skok’ulej~tzkib’o’o, yik tzonh munlaji; ichok jun ch’oxnab’il tik, kojakek ch’anh ku’um t’a sb’alunh pak’anhil, skawtanek junok ik’ti’ tz’ilchaj t’a jun pak’anh chi’, molanhil tzonh aj em k’ojan~wokan skawtanek b’i’an.  
Línea 232: Línea 170:  
   
 
   
 
''Vocabulario relacionado con la escuela, dentro del salón de clases objetos y actividades, por ej. Abrir su cuaderno en página 9, vamos a leer el siguiente cuento, vamos a sentarnos en grupos pequeños.''
 
''Vocabulario relacionado con la escuela, dentro del salón de clases objetos y actividades, por ej. Abrir su cuaderno en página 9, vamos a leer el siguiente cuento, vamos a sentarnos en grupos pequeños.''
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
  −
|-
  −
|style="width:40%; line-height:14px;"|
  −
           
  −
yik mes
  −
  −
mes
  −
  −
unin
  −
  −
pa
  −
  −
k’atzitz
  −
  −
xila
  −
  −
pan
  −
  −
suklab’
  −
  −
kuywajum
  −
  −
k’en xan
  −
  −
|style="width:40%; line-height:14px;"|
  −
  −
anhk’ultak
  −
  −
chen
  −
  −
xalu
  −
  −
uk’lab’
  −
  −
hu’um
  −
  −
k’ojnub’
  −
  −
chonh
  −
  −
tz’ib’lab’
  −
  −
kuywum
  −
  −
pak’ul pat
  −
  −
  −
|style="width:20%;"|
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(32).png|right|280px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(32).png|right|280px]]
|}
+
<poem>           
 +
:yik mes
 +
:mes
 +
:unin
 +
:pa
 +
:k’atzitz
 +
:xila
 +
:pan
 +
:suklab’
 +
:kuywajum
 +
:k’en xan
 +
:anhk’ultak
 +
:chen
 +
:xalu
 +
:uk’lab’
 +
:hu’um
 +
:k’ojnub’
 +
:chonh
 +
:tz’ib’lab’
 +
:kuywum
 +
:pak’ul pat
 +
</poem>
    
#Jantak pak’anh yet’nak ch’anh k’u’m skok’ana.  
 
#Jantak pak’anh yet’nak ch’anh k’u’m skok’ana.  
Línea 291: Línea 201:  
#Molanhil tzonh elek tzonh ek’ek t’a spatik yichanh b’aj tzonh kuywi tik, skotz’ib’anek jantak tastak tzkil chi’ masanil t’a koti’; ta to ay manh kojtakok, skok’anb’anek t’a winh tzonkuyani.
 
#Molanhil tzonh elek tzonh ek’ek t’a spatik yichanh b’aj tzonh kuywi tik, skotz’ib’anek jantak tastak tzkil chi’ masanil t’a koti’; ta to ay manh kojtakok, skok’anb’anek t’a winh tzonkuyani.
   −
==Hanhej pax ha’ icha chi’ skob’o’o ma skal jantak juntzanh lolonel tz’och lokan t’a jantak tz’ilchaj t’a spatik, chikin kokuynub’ chi’, t’a yamak’il, lolonel tz’och lokan ha yik snachaj junok yune’ k’inh, ma tastak tz’uji yuj heb’ kuywajum, ma ichok snachaj sk’inh ix nunab’il, ma winh mamab’il yet’ juntzanxo lajan yelk’och yet’ juntzanh skal tik.==
+
==Hanhej pax ha’ icha chi’ skob’o’o ma skal jantak juntzanh lolonel tz’och lokan t’a jantak tz’ilchaj t’a spatik, chikin kokuynub’ chi’, t’a yamak’il, lolonel tz’och lokan ha yik snachaj junok yune’ k’inh, ma tastak tz’uji yuj heb’ kuywajum, ma ichok snachaj sk’inh ix nunab’il, ma winh mamab’il yet’ juntzanxo lajan yelk’och yet’ juntzanh skal tik==
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(33.1).png|right|160px]]
|-
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(33.2).png|right|160px]]
|style="width:40%; line-height:14px;"|
+
<poem>
           
+
:k’ojnub’
k’ojnub’
+
:b’ektanh
 
+
:awastut atz’am
b’ektanh
+
:aros
 
+
:b’ib’il
awastut atz’am
+
:kaparina
 
+
:kape
aros
+
:kapulin
 
+
:karanaro
b’ib’il
+
:sebolya
 
+
:k’inh nunab’il
kaparina
+
:sk’uhal k’apak bandera
 
+
:sk’inh heb’ unin
kape
+
:lopil
 
+
:xumpil
kapulin
+
:tut
 
+
:mexa
karanaro
+
:tek
 
+
:kuchilub’
sebolya
+
:chemte’
 
+
:k’apak~nip
k’inh nunab’il
+
:wex
 
+
:wa’il
sk’uhal k’apak bandera
+
:k’inh mamab’il
 
+
:sk’inh winh kuywajum
sk’inh heb’ unin
+
:k’inh Pixan
 
+
</poem>
|style="width:40%; line-height:14px;"|
  −
 
  −
lopil
  −
 
  −
xumpil
  −
 
  −
tut
  −
 
  −
mexa
  −
 
  −
tek
  −
 
  −
kuchilub’
  −
 
  −
chemte’
  −
 
  −
k’apak~nip
  −
 
  −
wex
  −
 
  −
wa’il
  −
 
  −
k’inh mamab’il
  −
 
  −
sk’inh winh kuywajum
  −
 
  −
k’inh Pixan
  −
 
  −
|style="width:20%;"|
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(33.1).png|right|150px]]
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(33.2).png|right|150px]]
  −
|}
  −
 
   
#Wach’okab’ skok’ayb’ej jantakto juntzanh k’inh chi tz’ek’i,  
 
#Wach’okab’ skok’ayb’ej jantakto juntzanh k’inh chi tz’ek’i,  
 
#Smolb’ej kob’a skalanek tasktak sk’anchaj t’a juntzanh k’inhchi’.  
 
#Smolb’ej kob’a skalanek tasktak sk’anchaj t’a juntzanh k’inhchi’.  
 
#Skok’anb’anek tas yuj snachajkan juntzanh k’inh chi’.
 
#Skok’anb’anek tas yuj snachajkan juntzanh k’inh chi’.
   −
==Kokuyan pax tikne’ik, juntzanh lolonb’al ma~mu juntzanh lolonel tz’och lokan yet’ jantak tz’ilchaj t’a b’aj kajan honh, t’a b’aj ay kopatik kochikinh nha, t’a b’aj chonhlab’, b’aj chonhnaj jantak k’a’el, t’a b’aj ay smolb’ej sb’a k’en carro ma b’aj tz’ilchaj k’en carro chi’, ma pax lolonel tzalchaj t’a b’aj ay tepan, ka’el ma yamk’ab’ t’a tepan chi’.==
+
==Kokuyan pax tikne’ik, juntzanh lolonb’al ma~mu juntzanh lolonel tz’och lokan yet’ jantak tz’ilchaj t’a b’aj kajan honh, t’a b’aj ay kopatik kochikinh nha, t’a b’aj chonhlab’, b’aj chonhnaj jantak k’a’el, t’a b’aj ay smolb’ej sb’a k’en carro ma b’aj tz’ilchaj k’en carro chi’, ma pax lolonel tzalchaj t’a b’aj ay tepan, ka’el ma yamk’ab’ t’a tepan chi’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Vocabulario relacionado con el ámbito de la comunidad, en el mercado, en la plaza, en la terminal de buses e iglesia.''
 
''Vocabulario relacionado con el ámbito de la comunidad, en el mercado, en la plaza, en la terminal de buses e iglesia.''
Línea 367: Línea 244:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
Skilek jantak tas syal kilan t’a b’aj ay chonhlab’, ma t’a b’aj kajan honh, t’a tepan:  
 
Skilek jantak tas syal kilan t’a b’aj ay chonhlab’, ma t’a b’aj kajan honh, t’a tepan:  
 
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(34).png|right|300px]]
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
<poem>     
|-
+
:ajan
|style="width:40%; line-height:14px;"|
+
:itaj
           
+
:kaxlanh~kaxtilanh
ajan
+
:wex
 
+
:anima
itaj
+
:manwajum
 
+
:k’ojnub’
kaxlanh~kaxtilanh
+
:kuchwajum
 
+
:tab’
wex
+
:lesalwum
 
+
:santu
anima
+
:chib’ej
 
+
:xoch
manwajum
+
:tut
 
+
:xalu
k’ojnub’
+
:lob’en anhk’ultak
 
+
:chib’il wa’il
kuchwajum
+
:k’apak
 
+
:tak’inh
tab’
+
:kantela
 
+
:k’en anima
lesalwum
+
:te te’
 
+
</poem>
santu
  −
 
  −
|style="width:40%; line-height:14px;"|
  −
 
  −
chib’ej
  −
 
  −
xoch
  −
 
  −
tut
  −
 
  −
xalu
  −
 
  −
lob’en anhk’ultak
  −
 
  −
chib’il wa’il
  −
 
  −
k’apak
  −
 
  −
tak’inh
  −
 
  −
kantela
  −
 
  −
k’en anima
  −
 
  −
te te’
  −
 
  −
|style="width:20%;"|
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(34).png|right|280px]]
  −
|}
  −
 
   
Kosik’lejek elta tastak juntzan lolonel lokan och t’a tepan, t’a b’aj kajan honh, ma t’a chonhlab’, makkiltak skutejek elta kosik’lan elta.
 
Kosik’lejek elta tastak juntzan lolonel lokan och t’a tepan, t’a b’aj kajan honh, ma t’a chonhlab’, makkiltak skutejek elta kosik’lan elta.
    
Slajwi chi’ skotz’ib’anek em jantakto malaj t’a junjun makanh t’a k’u’um. Skoch’oxan yil winh tzonhkuyani~kikuymal.
 
Slajwi chi’ skotz’ib’anek em jantakto malaj t’a junjun makanh t’a k’u’um. Skoch’oxan yil winh tzonhkuyani~kikuymal.
   −
==Tzonhkuyxi t’a stzolalil koti’, t’a jantak lolonel wach’ kalan t’a b’aj tzonh ilchaj yet’ kopatik kochikin nha, ma koyanhil petanhil, ma yol kok’alu’um, ma icha pax lolonel kak’ och lokan a yik tz’emi ma sk’exwi~tzjelmji yek’ yol yib’anh k’inal, ichok t’a nhab’il k’achanil, jantak syikumal yol yib’anh k’inal, ma ichok jantak hoyan petanh t’a kopatik kichanh; ma ichok jantak yamnub’al yik yajal ma manh yikok yajal ay t’a b’aj kajanh, ichok heb’ winh syajal winakil, yol kok’alu’um, ma yolchonhab’, ma jantak jun kajnub’ elawtak yilji b’aj sjawi heb’ winh ch’ok chonhab’il, ichok Wajxaklajunh, ma ichok juntzanhxo lajan yet’ok. Skoniwanb’itej kololonel yet’ juntzanh tik.==
+
==Tzonhkuyxi t’a stzolalil koti’, t’a jantak lolonel wach’ kalan t’a b’aj tzonh ilchaj yet’ kopatik kochikin nha, ma koyanhil petanhil, ma yol kok’alu’um, ma icha pax lolonel kak’ och lokan a yik tz’emi ma sk’exwi~tzjelmji yek’ yol yib’anh k’inal, ichok t’a nhab’il k’achanil, jantak syikumal yol yib’anh k’inal, ma ichok jantak hoyan petanh t’a kopatik kichanh; ma ichok jantak yamnub’al yik yajal ma manh yikok yajal ay t’a b’aj kajanh, ichok heb’ winh syajal winakil, yol kok’alu’um, ma yolchonhab’, ma jantak jun kajnub’ elawtak yilji b’aj sjawi heb’ winh ch’ok chonhab’il, ichok Wajxaklajunh, ma ichok juntzanhxo lajan yet’ok. Skoniwanb’itej kololonel yet’ juntzanh tik==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Vocabulario relacionado con la comunidad, clima cuidado de la naturaleza, y del medio ambiente; servicios como correo, autoridades locales, municipalidad, lugares turísticos.''  
 
''Vocabulario relacionado con la comunidad, clima cuidado de la naturaleza, y del medio ambiente; servicios como correo, autoridades locales, municipalidad, lugares turísticos.''  
Línea 435: Línea 282:     
Tastak ay t’a kopatik, kochikin nha:
 
Tastak ay t’a kopatik, kochikin nha:
  −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
  −
|-
  −
|style="width:40%; line-height:14px;"|
  −
  −
te’
  −
  −
chich
  −
  −
choj
  −
  −
anima
  −
  −
k’olol
  −
  −
ha’
  −
  −
|style="width:40%; line-height:14px;"|
  −
'''nib’aker '''
  −
  −
anhk’ultak
  −
  −
wa’ax
  −
  −
itaj
  −
  −
ix
  −
  −
taj
  −
  −
xantamali
  −
  −
|style="width:20%;"|
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(35).png|right|280px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(35).png|right|280px]]
::::'''T’a k’achanil'''
+
<poem>
|}
+
:te’
 +
:chich
 +
:choj
 +
:anima
 +
:k’olol
 +
:ha’
 +
:anhk’ultak
 +
:wa’ax
 +
:itaj
 +
:ix
 +
:taj
 +
:xantamali
 +
</poem>
    
Kalek tas yaj yol yib’anh k’inal tik tikne’ik: tzonh elta t’a spatik b’aj tzonh kuywi, skotz’ib’anek.
 
Kalek tas yaj yol yib’anh k’inal tik tikne’ik: tzonh elta t’a spatik b’aj tzonh kuywi, skotz’ib’anek.
Línea 512: Línea 338:  
Kilanek paxi jantak juntzanh b’aj syal kob’at b’eyel ek’i , ma sja yil heb’ ch’ok chonhab’il, t’a b’aj kajan honh tik, ichok wajxaklajunh, K’atepan, skok’anb’ejek juntzanhxo.
 
Kilanek paxi jantak juntzanh b’aj syal kob’at b’eyel ek’i , ma sja yil heb’ ch’ok chonhab’il, t’a b’aj kajan honh tik, ichok wajxaklajunh, K’atepan, skok’anb’ejek juntzanhxo.
   −
==Haxo pax t’a junxo makanh tik, hokok’ayb’ejkob’a~ojkikuykib’a, ma koniwanb’itej kolonel~kipaxti’ t’a junxo makanh ichok tz’aj sb’o’an sb’a junok b’elanh lolonel ma ichok yaj smakanhil yamnub’al yaj lolonel tik. Tz’aj spuk el lolonel, ma yik tz’elta lolonel t’a junxo.==
+
==Haxo pax t’a junxo makanh tik, hokok’ayb’ejkob’a~ojkikuykib’a, ma koniwanb’itej kolonel~kipaxti’ t’a junxo makanh ichok tz’aj sb’o’an sb’a junok b’elanh lolonel ma ichok yaj smakanhil yamnub’al yaj lolonel tik. Tz’aj spuk el lolonel, ma yik tz’elta lolonel t’a junxo==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
''Ampliación de vocabulario por formación de palabras y familias de palabras. Derivación.''  
 
''Ampliación de vocabulario por formación de palabras y familias de palabras. Derivación.''  
Línea 521: Línea 347:  
Kok’ayb’ejek juntzanh skilanek tas tz’aj spak’ elta t’a yib’ chi’.
 
Kok’ayb’ejek juntzanh skilanek tas tz’aj spak’ elta t’a yib’ chi’.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
   
'''Kok’ayb’ejek juntzanh skilanek tas tz’aj spak’ elta t’a yib’ chi’.'''
 
'''Kok’ayb’ejek juntzanh skilanek tas tz’aj spak’ elta t’a yib’ chi’.'''
   −
{|style="width:40%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto; "
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto; "
 
|-
 
|-
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
 
|style="width:33%; line-height:14px;"|
Línea 547: Línea 372:     
|}
 
|}
   
'''Skilan pax junxo lolonel ox pojanh yaj tik:'''
 
'''Skilan pax junxo lolonel ox pojanh yaj tik:'''
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:25%; line-height:14px;"|
 
|style="width:25%; line-height:14px;"|
Línea 567: Línea 391:     
Sk’ik’alil
 
Sk’ik’alil
   
|}
 
|}
    
Icha pax chi, juntzanhxo, t’a b’aj ay skil elta chajtil yaj yib’al lolonel tik icha ix kal k’ik’i. Ha lolonel tik to yaman etzan yaj heb’, yaj jun yib’ tz’ak’an el juntzanhxo ak’ lolonel tz’elta t’a juntzanh tik.
 
Icha pax chi, juntzanhxo, t’a b’aj ay skil elta chajtil yaj yib’al lolonel tik icha ix kal k’ik’i. Ha lolonel tik to yaman etzan yaj heb’, yaj jun yib’ tz’ak’an el juntzanhxo ak’ lolonel tz’elta t’a juntzanh tik.
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; 7px; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:25%; line-height:14px;"|
 
|style="width:25%; line-height:14px;"|
Línea 615: Línea 438:     
'''Jul'''b’il eli
 
'''Jul'''b’il eli
   
|}
 
|}
   −
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
+
{|style="width:50%; margin:1em auto 1em auto"
 
|-
 
|-
 
|style="width:25%; line-height:14px;"|
 
|style="width:25%; line-height:14px;"|
Línea 667: Línea 489:     
K’k’nayinak
 
K’k’nayinak
   
|}
 
|}
      
Skosayek elta jantakokxo yet’ skolwal winh kokuyumal.
 
Skosayek elta jantakokxo yet’ skolwal winh kokuyumal.
   −
==Chumchaji ma snachaj eli jantak juntzanh lolonel yuj unin, jab’jab’il, ma makkixtakil, yojtakan eli, ma yilan eli chajtil xuychaj el snachaj el lolonel chi’.==
+
==Chumchaji ma snachaj eli jantak juntzanh lolonel yuj unin, jab’jab’il, ma makkixtakil, yojtakan eli, ma yilan eli chajtil xuychaj el snachaj el lolonel chi’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
Comprensión de vocabulario por pautas o claves de contexto. Preguntamos qué significa la palabra nueva, y el lector o lectora infiere el significado por lo que dice el resto de la historia.  
+
''Comprensión de vocabulario por pautas o claves de contexto. Preguntamos qué significa la palabra nueva, y el lector o lectora infiere el significado por lo que dice el resto de la historia.''
    
Ichok sna’ankot heb’, tas syal elk’ochi ma junok tas wan yawtani, ichok yik’ti’al nok’ nok’, oxe chanhe’ok k’ajanh, kotak wal manh te niwanok, k’ojb’il~kolb’il ichok wake’ok jit’anh t’a yol sk’ajanhil chi’, yet’ jun mach wal tz’alnax t’a jun yune’ ik’ti chi’, ma chab’ok juntzanhxo heb’ chab’ilokxo yaj och lokanh t’a ik’ti chi’, tz’och juntzanh ak’ lolonel, t’a slajwub’ skok’anb’an t’a winh t’a unin chi’ tas syal elk’och jun ak’ lolonel ix och chi’.
 
Ichok sna’ankot heb’, tas syal elk’ochi ma junok tas wan yawtani, ichok yik’ti’al nok’ nok’, oxe chanhe’ok k’ajanh, kotak wal manh te niwanok, k’ojb’il~kolb’il ichok wake’ok jit’anh t’a yol sk’ajanhil chi’, yet’ jun mach wal tz’alnax t’a jun yune’ ik’ti chi’, ma chab’ok juntzanhxo heb’ chab’ilokxo yaj och lokanh t’a ik’ti chi’, tz’och juntzanh ak’ lolonel, t’a slajwub’ skok’anb’an t’a winh t’a unin chi’ tas syal elk’och jun ak’ lolonel ix och chi’.
Línea 681: Línea 501:  
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
 
'''Chawanh nok’ niwak nok’'''
 
'''Chawanh nok’ niwak nok’'''
 
+
<poem>       
{|style="width:50%; border: 2px  solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto"
  −
|-
  −
|style="width:50%;"|
  −
       
   
Ha’ hab’ yak’ jun nok’ B’alam,
 
Ha’ hab’ yak’ jun nok’ B’alam,
+
yet’ jun nok’ Choj, yilan elta
yet’ jun nok’ Choj, yilan elta  
  −
 
   
sb’a nok’ yet’ nok’ t’a kaltak te’.  
 
sb’a nok’ yet’ nok’ t’a kaltak te’.  
      
Yilan nok’ ixta sb’at nhiknaj nok’  
 
Yilan nok’ ixta sb’at nhiknaj nok’  
   
Elelal yujto niwak nok’ nok’  
 
Elelal yujto niwak nok’ nok’  
   
Wal syamlaj kot sb’a chi’  
 
Wal syamlaj kot sb’a chi’  
      
Haxo chi’ syamlan kot sb’a nok’  
 
Haxo chi’ syamlan kot sb’a nok’  
   
Sjullan k’e sb’a nok’ t’a cha’anh  
 
Sjullan k’e sb’a nok’ t’a cha’anh  
 +
Haxo nok’ choj chi’ ek’b’at te’ ay yip nok’
   −
Haxo nok’ choj chi’ ek’b’at te’ ay yip nok’
  −
|style="width:50%;"|
   
Slajwi ste ak’an nok’ chi’ spax k’och yip nok’
 
Slajwi ste ak’an nok’ chi’ spax k’och yip nok’
+
 
 
B’alan, haxo t’a jun k’en k’en st’eb’ och nok’
 
B’alan, haxo t’a jun k’en k’en st’eb’ och nok’
+
 
 
Nok’ Choj chi’, xcham nok’ b’i’an.  
 
Nok’ Choj chi’, xcham nok’ b’i’an.  
   Línea 719: Línea 527:     
Say elta ila’ mach juntzanh lolonel ak’to t’ayach.
 
Say elta ila’ mach juntzanh lolonel ak’to t’ayach.
 +
</poem>
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
   −
|}
  −
  −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
   
'''Nok’ K’ultakil chej~Ch’ukul yet’ nok’ Tzimin'''  
 
'''Nok’ K’ultakil chej~Ch’ukul yet’ nok’ Tzimin'''  
   Línea 749: Línea 556:  
Slajwi hak’anb’an ek’ chi’ tz’ik’an elta yechel juntzanh nok’ wan yalji chi’, yet’ chajtil b’aj ay ek’ nok’ chi’.
 
Slajwi hak’anb’an ek’ chi’ tz’ik’an elta yechel juntzanh nok’ wan yalji chi’, yet’ chajtil b’aj ay ek’ nok’ chi’.
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
   
'''Nok’ Chich yet’ nok’ Okes'''  
 
'''Nok’ Chich yet’ nok’ Okes'''  
   Línea 773: Línea 579:  
Tas syal elk’och juntzanh lolonel ak’to ixil elta t’a oxe’ ik’ti’ tik.
 
Tas syal elk’och juntzanh lolonel ak’to ixil elta t’a oxe’ ik’ti’ tik.
   −
==Tzolnab’il yaj yechel tz’ib’al kot’i Chuj, skila’ chajtil yaji, ma tzololil kotz’ib’ani icha chi’ skoch’ox yil heb’ unin, yik skuychaj heb’.==
+
==Tzolnab’il yaj yechel tz’ib’al kot’i Chuj, skila’ chajtil yaji, ma tzololil kotz’ib’ani icha chi’ skoch’ox yil heb’ unin, yik skuychaj heb’==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
a, b’ ch, ch’, e, h, i, j, k, k’, l, m, n, nh, o, p, r, s, t, t’, tz, tz’, u, w, x y, ( ‘ ) saltillo  
+
a, b’ ch, ch’, e, h, i, j, k, k’, l, m, n, nh, o, p, r, s, t, t’, tz, tz’, u, w, x y, ( ‘ ) ''saltillo''
    
Kokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyani heb’ t’a~a a.  
 
Kokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyani heb’ t’a~a a.  
Línea 795: Línea 601:  
Skokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyan heb’ somkiltak .
 
Skokuyan pax heb’ unin t’a yib’anh yechel kotz’ib’ tik, chanhtak makanhil tza’j kokuyan heb’ somkiltak .
   −
==Tzolnab’il yechel tz’ib’al.==
+
==Tzolnab’il yechel tz’ib’al==
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
+
''Orden alfabético.''
Orden alfabético.  
      
Haxo tiknek an skotz’ib’ej em oxe’ok t’ilan lolonel, hoyetak lolonel chi yet’nak jun jun. Palta manhoklaj stzolalil tz’ib’ chi’ syik’a, tz’alchaj yoklemal tas tz’aji yik tz’ib’ej em heb’ unin t’a yu’um.  
 
Haxo tiknek an skotz’ib’ej em oxe’ok t’ilan lolonel, hoyetak lolonel chi yet’nak jun jun. Palta manhoklaj stzolalil tz’ib’ chi’ syik’a, tz’alchaj yoklemal tas tz’aji yik tz’ib’ej em heb’ unin t’a yu’um.  
Línea 808: Línea 613:  
Lanhb’at, tz’utz’, molo’, b’os, tonhej
 
Lanhb’at, tz’utz’, molo’, b’os, tonhej
   −
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|105px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj hombre y mujer.png|right|90px]]
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto; clear: both">
+
<div style="width:35%; margin:1em auto 1em auto; clear:both">
 
<div style="width:50%;float:left;">
 
<div style="width:50%;float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 818: Línea 623:  
</div>
 
</div>
 
<div style="width:45%;float:right;">
 
<div style="width:45%;float:right;">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(43.1).png|right|150px]]
+
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(43.1).png|center|110px]]
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
   −
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto; clear: both">
+
 
 +
<div style="width:35%; margin:1em auto 1em auto; clear:both">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 833: Línea 639:  
</div>
 
</div>
 
<div style="width:50%; float:right">
 
<div style="width:50%; float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(43.2).png|right|150px]]
+
 
 +
 
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(43.2).png|center|100px]]
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
   −
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto; clear: both">
+
 
 +
<div style="width:35%; margin:1em auto 1em auto; clear:both">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 851: Línea 660:  
</div>
 
</div>
 
<div style="width:50%; float:right">
 
<div style="width:50%; float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(44.1).png|right|200px]]
+
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(44.1).png|center|175px]]
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
   −
<div style="width:50%; border: 2px solid #808080; border-radius: 7px; margin:1em auto 1em auto; clear: both">
+
 
 +
<div style="width:35%; margin:1em auto 1em auto; clear:both">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<div style="width:50%; float:left;">
 
<poem>
 
<poem>
Línea 869: Línea 684:  
</div>
 
</div>
 
<div style="width:50%; float:right">
 
<div style="width:50%; float:right">
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(44.2).png|right|200px]]
+
 
 +
 
 +
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj p(44.2).png|center|200px]]
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 +
<div style="clear:both"></div>
   −
 
+
==Tas skutej kok’anan ch’anh yumal b’aj skosay snab’enal lolonel==
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
 
  −
==Tas skutej kok’anan ch’anh yumal b’aj skosay snab’enal lolonel.==
   
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
 
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Chuj enseñando.png|right|110px]]
   Línea 914: Línea 720:  
</ul></div>
 
</ul></div>
   −
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]][[Categoría:Educación Bilingüe]]
+
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]][[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_chuj]]
30 170

ediciones

Menú de navegación