nuke, Administradores
30 170
ediciones
Cambios
Ir a la navegación
Ir a la búsqueda
Línea 4:
Línea 4: − + Línea 61:
Línea 61: − + Línea 182:
Línea 182: − + Línea 288:
Línea 288: − + Línea 343:
Línea 343: − + Línea 361:
Línea 361: − + Línea 396:
Línea 396: − + Línea 433:
Línea 433: − + Línea 466:
Línea 466: − + Línea 484:
Línea 484: − + Línea 522:
Línea 522: − + Línea 538:
Línea 538: − + Línea 554:
Línea 554: − + Línea 570:
Línea 570: − + Línea 586:
Línea 586: − + Línea 595:
Línea 595: − + Línea 619:
Línea 619: − + Línea 664:
Línea 664: − + Línea 696:
Línea 696: − + Línea 767:
Línea 767: − + Línea 806:
Línea 806: − + Línea 825:
Línea 825: − + Línea 836:
Línea 836: − + Línea 852:
Línea 852: − + Línea 898:
Línea 898: − + Línea 918:
Línea 918: − + − + Línea 926:
Línea 926: − + Línea 942:
Línea 942: − + Línea 955:
Línea 955: − + Línea 963:
Línea 963: − + Línea 971:
Línea 971: − + Línea 979:
Línea 979: − + Línea 990:
Línea 990: − + − + − B’etetti’xin chaliloj chub’il ch’okoj ya’ kuywahom syenoj tet nixhtej unin tzet chu kosajchikoj b’oj hej uteb’al ch’ek’toj yip tet hunujxa maka, yaj ta aypax b’ay xhjila ta xhto yipal, ha’ yekoj chaltu’, haka’na hunq’ahanti’ la:+ Línea 1011:
Línea 1011: − + − + Línea 1026:
Línea 1026: + Línea 1031:
Línea 1032: − + Línea 1052:
Línea 1053: − + Línea 1076:
Línea 1077: − + − + Línea 1105:
Línea 1106: − + Línea 1143:
Línea 1144: − + Línea 1177:
Línea 1178: − + Línea 1195:
Línea 1196: − + Línea 1209:
Línea 1210: − + Línea 1251:
Línea 1252: − + Línea 1267:
Línea 1268: − + − + Línea 1282:
Línea 1283: − + Línea 1290:
Línea 1291: − + Línea 1302:
Línea 1303: − + Línea 1314:
Línea 1315: + Línea 1319:
Línea 1321: − + Línea 1333:
Línea 1335: − + Línea 1350:
Línea 1352: − + Línea 1365:
Línea 1367: − + Línea 1384:
Línea 1386: − + Línea 1409:
Línea 1411: − + Línea 1428:
Línea 1430: − + Línea 1455:
Línea 1457: − + Línea 1475:
Línea 1477: − + Línea 1492:
Línea 1494: − + Línea 1511:
Línea 1513: − + Línea 1530:
Línea 1532: − + Línea 1545:
Línea 1547: + + +
Busca en cnbGuatemala con Google
Nuestro idioma en la escuela/Popti'/Reconocimiento y sensibilización gramatical (editar)
Revisión del 20:50 6 dic 2017
, hace 6 añossin resumen de edición
__TOC__
__TOC__
<div style="clear:both"></div>
<div style="clear:both"></div>
==Ilb’eh:==
==Ilb’eh==
#Xa yohtajnhe’ nixhtej unin stxumni b’oj smunlanhen stxolb’anil ab’xub’al Popti’.
#Xa yohtajnhe’ nixhtej unin stxumni b’oj smunlanhen stxolb’anil ab’xub’al Popti’.
#Xa ch’ohtajnhe yoknikoj b’ab’el stxolb’anil ab’xub’al Popti’ yu, kat stz’ib’nhenoj b’oj yalnoj tzet chal sk’ul yul yab’xub’al.
#Xa ch’ohtajnhe yoknikoj b’ab’el stxolb’anil ab’xub’al Popti’ yu, kat stz’ib’nhenoj b’oj yalnoj tzet chal sk’ul yul yab’xub’al.
#Ko saya’wej sat hune’ humti’ yaq’b’ilxa yeb’al tzet xko munlanhe.
#Ko saya’wej sat hune’ humti’ yaq’b’ilxa yeb’al tzet xko munlanhe.
==Syixmab’al hej b’ihe:==
==Syixmab’al hej b’ihe==
Xhko mohb’a hunun sb’eyal hej b’iheti’ yinh swaj majan tzet b’oj chu ko helni:
Xhko mohb’a hunun sb’eyal hej b’iheti’ yinh swaj majan tzet b’oj chu ko helni:
{|style="width:40%;"
{|style="width:40%;"
#Awejay hayeb’ojxa yeb’al yib’anhiloj hun munilti’
#Awejay hayeb’ojxa yeb’al yib’anhiloj hun munilti’
==Hej b’ihe masan etnheb’il:==
==Hej b’ihe masan etnheb’il==
Chalilojti’ chub’il yul jab’xub’al, ay hun majan hej b’ihe machojab’ sje kok’ul masan etnheb’il chu kotz’ib’nheni, haxkam ta machoj, mach yelapnohal xhjab’e. Sunil ti’xin yilal xhko kuy nixhtej unin yinh, haxinwal mach k’ayotoj yet kam skuynuj hej tzetet yinh jab’xub’al.
Chalilojti’ chub’il yul jab’xub’al, ay hun majan hej b’ihe machojab’ sje kok’ul masan etnheb’il chu kotz’ib’nheni, haxkam ta machoj, mach yelapnohal xhjab’e. Sunil ti’xin yilal xhko kuy nixhtej unin yinh, haxinwal mach k’ayotoj yet kam skuynuj hej tzetet yinh jab’xub’al.
Wal ti’nanh haxa ya’ kuywahom ch’ijb’aloj smunlanhenoj nixhtej unin yaq’b’ilxa hej b’ihe haka’ hune’ xax koyeti’.
Wal ti’nanh haxa ya’ kuywahom ch’ijb’aloj smunlanhenoj nixhtej unin yaq’b’ilxa hej b’ihe haka’ hune’ xax koyeti’.
==Hej tz’ib’ ch’oknikoj yet tz’ib’ mach snuq’al chu yichikoj ko tz’ib’nhen hunuj tzoti’.==
==Hej tz’ib’ ch’oknikoj yet tz’ib’ mach snuq’al chu yichikoj ko tz’ib’nhen hunuj tzoti’==
Haka’tik’a xjute jalni yib’anhatojti’, ta mach snuq’al tz’ib’ yichob’anil hunuj tzoti’, ta chaltu’, nantik’a tz’ib’ ch’oknipaxkoj jetnheni. Haka’ti’ la’i:
Haka’tik’a xjute jalni yib’anhatojti’, ta mach snuq’al tz’ib’ yichob’anil hunuj tzoti’, ta chaltu’, nantik’a tz’ib’ ch’oknipaxkoj jetnheni. Haka’ti’ la’i:
<div style="width:30%;">
<div style="width:30%;">
Skwentaxa ya’ kuywahom kam snimejnhen hun munilti’, haxinwal q’a’ skuyu’ nixhtej unin hun majan munilti’.
Skwentaxa ya’ kuywahom kam snimejnhen hun munilti’, haxinwal q’a’ skuyu’ nixhtej unin hun majan munilti’.
==Hej b’ihe machu yetnhelaxi.==
==Hej b’ihe machu yetnhelaxi==
Chalilojti’, chub’il yul jab’xub’al Popti’, ay hunq’ahan b’ihe waxamkam sje kok’ul machu jetnheni, haxkam hakti’ yekanoj, to xahan yekoj yinh sat komam komi’, yuxinto xahan aypax ju.
Chalilojti’, chub’il yul jab’xub’al Popti’, ay hunq’ahan b’ihe waxamkam sje kok’ul machu jetnheni, haxkam hakti’ yekanoj, to xahan yekoj yinh sat komam komi’, yuxinto xahan aypax ju.
#¿Tzet yuxinto machu jetnhen che yab’e?
#¿Tzet yuxinto machu jetnhen che yab’e?
==Hej b’ihe mach helitoj syelapnohal.==
==Hej b’ihe mach helitoj syelapnohal==
Kaw k’ul ta xhjilwe stxumni nixhtej unin chub’ilta waxamkam kab’ tzet chu ko tz’ib’nheni, lahannhetik’a ch’elikoj syelapnohal.
Kaw k’ul ta xhjilwe stxumni nixhtej unin chub’ilta waxamkam kab’ tzet chu ko tz’ib’nheni, lahannhetik’a ch’elikoj syelapnohal.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(96).png|center|220px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(96).png|center|220px]]
==B’ihe xhelitoj.==
==B’ihe xhelitoj==
Chalilojti’ chub’il nanxa chu ko tz’ib’nhen hunuj b’ihe yet xhjetnheni, yaj machalilojti’ ta xhelitoj syelapnohal, to waxamkam nanxa slow tzet chu ko tz’ib’nheni, hune’nhetik’a chalkaniloj, Yilal jalnipaxoj chub’il kab’nhe b’ihe hakti’ ch’elikoj yul jab’xub’al.
Chalilojti’ chub’il nanxa chu ko tz’ib’nhen hunuj b’ihe yet xhjetnheni, yaj machalilojti’ ta xhelitoj syelapnohal, to waxamkam nanxa slow tzet chu ko tz’ib’nheni, hune’nhetik’a chalkaniloj, Yilal jalnipaxoj chub’il kab’nhe b’ihe hakti’ ch’elikoj yul jab’xub’al.
Yilal ta xhtilaxiloj tet nixhtej unin, haxinwal mach k’ayojtoj yinh ay b’aq’inh, haxkam titojab’ yul kok’ul chub’il yichitokoj skuyni nixhtej unin yib’anhiloj hunti’.
Yilal ta xhtilaxiloj tet nixhtej unin, haxinwal mach k’ayojtoj yinh ay b’aq’inh, haxkam titojab’ yul kok’ul chub’il yichitokoj skuyni nixhtej unin yib’anhiloj hunti’.
==Hej b’ihe sq’an stz’ajb’alaxi.==
==Hej b’ihe sq’an stz’ajb’alaxi==
Chalpaxiloj hun majan komunilti’ chub’il aypax hej b’ihe chakoj hunujxa tz’ib’ stz’ajoj yunhe tz’ajan kotxumni tzet chaliloj, haxkam ta machoj, mach’elikoj tzet xhjoche ta xhtxumlaxi, etza ya’tajxa komunlanhen hunti’, yuxinto yilal ta b’ab’el skuyiloj ya’ kuywahom katto ya’ni skuyu’ nixhtej kuyumhum.
Chalpaxiloj hun majan komunilti’ chub’il aypax hej b’ihe chakoj hunujxa tz’ib’ stz’ajoj yunhe tz’ajan kotxumni tzet chaliloj, haxkam ta machoj, mach’elikoj tzet xhjoche ta xhtxumlaxi, etza ya’tajxa komunlanhen hunti’, yuxinto yilal ta b’ab’el skuyiloj ya’ kuywahom katto ya’ni skuyu’ nixhtej kuyumhum.
#¿Awejkoj hunujxa tzoti’ yeb’alojti’ jet?
#¿Awejkoj hunujxa tzoti’ yeb’alojti’ jet?
==Hej b’ihe chaliloj b’ay ay hej tzetet.==
==Hej b’ihe chaliloj b’ay ay hej tzetet==
Chalpaxilojti’ chub’il ay hun majanxa hej b’ihe chaliloj ta hune’ tzetet aykoj yib’anh, yalanh, maka smotxik’oj hunujxa tzetet, yuxinto yilal kokuynipaxoj, hayonh kuywahomonhti’, yilal kotxumniloj b’ab’el kat ja’ni yohtajnhe’ nixhtej unin, kaw yilal ta chonh tzab’ipaxkoj yinh hunxa hum chonh kolni yinhti’.
Chalpaxilojti’ chub’il ay hun majanxa hej b’ihe chaliloj ta hune’ tzetet aykoj yib’anh, yalanh, maka smotxik’oj hunujxa tzetet, yuxinto yilal kokuynipaxoj, hayonh kuywahomonhti’, yilal kotxumniloj b’ab’el kat ja’ni yohtajnhe’ nixhtej unin, kaw yilal ta chonh tzab’ipaxkoj yinh hunxa hum chonh kolni yinhti’.
#Haxa b’etu’ ch’okoj ya’ kuywahom syetz’enoj b’oj nixhtej unin tzet xko kuy b’eti’.
#Haxa b’etu’ ch’okoj ya’ kuywahom syetz’enoj b’oj nixhtej unin tzet xko kuy b’eti’.
==Hej b’ihe tx’ihal tzoti’al i’nhe.==
==Hej b’ihe tx’ihal tzoti’al i’nhe==
Chalpaxilojti’ chaltu’la, chub’il ay hej b’ihe kab’ maka yaq’b’ilxa sb’isil hej tzoti’ watx’enheni, haxkam haknhetu’ chu kotxumniloj tzet chaliloj.
Chalpaxilojti’ chaltu’la, chub’il ay hej b’ihe kab’ maka yaq’b’ilxa sb’isil hej tzoti’ watx’enheni, haxkam haknhetu’ chu kotxumniloj tzet chaliloj.
#Xhtojpax ya’ kuywahom, ha’ xhalni ta stinhahil kuyum maka yinhtaj kuyum kat yok yetz’enoj hunq’ahan tzet xax kokuyu, taka machxin ch’ok syenoj tzet chu swatx’elax hunq’ahan b’iheti’.
#Xhtojpax ya’ kuywahom, ha’ xhalni ta stinhahil kuyum maka yinhtaj kuyum kat yok yetz’enoj hunq’ahan tzet xax kokuyu, taka machxin ch’ok syenoj tzet chu swatx’elax hunq’ahan b’iheti’.
==Hej b’ihe ya’taj swatx’eb’anil.==
==Hej b’ihe ya’taj swatx’eb’anil==
Chalpaxilojti’ chub’il ay hunxa majan hej b’ihe q’a’ ya’tajto ye yub’anil, haxkami tx’ihalxa tzet smaja, tx’ihal tzoti’al ayikoj stz’ajoj, yuxinto yet aya, kaw nannhe ju koyenoj tet nixhtej unin hune’ti’ chala.
Chalpaxilojti’ chub’il ay hunxa majan hej b’ihe q’a’ ya’tajto ye yub’anil, haxkami tx’ihalxa tzet smaja, tx’ihal tzoti’al ayikoj stz’ajoj, yuxinto yet aya, kaw nannhe ju koyenoj tet nixhtej unin hune’ti’ chala.
Mat kaw tx’ihaloj tzet yib’anhilojti’ xhja’ skuyu’ nixhtej unin, haxkam yet kam xhkuywuj, katxin kam xhkuylaxoj yinh, yaj kaw yilal ta xhjichenakoj jalni tet, haxinwal matxa kaw ya’tajoj yab’enoj yettu’.
Mat kaw tx’ihaloj tzet yib’anhilojti’ xhja’ skuyu’ nixhtej unin, haxkam yet kam xhkuywuj, katxin kam xhkuylaxoj yinh, yaj kaw yilal ta xhjichenakoj jalni tet, haxinwal matxa kaw ya’tajoj yab’enoj yettu’.
==B’ihe b’oj b’ihe.==
==B’ihe b’oj b’ihe==
Chalilojti’ chub’il waxamkam tx’ihal chu jalni yul jab’xub’al Popti’, ay hun majanxa hej b’ihe, kab’ b’ihe i’nhe yinh kaw syelal, yaj walxapax yinh yelapnohalxin, hune’nhe tzet chaliloj, nanannhe chu kotz’ib’nhen ska’itanil b’ihe yaj hune’nhe ch’elikoj syelapnohal, haka’na hunq’ahanti’ la:
Chalilojti’ chub’il waxamkam tx’ihal chu jalni yul jab’xub’al Popti’, ay hun majanxa hej b’ihe, kab’ b’ihe i’nhe yinh kaw syelal, yaj walxapax yinh yelapnohalxin, hune’nhe tzet chaliloj, nanannhe chu kotz’ib’nhen ska’itanil b’ihe yaj hune’nhe ch’elikoj syelapnohal, haka’na hunq’ahanti’ la:
#¿Taxka chu he yeni wet b’aytet chij sb’aq’ sate ti’an?
#¿Taxka chu he yeni wet b’aytet chij sb’aq’ sate ti’an?
==B’ihe yok hunxa b’ihe.==
==B’ihe yok hunxa b’ihe==
Chalilojti’ chub’il ay hunq’ahanxa b’ihe, yinh kaw syelal, kab’ b’ihe smaja, yaj haka’ xjute jalni yib’anhatoti’, hune’nhe tzet chalpaxiloj. Mat kaw tx’ihaloj hunq’ahan tzoti’ti’, yaj yilal ta xhko kuypax nixhtej unin yinhti’.
Chalilojti’ chub’il ay hunq’ahanxa b’ihe, yinh kaw syelal, kab’ b’ihe smaja, yaj haka’ xjute jalni yib’anhatoti’, hune’nhe tzet chalpaxiloj. Mat kaw tx’ihaloj hunq’ahan tzoti’ti’, yaj yilal ta xhko kuypax nixhtej unin yinhti’.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(104).png|center|350px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(104).png|center|350px]]
==Sb’ih hej tzetet mach jila.==
==Sb’ih hej tzetet mach jila==
Hun majanxa b’iheti’, to waxamkam xhjal sb’ih, mach jila, machka chu ko tzab’ni, yuxinto hakti’ sb’ih syelil, ta xhjil hayeb’ tzoti’ti’ la, kam xhko txumu’luj. Yinhxaxin tzet honynhehonh, hat spetokoj syelapnohal hunxa majan tzoti’ti’.
Hun majanxa b’iheti’, to waxamkam xhjal sb’ih, mach jila, machka chu ko tzab’ni, yuxinto hakti’ sb’ih syelil, ta xhjil hayeb’ tzoti’ti’ la, kam xhko txumu’luj. Yinhxaxin tzet honynhehonh, hat spetokoj syelapnohal hunxa majan tzoti’ti’.
#A’wej hunujxa yeb’al jab’e’.
#A’wej hunujxa yeb’al jab’e’.
==Hej uteb’al.==
==Hej uteb’al==
Hakti’ sb’ih sunil hej tzoti’ chaliloj chub’il ay mak ay tzet lanhan yuni.
Hakti’ sb’ih sunil hej tzoti’ chaliloj chub’il ay mak ay tzet lanhan yuni.
Ch’ek’toj nixhtej unin sataj kat jalni tet tzetaj uteb’al chub’ yinh yoj, sq’ab’ b’oj sunil snimanil, yu stxumni tzet chaliloj uteb’alti’.
Ch’ek’toj nixhtej unin sataj kat jalni tet tzetaj uteb’al chub’ yinh yoj, sq’ab’ b’oj sunil snimanil, yu stxumni tzet chaliloj uteb’alti’.
==Hej uteb’al mach’ek’toj.==
==Hej uteb’al mach’ek’toj==
Chij hakti’ yul jab’xub’al sunil hej tzoti’ ch’a’ni kotxumu’ chub’il ay hun majan tzoti’ti’ xhalni ta ay hunuj mak ch’uni hunuj tzetet, yaj yinhtik’a xhpak’ik’oj mach hunujxa mak xhchani tzet chu.
Chij hakti’ yul jab’xub’al sunil hej tzoti’ ch’a’ni kotxumu’ chub’il ay hun majan tzoti’ti’ xhalni ta ay hunuj mak ch’uni hunuj tzetet, yaj yinhtik’a xhpak’ik’oj mach hunujxa mak xhchani tzet chu.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(107).png|center|300px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(107).png|center|300px]]
==Tzet chu ko sajchikoj yinh uteb’al mach’ek’toj.==
==Tzet chu ko sajchikoj yinh uteb’al mach’ek’toj==
Chalilojti’ chub’il tx’ihal tzet chu yijni sb’a maka tzet chu swatx’ihayoj hunq’ahan uteb’alti’.
Chalilojti’ chub’il tx’ihal tzet chu yijni sb’a maka tzet chu swatx’ihayoj hunq’ahan uteb’alti’.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(108).png|center|300px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(108).png|center|300px]]
==Sq’inalil b’oj tzet chu yijni sb’a hunuj uteb’al.==
==Sq’inalil b’oj tzet chu yijni sb’a hunuj uteb’al==
Chij hakti’ yet xhjalni hanik’ maka sq’inalil yet ch’uni hunuj uteb’al. B’etetti’, masan tzujanpax tzet xu yijni sb’a, hanik’ x’ichikoj, hantaj steye, hanik’ xlahwi maka ta tz’ajan xu yijni sb’a, hati’ chaliloj hunti’. Yul ab’xub’al Popti’, tx’ihal tzet chu ko tz’ib’nhenti’, haka’tik’a nanan slow yalnipax anma yinh hunun konhob’ maka wayanhb’al, yaj b’eti’, mataj ko pich’ni tzet kaw yuteb’anil, to hatkachannhe koyeni chub’il aypaxti’ yul jab’xub’al.
Chij hakti’ yet xhjalni hanik’ maka sq’inalil yet ch’uni hunuj uteb’al. B’etetti’, masan tzujanpax tzet xu yijni sb’a, hanik’ x’ichikoj, hantaj steye, hanik’ xlahwi maka ta tz’ajan xu yijni sb’a, hati’ chaliloj hunti’. Yul ab’xub’al Popti’, tx’ihal tzet chu ko tz’ib’nhenti’, haka’tik’a nanan slow yalnipax anma yinh hunun konhob’ maka wayanhb’al, yaj b’eti’, mataj ko pich’ni tzet kaw yuteb’anil, to hatkachannhe koyeni chub’il aypaxti’ yul jab’xub’al.
Wal ti’nanhxin, haxa ya’ kuywahom ch’okoj smunlanhenoj yaq’b’ilxa b’oj nixhtej unin, haxinwal xhkanojkan yul swi.
Wal ti’nanhxin, haxa ya’ kuywahom ch’okoj smunlanhenoj yaq’b’ilxa b’oj nixhtej unin, haxinwal xhkanojkan yul swi.
==Sajchoj yinh uteb’al mach’ek’toj yinh tz’ib’ mach snuq’al ch’ichikoj.==
==Sajchoj yinh uteb’al mach’ek’toj yinh tz’ib’ mach snuq’al ch’ichikoj==
Hune’ kuyb’anileti’ xhalni chub’il yet machkanh yip snuq’al tz’ib’ ch’oknikoj jalni hunuj uteb’al, ta chaltu’ nan xhjute kotz’ib’nhenoj. Chuxin ko sajchipaxkoj yinh hej uteb’al, haka’ kaw lanhanto jalniti’, hakti’xin ch’elikoj la ta xhko yijye yuteb’anil.
Hune’ kuyb’anileti’ xhalni chub’il yet machkanh yip snuq’al tz’ib’ ch’oknikoj jalni hunuj uteb’al, ta chaltu’ nan xhjute kotz’ib’nhenoj. Chuxin ko sajchipaxkoj yinh hej uteb’al, haka’ kaw lanhanto jalniti’, hakti’xin ch’elikoj la ta xhko yijye yuteb’anil.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(111).png|center|300px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(111).png|center|300px]]
==Sajchoj yinh uteb’al mach’ek’toj yaj tz’ib’ ay snuq’al b’ay ch’ichikoj tzoti’.==
==Sajchoj yinh uteb’al mach’ek’toj yaj tz’ib’ ay snuq’al b’ay ch’ichikoj tzoti’==
Chu ko sajchipaxkoj yinh hej uteb’al, haka’ kaw lanhanto jalniti’, yaj yinh tzoti’ ay snuq’al ch’ichikoj, hakti’xin ch’elikoj la, ta xhko yijye yuteb’anil.
Chu ko sajchipaxkoj yinh hej uteb’al, haka’ kaw lanhanto jalniti’, yaj yinh tzoti’ ay snuq’al ch’ichikoj, hakti’xin ch’elikoj la, ta xhko yijye yuteb’anil.
Ta mach kaw xhk’oji yinhti’xin, kat yokoj ya’ kuywahom yalnoj tet hunekxa.
Ta mach kaw xhk’oji yinhti’xin, kat yokoj ya’ kuywahom yalnoj tet hunekxa.
==Hej uteb’al ch’ek’nitoj yip, maka kawanh mak xol chij sb’a.==
==Hej uteb’al ch’ek’nitoj yip, maka kawanh mak xol chij sb’a==
Chalpaxilojti’, chub’il ay hun majanxapax hej tzoti’ uteb’al ch’ek’nitoj tet hunujxa anma tzet lanhan yuni hunxa, haka’na:
Chalpaxilojti’, chub’il ay hun majanxapax hej tzoti’ uteb’al ch’ek’nitoj tet hunujxa anma tzet lanhan yuni hunxa, haka’na:
#Ja’a’wejayoj hunuj txoltzoti’ yu hunun tzoti’ti’.
#Ja’a’wejayoj hunuj txoltzoti’ yu hunun tzoti’ti’.
==Hej tzoti’ xhalni sq’inalil hej uteb’al.==
==Hej tzoti’ xhalni sq’inalil hej uteb’al==
Aypax hunxa majan hej tzoti’ xhalni tzet sq’inalil b’ay chu hunuj uteb’al, haka’ hunq’ahanti’ la: In-, ach-, 0, onh-, ex-, 0.
Aypax hunxa majan hej tzoti’ xhalni tzet sq’inalil b’ay chu hunuj uteb’al, haka’ hunq’ahanti’ la: In-, ach-, 0, onh-, ex-, 0.
Q’a’ ya’tajto ye stxumb’anil, yuxinto tx’ihaltik’am sq’inal ya’ kuywahom chi’a’toj skuynujti’. Chalilojti’ chub’il yul hunuj txoltz’ib’, masan ay hunuj mak yib’anh ch’ay tzet chu uteb’al.
Q’a’ ya’tajto ye stxumb’anil, yuxinto tx’ihaltik’am sq’inal ya’ kuywahom chi’a’toj skuynujti’. Chalilojti’ chub’il yul hunuj txoltz’ib’, masan ay hunuj mak yib’anh ch’ay tzet chu uteb’al.
#Ja’a’wejay hunuj yeb’al lahan b’oj tzet chal sat te’ hum.
#Ja’a’wejay hunuj yeb’al lahan b’oj tzet chal sat te’ hum.
==Syeb’anil chub’il xhb’ili.==
==Syeb’anil chub’il xhb’ili==
Chalilojti’ chub’il syeltoj tzoti’ uteb’al xhyeni chub’il aykoj hunuj tzetet sb’ilob’tajnhen sb’a, maka syeltoj chub’il ay yub’anil.
Chalilojti’ chub’il syeltoj tzoti’ uteb’al xhyeni chub’il aykoj hunuj tzetet sb’ilob’tajnhen sb’a, maka syeltoj chub’il ay yub’anil.
Haka’na:
Haka’na:
#B’eti’ chuyu ya’ kuywahom yichenkanh yaq’b’ilxa munil.
#B’eti’ chuyu ya’ kuywahom yichenkanh yaq’b’ilxa munil.
==B’ihe.==
==B’ihe==
Chalpaxilojti’ ta ay hune’ tzoti’ xhalni chub’il lanhan kotzotel yib’anhiloj b’ihe maka hunuj mak yul hunuj teq’an tzoti’, ha’xin hunq’ahan tzoti’ti’ xhyeniltoj la:
Chalpaxilojti’ ta ay hune’ tzoti’ xhalni chub’il lanhan kotzotel yib’anhiloj b’ihe maka hunuj mak yul hunuj teq’an tzoti’, ha’xin hunq’ahan tzoti’ti’ xhyeniltoj la:
<div style="width:30%;">
<div style="width:30%;">
#Kab’ tzet chu kokuyniti’, taxka xax hetxumiloj.
#Kab’ tzet chu kokuyniti’, taxka xax hetxumiloj.
==Sxe’al hej tzoti’.==
==Sxe’al hej tzoti’==
Xa sje jichenpaxkoj kokuyni nixhtej unin chub’il aypax sq’axepal hej tzoti’ xhalni tzet ayikoj sxe’aloj. Ayxin hune’ sq’axepal xhjala’ chub’il xe’ tzoti’ti’ yela’i. Sxe’alti’ q’a’ yilal ye yinh hej tzoti’, yuxinto xhko txum tzet chaliloj syeyil.
Xa sje jichenpaxkoj kokuyni nixhtej unin chub’il aypax sq’axepal hej tzoti’ xhalni tzet ayikoj sxe’aloj. Ayxin hune’ sq’axepal xhjala’ chub’il xe’ tzoti’ti’ yela’i. Sxe’alti’ q’a’ yilal ye yinh hej tzoti’, yuxinto xhko txum tzet chaliloj syeyil.
#¿Taxka sunil hej uteb’al lahan smunlab’anil?
#¿Taxka sunil hej uteb’al lahan smunlab’anil?
#¿Tzet yuxinto haktu’ yub’anil he yalni?
#¿Tzet yuxinto haktu’ yub’anil he yalni?
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(117).png|center|350px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(117).png|center|300px]]
==Stz’aj slahob’al hej tzoti’.==
==Stz’aj slahob’al hej tzoti’==
Chalilojti’ chub’il sunil hej tzoti’, masan ay hune’ xe’, yichob’anil stz’aj, yok hunxa slahob’al stz’aj tzoti’, haka’ hunq’ahanti’ la:
Chalilojti’ chub’il sunil hej tzoti’, masan ay hune’ xe’, yichob’anil stz’aj, yok hunxa slahob’al stz’aj tzoti’, haka’ hunq’ahanti’ la:
:x-wa’ - <u>iloj</u>
:x-wa’ - <u>iloj</u>
:x-sik - <u>iloj</u>
:x-sik - <u>iloj</u>
:b’it - <u>loj<u>
:b’it - <u>loj</u>
''El sufijo.''
''El sufijo.''
Cha’a’yoj ya’ kuywahom hun teq’anoj tzoti’ sat te’ tz’ib’b’alte’ maka sat hunuj nimej hum, katxin yokoj ya’ sxitnotoj hej tzoti’ haka’ xu kokuyni yib’anhatojti’, sq’amb’enoj ya’ tet nixhtej unin b’aytet taxka stz’aj hej tzoti’. Yaj haxkamxin q’a’ ya’tajto yeti’ yuxinto hanik’ojnhe cha’a’ ya’ tet nixhtej unin, haxkam ch’apnoj sq’inalil b’ay q’a’ ch’ahokanh smailil skuyb’anil.
Cha’a’yoj ya’ kuywahom hun teq’anoj tzoti’ sat te’ tz’ib’b’alte’ maka sat hunuj nimej hum, katxin yokoj ya’ sxitnotoj hej tzoti’ haka’ xu kokuyni yib’anhatojti’, sq’amb’enoj ya’ tet nixhtej unin b’aytet taxka stz’aj hej tzoti’. Yaj haxkamxin q’a’ ya’tajto yeti’ yuxinto hanik’ojnhe cha’a’ ya’ tet nixhtej unin, haxkam ch’apnoj sq’inalil b’ay q’a’ ch’ahokanh smailil skuyb’anil.
==Yu skan sunil tzet xax jalti’, kaw yilal ta chonh okpax sajchojik’oj yinh hunq’ahan tzoti’ uteb’al chaliloj.==
==Yu skan sunil tzet xax jalti’, kaw yilal ta chonh okpax sajchojik’oj yinh hunq’ahan tzoti’ uteb’al chaliloj==
Yu skankan yul kowi’, xhja’a’ hayeb’ tzoti’ti’ la’i:
Yu skankan yul kowi’, xhja’a’ hayeb’ tzoti’ti’ la’i:
Yaj yinh hunxa jum xhko munlanhe.
Yaj yinh hunxa jum xhko munlanhe.
<poem>
<poem>
B’itloj
'''B’itloj'''
Chinb’itli
Chinb’itli
Chachb’itli
Chachb’itli
Xhb’itli heb’
Xhb’itli heb’
Awoj
'''Awoj'''
Chinawi
Chinawi
Chachawi
Chachawi
Ch’awi heb’
Ch’awi heb’
kuywahoj
'''kuywahoj'''
Chinkuywi
Chinkuywi
Chachkuywi
Chachkuywi
Xhkuywi heb’
Xhkuywi heb’
axhnoj
'''axhnoj'''
chinaxhni
chinaxhni
chachaxhni
chachaxhni
'''Munil:'''
'''Munil:'''
#¿Xa hu heyu he munlanhenti’ hex unin?
#¿Xa hu heyu he munlanhenti’ hex unin?
#Sajchanhwej yinh kab’ojxa hej tzoti’ uteb’al.
#Sajchanhwej yinh kab’ojxa hej tzoti’ uteb’al.
==Sajchojkoj yinh uteb’al ch’ek’ik’toj yip yaj xhjal b’ay ka sto yub’anil.==
==Sajchojkoj yinh uteb’al ch’ek’ik’toj yip yaj xhjal b’ay ka sto yub’anil==
B’etetti’xin chaliloj chub’il ch’okoj ya’ kuywahom syenoj tet nixhtej unin tzet chu kosajchikoj b’oj hej uteb’al ch’ek’toj yip tet hunujxa maka, yaj ta aypax b’ay xhjila ta xhto yipal, ha’ yekoj chaltu’, haka’na hunq’ahanti’ la:
:Chintzab’iktij
:Chintzab’iktij
#¿Che txumu yet xhwalnihan, tzab’iktij hun te’ humti’ la?
#¿Che txumu yet xhwalnihan, tzab’iktij hun te’ humti’ la?
#Halwej wet hunujxa tzoti’ hakti’ ch’elikoj yet xhko tz’ib’nheni?
#Halwej wet hunujxa tzoti’ hakti’ ch’elikoj yet xhko tz’ib’nheni?
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(121).png|center|350px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(121).png|center|300px]]
==Uteb’al machu shellotoj.==
==Uteb’al machu shellotoj==
Chij hakti’ hun majan hej tzoti’ chaliloj uteb’al yaj mach hunekoj ta chu shellotoj tzet chaliloj, haxkam hakk’atu’ yub’anil.
Chij hakti’ hun majan hej tzoti’ chaliloj uteb’al yaj mach hunekoj ta chu shellotoj tzet chaliloj, haxkam hakk’atu’ yub’anil.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
'''Munil b’oj nixhtej unin:'''
'''Munil b’oj nixhtej unin:'''
Tzanxanhetik’a munilal b’oj nixhtej unin b’etetti’, matxa sub’utajoj yeyi, yuxinto ch’okoj ya’ yichenojkanh yaq’b’ixa hej tzoti’ haka’ hunq’ahan xjalti’, haxinwal kam stxumu’luj nixhtej unin.
Tzanxanhetik’a munilal b’oj nixhtej unin b’etetti’, matxa sub’utajoj yeyi, yuxinto ch’okoj ya’ yichenojkanh yaq’b’ixa hej tzoti’ haka’ hunq’ahan xjalti’, haxinwal kam stxumu’luj nixhtej unin.
#Sajchanhwejkoj yinh tzoti’ xe yalti’.
#Sajchanhwejkoj yinh tzoti’ xe yalti’.
==Hej uteb’al ay b’ay xhwayitij.==
==Hej uteb’al ay b’ay xhwayitij==
Hunxa majan ko munilti’xin la, sje tato kam xhko ye tet nixhtej unin, haxkam ayxa hune’ b’ay xjal tet yalanhtotu’, yaj wal b’eti ‘ xin kaw yilal ta xhjichepaxkoj kokuyni yinh hej tzetet q’a’ aykanh sya’tajil kokuyni, haxinwal yet xhch’ib’oj, xa hu stxumnujilojti’. Chaliloj hun majan tzoti’ti’, chub’il masan ay hune’ tzoti’ b’ay xhwayitij hunxa.
Hunxa majan ko munilti’xin la, sje tato kam xhko ye tet nixhtej unin, haxkam ayxa hune’ b’ay xjal tet yalanhtotu’, yaj wal b’eti ‘ xin kaw yilal ta xhjichepaxkoj kokuyni yinh hej tzetet q’a’ aykanh sya’tajil kokuyni, haxinwal yet xhch’ib’oj, xa hu stxumnujilojti’. Chaliloj hun majan tzoti’ti’, chub’il masan ay hune’ tzoti’ b’ay xhwayitij hunxa.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(123).png|center|350px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(123).png|center|350px]]
==Sajchoj yinh hun majan tzoti’ lanhanto jalniti’.==
==Sajchoj yinh hun majan tzoti’ lanhanto jalniti’==
B’etetti’ xhjohtajnhe’pax tzet chu kosajchikoj b’oj hej uteb’al ch’ek’toj yip ay hunujxa tzoti’ b’ay xhwayitij. Haka’ hunq’ahan xhjila’ti’ la:
B’etetti’ xhjohtajnhe’pax tzet chu kosajchikoj b’oj hej uteb’al ch’ek’toj yip ay hunujxa tzoti’ b’ay xhwayitij. Haka’ hunq’ahan xhjila’ti’ la:
Wal ti’nanhxin, ch’okoj ya’ kuywahom smulanhenoj hunujxa uteb’al haka’ti’ b’oj nixhtej unin yul kuyum, yaj chu yokoj syetz’enoj maka ch’elojtoj yinhtaj kuyum smunlanhenoj
Wal ti’nanhxin, ch’okoj ya’ kuywahom smulanhenoj hunujxa uteb’al haka’ti’ b’oj nixhtej unin yul kuyum, yaj chu yokoj syetz’enoj maka ch’elojtoj yinhtaj kuyum smunlanhenoj
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(125).png|center|350px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(125).png|center|320px]]
==Hej uteb’al xhalni mak ch’uten hunuj tzetet.==
==Hej uteb’al xhalni mak ch’uten hunuj tzetet==
Chalpaxilojti’, chub’il ay hunxa majan hej tzoti’ xhtihniloj jet mak ch’ichenkan yuteb’anil. Haka’ hunq’ahan xhjala’ti’ la:
Chalpaxilojti’, chub’il ay hunxa majan hej tzoti’ xhtihniloj jet mak ch’ichenkan yuteb’anil. Haka’ hunq’ahan xhjala’ti’ la:
<div style="width:30%;">
<div style="width:30%;">
Walxapax munil b’eti’xin, to haka’tik’a xjute jalni, chiche’kanh ya’ kuywahom hunujxa hej tzoti’al kat yokoj smunlanhenoj b’oj nixhtej unin.
Walxapax munil b’eti’xin, to haka’tik’a xjute jalni, chiche’kanh ya’ kuywahom hunujxa hej tzoti’al kat yokoj smunlanhenoj b’oj nixhtej unin.
==Tzet jalni yet ta tx’ihal yib’anhiloj mak xhko tzotenhe.==
==Tzet jalni yet ta tx’ihal yib’anhiloj mak xhko tzotenhe==
Waxamkam mat ya’tajoj ko watx’enayoj, yaj wal tet nixhtej unin, ya’taj stxumni, haxkam mat lahanoj skuyb’anil jab’xub’al b’oj yab’xub’al wes, yuxinto nannhe ju chala. Yinhti’ hanhk’anhe yet xhjalni ta tx’ihal anma, ha’ chalilojti’, haka’na hunq’ahan ti’ la:
Waxamkam mat ya’tajoj ko watx’enayoj, yaj wal tet nixhtej unin, ya’taj stxumni, haxkam mat lahanoj skuyb’anil jab’xub’al b’oj yab’xub’al wes, yuxinto nannhe ju chala. Yinhti’ hanhk’anhe yet xhjalni ta tx’ihal anma, ha’ chalilojti’, haka’na hunq’ahan ti’ la:
<div style="width:30%;">
<div style="width:30%;">
#Ch’elojtoj nixhtej unin yilnojti’ yul b’eh maka txonhb’al?
#Ch’elojtoj nixhtej unin yilnojti’ yul b’eh maka txonhb’al?
==Sup tzoti’ xhalni ta tx’ihal hunuj tzetet.==
==Sup tzoti’ xhalni ta tx’ihal hunuj tzetet==
Xhko txumti’ chub’il aypax hun majan hej suptzoti’ xhalni ta tx’ihal yib’anhiloj tzet xhjala. Chu yok yichob’anil maka slahob’al hej tzoti’ti’.
Xhko txumti’ chub’il aypax hun majan hej suptzoti’ xhalni ta tx’ihal yib’anhiloj tzet xhjala. Chu yok yichob’anil maka slahob’al hej tzoti’ti’.
#¿Taxka xax kan hune’ kuywab’alti’ yul hewi’?
#¿Taxka xax kan hune’ kuywab’alti’ yul hewi’?
==Hej tzoti’ xhalni smalil hunuj tzetet:==
==Hej tzoti’ xhalni smalil hunuj tzetet==
Yul jab’xub’al Popti’, ay hun majan hejtzoti’ ch’a’ni kotxumu’ chub’il ay smalil hunuj tzetet, haka’ hunq’ahanti’ la’i:
Yul jab’xub’al Popti’, ay hun majan hejtzoti’ ch’a’ni kotxumu’ chub’il ay smalil hunuj tzetet, haka’ hunq’ahanti’ la’i:
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(129).png|center|350px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(129).png|center|350px]]
==Hej suptzoti’ ch’oknikoj yet mach johtajoj hantaj chaliloj:==
==Hej suptzoti’ ch’oknikoj yet mach johtajoj hantaj chaliloj==
Walxa b’eteti’xin chaliloj chub’il aypax hun majanxa hejtzoti’ haka’ suptzoti’ yekoj, ch’a’ni kotxumu’ chub’il mat t’inhanoj sb’isil maka hantaj yib’anhiloj lanhan kotzoteli, haka’ti’ la’i:
Walxa b’eteti’xin chaliloj chub’il aypax hun majanxa hejtzoti’ haka’ suptzoti’ yekoj, ch’a’ni kotxumu’ chub’il mat t’inhanoj sb’isil maka hantaj yib’anhiloj lanhan kotzoteli, haka’ti’ la’i:
Mat kaw ya’tajoj ko txumniti’, yuxinto tanhe xhkan yul swi’ nixhtej unin, matxa yexhtohoj kaw tx’ihal hejtzoti’ xhto okoj ya’ kuywahom ssaya’.
Mat kaw ya’tajoj ko txumniti’, yuxinto tanhe xhkan yul swi’ nixhtej unin, matxa yexhtohoj kaw tx’ihal hejtzoti’ xhto okoj ya’ kuywahom ssaya’.
==Hej sup tzoti’.==
==Hej sup tzoti’==
Hune’ komunilti’, smaj hej tzoti’ ch’a’ni kotxumu’ b’aytu’, maka b’ay xhto anma lanhan yuni hunuj uteb’al.
Hune’ komunilti’, smaj hej tzoti’ ch’a’ni kotxumu’ b’aytu’, maka b’ay xhto anma lanhan yuni hunuj uteb’al.
Hej tzoti’ xhyeni b’ay ay tzet lanhan yuni hunuj maka.
Hej tzoti’ xhyeni b’ay ay tzet lanhan yuni hunuj maka.
#¿Taxka ay hunuj hex chu he yalni hunujxa tzoti’ lahan b’oj hunq’ahanxati’?
#¿Taxka ay hunuj hex chu he yalni hunujxa tzoti’ lahan b’oj hunq’ahanxati’?
==Ay hun majan tzoti’ti’ chaliloj chub’il ay hune’ munlab’al.==
==Ay hun majan tzoti’ti’ chaliloj chub’il ay hune’ munlab’al==
Slahob’al hun majan tzoti’ti’, masan ch’ok - b’al stz’ajoj, haka’ hunq’ahan xhjala’ti’ la: Tx’anhb’al, Chemb’al, Tx’ahb’al.
Slahob’al hun majan tzoti’ti’, masan ch’ok - b’al stz’ajoj, haka’ hunq’ahan xhjala’ti’ la: Tx’anhb’al, Chemb’al, Tx’ahb’al.
Yilal xhko tihiloj tet nixhtej unin chub’il hunq’ahan tzoti’ti’ yinhnhe hej tzet ch’oknikoj yutelax hunuj tzetet xhjakoj, haxkam ay hunxa majan hakk’apaxtu’ slahob’al, tonhe nanxa tzet chaliloj.
Yilal xhko tihiloj tet nixhtej unin chub’il hunq’ahan tzoti’ti’ yinhnhe hej tzet ch’oknikoj yutelax hunuj tzetet xhjakoj, haxkam ay hunxa majan hakk’apaxtu’ slahob’al, tonhe nanxa tzet chaliloj.
==Hej sup tzoti’ chaliloj mak xhyeni hej tzetet.==
==Hej sup tzoti’ chaliloj mak xhyeni hej tzetet==
Haka’tik’a xjute jalni, waxamkam kaw tx’ihal smajkanoj hune’ kuyb’anileti’ yilal ta ch’ichikoj nixhtej unin yilwen sb’a yinh.
Haka’tik’a xjute jalni, waxamkam kaw tx’ihal smajkanoj hune’ kuyb’anileti’ yilal ta ch’ichikoj nixhtej unin yilwen sb’a yinh.
Hun majan tzoti’ti’ mat kaw nimejaloj, yul ab’xub’al Popti’ kab’nhe sup tzoti’ chalilojti’:
Hun majan tzoti’ti’ mat kaw nimejaloj, yul ab’xub’al Popti’ kab’nhe sup tzoti’ chalilojti’:
Ha’ hunq’ahanti’ la:
Ha’ hunq’ahanti’ la:
<poem>
'''Ti’'''
'''Ti’'''
Xhwal ti’an
Xhwal ti’an
Hunq’ahantu’
Hunq’ahantu’
Huntu’
Huntu’
</poem>
''Uso de partículas demostrativas.''
''Uso de partículas demostrativas.''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
Lawitik’atu’xin, ch’okoj ya’ swatx’enoj b’oj nixhtej unin hej txoltzoti’ b’ay ch’oknojikoj hej sup tzoti’i’.
Lawitik’atu’xin, ch’okoj ya’ swatx’enoj b’oj nixhtej unin hej txoltzoti’ b’ay ch’oknojikoj hej sup tzoti’i’.
==Hej suptzoti’ xhalni ta machoj.==
==Hej suptzoti’ xhalni ta machoj==
Yul ab’xub’al Popti’, hayeb’nhe tzoti’al, yaj yilal ko kuynipax nixhtej unin yinh, haxinwal skuyu’ sunil yib’anhiloj yab’xub’al.
Yul ab’xub’al Popti’, hayeb’nhe tzoti’al, yaj yilal ko kuynipax nixhtej unin yinh, haxinwal skuyu’ sunil yib’anhiloj yab’xub’al.
Haka’na hunq’ahanti’ la: Machoj, Mach, Maxh, Mat, Mataj, Matkataj, Matka, Matoj, Matto, Matnhe, Matmi
Haka’na hunq’ahanti’ la: Machoj, Mach, Maxh, Mat, Mataj, Matkataj, Matka, Matoj, Matto, Matnhe, Matmi
#Watx’ewej hunuj txoltzoti’ yinh tzoti’ “matka”.
#Watx’ewej hunuj txoltzoti’ yinh tzoti’ “matka”.
==Hej sup tzoti’ ch’oknikoj q’amb’eb’al.==
==Hej sup tzoti’ ch’oknikoj q’amb’eb’al==
Xhko kuyu’pax nixhtej unin yinhti’, haxinwal nixhtejal skanoj yul swi’ chub’il ay hunq’ahan tzoti’ti’ yul jab’xub’al.
Xhko kuyu’pax nixhtej unin yinhti’, haxinwal nixhtejal skanoj yul swi’ chub’il ay hunq’ahan tzoti’ti’ yul jab’xub’al.
Ha’xin hunq’ahan tzoti’ti’ la:
Ha’xin hunq’ahan tzoti’ti’ la:
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
'''Munil yul kuyum:'''
'''Munil yul kuyum:'''
Skwentaxa ya’ kuywahom swatx’en hej txoltzoti’ b’oj nixhtej unin yinh hunq’ahan tzoti’ti’.
Skwentaxa ya’ kuywahom swatx’en hej txoltzoti’ b’oj nixhtej unin yinh hunq’ahan tzoti’ti’.
#Munlahojonh yinh hunq’ahan tzoti’ti’
#Munlahojonh yinh hunq’ahan tzoti’ti’
==Hej sup tzoti’ k’ayb’alk’ulehal.==
==Hej sup tzoti’ k’ayb’alk’ulehal==
Hej sup tzoti’ti’ ch’oknikoj yet xhk’ay kok’ul xhjilni maka yet ch’uni hunuj tzet, ha’xin hunq’ahan tzoti’ti’ la: ¡Yuy! ¡ay! ¡Ooo! ¡Aaa! ¡Anmas!
Hej sup tzoti’ti’ ch’oknikoj yet xhk’ay kok’ul xhjilni maka yet ch’uni hunuj tzet, ha’xin hunq’ahan tzoti’ti’ la: ¡Yuy! ¡ay! ¡Ooo! ¡Aaa! ¡Anmas!
¡Anmas!, wak’a’kanoj ha leq’ti’al.
¡Anmas!, wak’a’kanoj ha leq’ti’al.
==Txol tzoti’. Hej txoltozit’ ch’oknikoj ko ta’wenkoj hunuj tzetet jib’anh.==
==Txol tzoti’. Hej txoltozit’ ch’oknikoj ko ta’wenkoj hunuj tzetet jib’anh==
Txol tzoti’ti’ ch’oknikoj kota’wenkoj hunuj tzetet jib’anh. Yaj tx’ihalxin sb’eyal hej txoltzoti’, b’etetti’ xhja’a’yoj hunq’ahan chaliloj chub’il xhko ta’wekoj hunuj tzetet jib’anh. Haka’ hunq’ahan xhja’a’yoj ti’nanh la:
Txol tzoti’ti’ ch’oknikoj kota’wenkoj hunuj tzetet jib’anh. Yaj tx’ihalxin sb’eyal hej txoltzoti’, b’etetti’ xhja’a’yoj hunq’ahan chaliloj chub’il xhko ta’wekoj hunuj tzetet jib’anh. Haka’ hunq’ahan xhja’a’yoj ti’nanh la:
#Awejayoj hunuj txoltzoti’ yinh tzoti’ t’inhan.
#Awejayoj hunuj txoltzoti’ yinh tzoti’ t’inhan.
==Txol tzoti’ ch’oknikoj yet mach ko ta’wekoj hunuj tzetet jib’anh.==
==Txol tzoti’ ch’oknikoj yet mach ko ta’wekoj hunuj tzetet jib’anh==
Ay hune’ majan txoltzoti’ ch’oknikoj ju yet ay hunuj tzet mach kota’wekoj jib’anh, ayxin hej tzoti’ xhalniloj chub’il ha’ hune’ti’ sb’eyal txoltzoti’ lanhan komunlanheni.
Ay hune’ majan txoltzoti’ ch’oknikoj ju yet ay hunuj tzet mach kota’wekoj jib’anh, ayxin hej tzoti’ xhalniloj chub’il ha’ hune’ti’ sb’eyal txoltzoti’ lanhan komunlanheni.
Haxa ya’ kuywahom skwenta yanihayoj yaq’b’ilxa hej txoltzoti’ b’ay stz’ib’nhelax hunq’ahan tzoti’ti
Haxa ya’ kuywahom skwenta yanihayoj yaq’b’ilxa hej txoltzoti’ b’ay stz’ib’nhelax hunq’ahan tzoti’ti
==Txol tzoti’ ch’oknikoj q’amb’eb’al:==
==Txol tzoti’ ch’oknikoj q’amb’eb’al==
Ch’oknikoj hunq’ahan txoltzoti’ti’ ju yet ta ay tzet xhjoche koq’amb’e’ tet hunujxa maka.
Ch’oknikoj hunq’ahan txoltzoti’ti’ ju yet ta ay tzet xhjoche koq’amb’e’ tet hunujxa maka.
#¿Xkan hun kuyb’anileti’ yul hewi’?
#¿Xkan hun kuyb’anileti’ yul hewi’?
==Yip snuq’al hej tzoti’:==
==Yip snuq’al hej tzoti’==
Kaw yilal ta ch’ok ya’ kuywahom stihnojiloj tzet chaliloj hune’ti’, haxkam etza ya’taj ko txumni, mat lahanoj b’oj tzet xhjute kokuyni yinh komon ab’xub’alil. Kajxam xjute jalni, ay hunq’ahan hej tzoti’ xhko tz’ib’nhe b’ay q’a’ aykanh snuq’al kotzoteni, yinhxin hun tzuk’anti’ xhko ye la’i (’).
Kaw yilal ta ch’ok ya’ kuywahom stihnojiloj tzet chaliloj hune’ti’, haxkam etza ya’taj ko txumni, mat lahanoj b’oj tzet xhjute kokuyni yinh komon ab’xub’alil. Kajxam xjute jalni, ay hunq’ahan hej tzoti’ xhko tz’ib’nhe b’ay q’a’ aykanh snuq’al kotzoteni, yinhxin hun tzuk’anti’ xhko ye la’i (’).
<poem>
<poem>
#¿Taxka chu he yalni ninoj jet?
#¿Taxka chu he yalni ninoj jet?
==Tzet xhjal yib’anhiloj hunuj maka.==
==Tzet xhjal yib’anhiloj hunuj maka==
Yul jab’xub’alti’, aypax hun majan tzoti’al ch’oknikoj jalni tzet jilni hunuj tzetet maka hunuj maka. Haka’na hunq’ahanti’ la:
Yul jab’xub’alti’, aypax hun majan tzoti’al ch’oknikoj jalni tzet jilni hunuj tzetet maka hunuj maka. Haka’na hunq’ahanti’ la:
'''K’ej'''sat ixim nhal xji’ ti’nanhan.
'''K’ej'''sat ixim nhal xji’ ti’nanhan.
==Hej tzoti’ xhalni tzet yeyoj:==
==Hej tzoti’ xhalni tzet yeyoj==
Chalilojti’ chub’il aypax hun majanxa tzoti’al xhalni jet tzet yeyoj hunuj tzetet maka hunuj maka.
Chalilojti’ chub’il aypax hun majanxa tzoti’al xhalni jet tzet yeyoj hunuj tzetet maka hunuj maka.
#¿Ay hunuj hex chu he yek’tij he tz’ib’nhen hunuj txoltzoti’ yinh tzoti’ latz’an?
#¿Ay hunuj hex chu he yek’tij he tz’ib’nhen hunuj txoltzoti’ yinh tzoti’ latz’an?
==Syixmab’al smajanil hejtzoti’.==
==Syixmab’al smajanil hejtzoti’==
Chaliloj chub’il tzet majanil b’ay aykoj hunujxa tzoti’al yul jab’xub’al Popti’. Tx’ihal smajanil hej tzoti’, yaj yunhe machonh k’aytoj, hatik’a jab’xub’al xhyixmanay hantaj tzoti’ aykoj stz’ajoj hunun majan.
Chaliloj chub’il tzet majanil b’ay aykoj hunujxa tzoti’al yul jab’xub’al Popti’. Tx’ihal smajanil hej tzoti’, yaj yunhe machonh k’aytoj, hatik’a jab’xub’al xhyixmanay hantaj tzoti’ aykoj stz’ajoj hunun majan.
#Ko saya’wej yaq’b’ilxa hej tzoti’ti’.
#Ko saya’wej yaq’b’ilxa hej tzoti’ti’.
==B’ihe ayikoj yanmahoj hej tzoti’.==
==B’ihe ayikoj yanmahoj hej tzoti’==
Chalilojti’ hatu’ hune’ b’ihe ayikoj yanmahoj txol tzoti’, ha’ q’a’ yilal yekoj, stz’ajojxaxin yekoj yaq’b’ilxa. B’etetti’ mach kaw tx’ihaloj tzet xhko tz’ib’nhe’ yib’anhiloj, hatkachannhe tzet kaw yelapno ye hune’ti’ haxinwal nixtejnhe chi’a’ nixhtej unin. Hune’ kuyb’anileti’ kaw tx’ihal smaja.
Chalilojti’ hatu’ hune’ b’ihe ayikoj yanmahoj txol tzoti’, ha’ q’a’ yilal yekoj, stz’ajojxaxin yekoj yaq’b’ilxa. B’etetti’ mach kaw tx’ihaloj tzet xhko tz’ib’nhe’ yib’anhiloj, hatkachannhe tzet kaw yelapno ye hune’ti’ haxinwal nixtejnhe chi’a’ nixhtej unin. Hune’ kuyb’anileti’ kaw tx’ihal smaja.
#¿B’aytet tzoti’al yanma yepaxkoj yinh skab’ txoltzoti’ che yab’e?
#¿B’aytet tzoti’al yanma yepaxkoj yinh skab’ txoltzoti’ che yab’e?
==Uteb’al ayikoj yanmahoj hej txoltzoti’.==
==Uteb’al ayikoj yanmahoj hej txoltzoti’==
Walxa yinh hunxa majan ko munilti’xin, etza lahan b’oj tzet lanhanto
Walxa yinh hunxa majan ko munilti’xin, etza lahan b’oj tzet lanhanto
kokuyniloj, etza ya’tajpax ye stxumb’anil, tx’ihal smajpaxoj, yuxinto mach kaw chonh kanoj ko kuyu’ sunil
kokuyniloj, etza ya’tajpax ye stxumb’anil, tx’ihal smajpaxoj, yuxinto mach kaw chonh kanoj ko kuyu’ sunil
#Wal ti’nanhxin hex unin, ko yamanil chonh okoj ko tz’ib’nhe’ yaq’b’ilxa hej yeb’al yib’anhilojti’.
#Wal ti’nanhxin hex unin, ko yamanil chonh okoj ko tz’ib’nhe’ yaq’b’ilxa hej yeb’al yib’anhilojti’.
==Shelb’al snuq’al tzoti’.==
==Shelb’al snuq’al tzoti’==
Chaliloj hun majan tzoti’ti’, chub’il yet hune’ mak ch’uni hunuj tzetet, xhpak’ikoj yinh, hatu’ chijni sb’ati’, haka’ hunq’ahan
Chaliloj hun majan tzoti’ti’, chub’il yet hune’ mak ch’uni hunuj tzetet, xhpak’ikoj yinh, hatu’ chijni sb’ati’, haka’ hunq’ahan
yeb’al xhja’a’yojti’ la:
yeb’al xhja’a’yojti’ la:
ya’ ssaynoj yaq’b’ilxa b’oj nixhtej unin.
ya’ ssaynoj yaq’b’ilxa b’oj nixhtej unin.
==Snuq’al tzoti’ nan xhpak’ikoj.==
==Snuq’al tzoti’ nan xhpak’ikoj==
Lahantik’a yepax hunxa majan munilti’, ya’taj ye stxumb’anil, kaw tx’ihal smajpaxoj, yuxinto mat kaw tx’ihaloj tzet xhko yeb’ tet nixhtej unin, to hatkachannhe xhjilwe skan syelapnohal yul swi’.
Lahantik’a yepax hunxa majan munilti’, ya’taj ye stxumb’anil, kaw tx’ihal smajpaxoj, yuxinto mat kaw tx’ihaloj tzet xhko yeb’ tet nixhtej unin, to hatkachannhe xhjilwe skan syelapnohal yul swi’.
Chalpaxilojti’ chub’il yet xheli mak xhchani yipal uteb’al, yaj nan slow chu slahwipax snuq’al, hatu’ ch’uniti’:
Chalpaxilojti’ chub’il yet xheli mak xhchani yipal uteb’al, yaj nan slow chu slahwipax snuq’al, hatu’ ch’uniti’:
B’eti’, hatkachannhe ya’ kuywahom ch’okoj stz’ib’nhenoj b’oj nixhtej unin txoltzoti’ yu hunun tzoti’, haxinwal xhkankan yul swi’. Ta chuxin, chu ssayni ya’ yaq’b’ilxa hej tzoti’.
B’eti’, hatkachannhe ya’ kuywahom ch’okoj stz’ib’nhenoj b’oj nixhtej unin txoltzoti’ yu hunun tzoti’, haxinwal xhkankan yul swi’. Ta chuxin, chu ssayni ya’ yaq’b’ilxa hej tzoti’.
[[Categoría:Comunicación y Lenguaje]] [[Categoría:Educación Bilingüe]][[Category:Book:Nuestro_idioma_en_la_escuela_-_popti']]