| Línea 4: |
Línea 4: |
| | __TOC__ | | __TOC__ |
| | <div style="clear:both"></div> | | <div style="clear:both"></div> |
| − | ==Ilb’eh:== | + | ==Ilb’eh== |
| | #Ta helanxa nixhtej unin stz’ib’li yul ab’xub’al Popti’. | | #Ta helanxa nixhtej unin stz’ib’li yul ab’xub’al Popti’. |
| | #Ta helanxa nixhtej unin yinh stz’ib’nhen sat hum tzet swatx’ekoj yul swi’ maka tzet chal sk’ul yul ab’xub’al Popti’. | | #Ta helanxa nixhtej unin yinh stz’ib’nhen sat hum tzet swatx’ekoj yul swi’ maka tzet chal sk’ul yul ab’xub’al Popti’. |
| Línea 27: |
Línea 27: |
| | Ayxa hej te’ hum tz’ib’nheb’il yib’anhiloj ko t’inhb’an stz’ib’b’anil b’oj stxumb’anil jab’xub’al, yuxinto yilal ta skolpax sb’a ya’ kuywahom yinhti’, haxinwal q’a’ k’ul chu skanojkan yul swi’ nixhtej unin. | | Ayxa hej te’ hum tz’ib’nheb’il yib’anhiloj ko t’inhb’an stz’ib’b’anil b’oj stxumb’anil jab’xub’al, yuxinto yilal ta skolpax sb’a ya’ kuywahom yinhti’, haxinwal q’a’ k’ul chu skanojkan yul swi’ nixhtej unin. |
| | | | |
| − | ==Yohtajxa sunil stz’ib’al yab’xub’al.== | + | ==Yohtajxa sunil stz’ib’al yab’xub’al== |
| | Lawitik’a kokuyni nixhtej unin yinhti’, xa hu yalnoj maka xa hu yohtajnhenoj sunil hej tz’ib ch’oknikoj ko tz’ib’nhen ab’xub’al Popti’. | | Lawitik’a kokuyni nixhtej unin yinhti’, xa hu yalnoj maka xa hu yohtajnhenoj sunil hej tz’ib ch’oknikoj ko tz’ib’nhen ab’xub’al Popti’. |
| | ''Conoce todas las letras del alfabeto de su idioma materno.'' | | ''Conoce todas las letras del alfabeto de su idioma materno.'' |
| Línea 48: |
Línea 48: |
| | #¿He yohtaj hantaj ay snuq’al b’oj b’aytet tz’ib’al mach kaw snuq’al? | | #¿He yohtaj hantaj ay snuq’al b’oj b’aytet tz’ib’al mach kaw snuq’al? |
| | | | |
| − | == Xa hu yilnoj tzet mat lahanoj xol kab’oj tzetet.== | + | == Xa hu yilnoj tzet mat lahanoj xol kab’oj tzetet== |
| | Xa huhuj yu yilnoj ta lahan maka ay hunuj tz’ib’ mat lahanoj yul ab’xub’al Popti’, b’oj yaq’b’ilxa hej ab’xub’al xhtzotelax ko hoyanlaj, haka’na ab’xub’al Q’anjob’al, Payil maka hunujxa. | | Xa huhuj yu yilnoj ta lahan maka ay hunuj tz’ib’ mat lahanoj yul ab’xub’al Popti’, b’oj yaq’b’ilxa hej ab’xub’al xhtzotelax ko hoyanlaj, haka’na ab’xub’al Q’anjob’al, Payil maka hunujxa. |
| | | | |
| Línea 67: |
Línea 67: |
| | #¿Hantaj ab’xub’al johtaj sb’ih? | | #¿Hantaj ab’xub’al johtaj sb’ih? |
| | | | |
| − | ==B’ay ch’oknikoj nimej b’oj tz’ulik tz’ib’.== | + | ==B’ay ch’oknikoj nimej b’oj tz’ulik tz’ib’== |
| | B’eti’ xhko kuyu’ b’ay ch’oknikoj tz’ulik maka nimej tz’ib’ yet ay tzet xhko tz’ib’nhe: yet xhjanihayoj sb’ih anma maka sb’ih hej tzetet, sb’ih hej ehob’al, sb’ih hej ab’xub’al, sb’ih b’ay elnaj anma, sb’ih x’ahawil stxolb’al q’inal mat wesoj. | | B’eti’ xhko kuyu’ b’ay ch’oknikoj tz’ulik maka nimej tz’ib’ yet ay tzet xhko tz’ib’nhe: yet xhjanihayoj sb’ih anma maka sb’ih hej tzetet, sb’ih hej ehob’al, sb’ih hej ab’xub’al, sb’ih b’ay elnaj anma, sb’ih x’ahawil stxolb’al q’inal mat wesoj. |
| | | | |
| Línea 89: |
Línea 89: |
| | Haxa ya’ kuywahom xhmunlanhenoj yaq’b’ilxa tzet xjal b’eti’, haxinwal smaja’ sunil. | | Haxa ya’ kuywahom xhmunlanhenoj yaq’b’ilxa tzet xjal b’eti’, haxinwal smaja’ sunil. |
| | | | |
| − | ==B’ay ch’oknikoj nimej tz’ib’:== | + | ==B’ay ch’oknikoj nimej tz’ib’== |
| | | | |
| | Nimej tz’ib’ti’, jichan ch’oknikoj ju lawi janihayoj hunuj tzuk’an (punto), lawi janihayoj yechel tzoti’ ch’oknikoj q’amb’eb’al, b’oj lawitik’a janihayoj hunuj tzoti’ xhk’ay ko k’ul chaliloj. | | Nimej tz’ib’ti’, jichan ch’oknikoj ju lawi janihayoj hunuj tzuk’an (punto), lawi janihayoj yechel tzoti’ ch’oknikoj q’amb’eb’al, b’oj lawitik’a janihayoj hunuj tzoti’ xhk’ay ko k’ul chaliloj. |
| Línea 132: |
Línea 132: |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(182).png|center|250px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(182).png|center|250px]] |
| | | | |
| − | ==Yijyeb’al ch’oknikoj st’inhb’alax stz’ib’b’anil jab’xub’al.== | + | ==Yijyeb’al ch’oknikoj st’inhb’alax stz’ib’b’anil jab’xub’al== |
| | ''Uso de signos de puntuación.'' | | ''Uso de signos de puntuación.'' |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] |
| Línea 191: |
Línea 191: |
| | #Tonhwej ko saya’ sat hunujxa te humti’la ta ay hunxa xhchalohoj ju. | | #Tonhwej ko saya’ sat hunujxa te humti’la ta ay hunxa xhchalohoj ju. |
| | | | |
| − | ==Stz’ib’b’anil hej b’isb’ale:== | + | ==Stz’ib’b’anil hej b’isb’ale== |
| | ''(Escritura de numerales.)'' | | ''(Escritura de numerales.)'' |
| | | | |
| Línea 218: |
Línea 218: |
| | | | |
| | | | |
| − | ==Swatx’eb’anil b’oj stz’ib’b’anil: hanik’ teq’an tzoti’, jalni tzet yilot hunuj tzetet, komon tzoteb’al, b’oj halo’ sk’uluj tet anma.== | + | ==Swatx’eb’anil b’oj stz’ib’b’anil: hanik’ teq’an tzoti’, jalni tzet yilot hunuj tzetet, komon tzoteb’al, b’oj halo’ sk’uluj tet anma== |
| | ''Redacción y escritura de: párrafos, descripciones, relato corto, consejos.'' | | ''Redacción y escritura de: párrafos, descripciones, relato corto, consejos.'' |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]] |
| Línea 226: |
Línea 226: |
| | Waxamkam ayxa tzet xko tz’ib’nhe yib’anhilojti’, k’ul tato kam xhjohtajnhe yaq’b’il tzet chu ko munlanhen hej teq’an tzoti’, jalni tzet jilot hunuj tzetet, hunuj ik’ti’ maka halo’ sk’ulal (consejo), haxinwal chi’a’ yip kuyb’anile xhja’ tet nixhtej unin. | | Waxamkam ayxa tzet xko tz’ib’nhe yib’anhilojti’, k’ul tato kam xhjohtajnhe yaq’b’il tzet chu ko munlanhen hej teq’an tzoti’, jalni tzet jilot hunuj tzetet, hunuj ik’ti’ maka halo’ sk’ulal (consejo), haxinwal chi’a’ yip kuyb’anile xhja’ tet nixhtej unin. |
| | | | |
| − | ==Xa huhuj yu yalnoj tzet jilni maka tzet yekoj mak ay smay xol hunuj teq’an tz’ib’ tz’ib’nheb’il.== | + | ==Xa huhuj yu yalnoj tzet jilni maka tzet yekoj mak ay smay xol hunuj teq’an tz’ib’ tz’ib’nheb’il== |
| | ''Describe al o el personaje principal de un texto o relato.'' | | ''Describe al o el personaje principal de un texto o relato.'' |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] |
| Línea 257: |
Línea 257: |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(189).png|center|300px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(189).png|center|300px]] |
| | | | |
| − | ==Xa huhuj yu yalnoj tzet jilni maka tzet yekoj maktaj ay smay xol hunuj teq’an tz’ib’ tz’ib’nheb’il.== | + | ==Xa huhuj yu yalnoj tzet jilni maka tzet yekoj maktaj ay smay xol hunuj teq’an tz’ib’ tz’ib’nheb’il== |
| | ''Describe los personajes principales de un texto o relato.'' | | ''Describe los personajes principales de un texto o relato.'' |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] |
| Línea 275: |
Línea 275: |
| | Haka’tik’a xu ko munlanhen yib’anahtoti’, halwej haywanh mak ch’a’lax syilalil maka q’a’ ch’a’lax b’inahoj yinh hun ik’ti’ lanhanto jilnihayti’. | | Haka’tik’a xu ko munlanhen yib’anahtoti’, halwej haywanh mak ch’a’lax syilalil maka q’a’ ch’a’lax b’inahoj yinh hun ik’ti’ lanhanto jilnihayti’. |
| | | | |
| − | ==Xa huhuj yu stxumnuj kat yalnoj tzet yekoj b’ay xij sb’a hunuj tzet xhallax tet, ha’ xhalni ta yel tzet xu tu’, maka tonhe xichekanh hunujxa maka.== | + | ==Xa huhuj yu stxumnuj kat yalnoj tzet yekoj b’ay xij sb’a hunuj tzet xhallax tet, ha’ xhalni ta yel tzet xu tu’, maka tonhe xichekanh hunujxa maka== |
| | ''Describe los escenarios de un relato sobre un hecho real o imaginario.'' | | ''Describe los escenarios de un relato sobre un hecho real o imaginario.'' |
| | | | |
| Línea 332: |
Línea 332: |
| | #¿Tzet yanhalil hun sya’tajilti’ x’oki? | | #¿Tzet yanhalil hun sya’tajilti’ x’oki? |
| | | | |
| − | ==B’etetti’ chonh okoj ko tz’ib’nhenoj tz’ulik teq’anoj tzoti’, yu sq’amb’en sb’a nixhtej unin hej q’amb’eb’al, yu ya’ni kwenta hantaj tzet yohtaj, haka’na hunq’ahanti’ la:== | + | ==B’etetti’ chonh okoj ko tz’ib’nhenoj tz’ulik teq’anoj tzoti’, yu sq’amb’en sb’a nixhtej unin hej q’amb’eb’al, yu ya’ni kwenta hantaj tzet yohtaj, haka’na hunq’ahanti’ la== |
| | | | |
| | ''Escritura de pequeños textos para responder a preguntas de autoconocimiento, por ejemplo: La época del año que más me gusta..., La fiesta de mi comunidad que más me gusta..., Yo prefiero que pase esto..., A mí no me gusta que..., En mi salón de clases pasa lo siguiente..., En el patio de la escuela jugamos a ..., En la cocina de la escuela nos organizamos así: ..., Esta semana tuve un día especial...'' | | ''Escritura de pequeños textos para responder a preguntas de autoconocimiento, por ejemplo: La época del año que más me gusta..., La fiesta de mi comunidad que más me gusta..., Yo prefiero que pase esto..., A mí no me gusta que..., En mi salón de clases pasa lo siguiente..., En el patio de la escuela jugamos a ..., En la cocina de la escuela nos organizamos así: ..., Esta semana tuve un día especial...'' |
| Línea 368: |
Línea 368: |
| | #Tzet hunujxa yeb’al munil chu he watx’eni. | | #Tzet hunujxa yeb’al munil chu he watx’eni. |
| | </poem> | | </poem> |
| − | ==Xa huhuj yu stz’ib’nhenoj maka swatx’enoj:== | + | ==Xa huhuj yu stz’ib’nhenoj maka swatx’enoj== |
| | syilalil hunuj tzet xhjila maka xhko tz’ib’nhe, hej ik’ti’ maka stz’ib’nhenoj yib’anhiloj tzet xu hunuj maka. | | syilalil hunuj tzet xhjila maka xhko tz’ib’nhe, hej ik’ti’ maka stz’ib’nhenoj yib’anhiloj tzet xu hunuj maka. |
| | | | |
| Línea 382: |
Línea 382: |
| | Yaj b’ab’el xhko tihiloj chub’il yilal ko tz’ib’nhenti’, haxkam tx’ihal tzet k’ul xakanoj heb’ya’ jet. | | Yaj b’ab’el xhko tihiloj chub’il yilal ko tz’ib’nhenti’, haxkam tx’ihal tzet k’ul xakanoj heb’ya’ jet. |
| | | | |
| − | ==Tz’ib’loj hej b’ittzoti’:== | + | ==Tz’ib’loj hej b’ittzoti’== |
| | Wal ti’nanhxin, xa sje ko kuynuj nixhtej unin, stz’ib’nhen hej b’ittzoti’, yu kam stxumniloj chub’il sunil chu juni yul jab’xub’al. | | Wal ti’nanhxin, xa sje ko kuynuj nixhtej unin, stz’ib’nhen hej b’ittzoti’, yu kam stxumniloj chub’il sunil chu juni yul jab’xub’al. |
| | | | |
| Línea 454: |
Línea 454: |
| | Wal ti’nanh, xhko tz’ajb’a’wejpax hej ab’ix ch’elojtij yul ab’ixb’al b’ay q’a’ ch’eltij hej echele. | | Wal ti’nanh, xhko tz’ajb’a’wejpax hej ab’ix ch’elojtij yul ab’ixb’al b’ay q’a’ ch’eltij hej echele. |
| | | | |
| − | ==Xa huhuj yu stz’ib’loj sat hunuj ab’ixb’al b’ay chu sta’woj tzet tz’ib’nheb’il b’etu’.== | + | ==Xa huhuj yu stz’ib’loj sat hunuj ab’ixb’al b’ay chu sta’woj tzet tz’ib’nheb’il b’etu’== |
| | '''Escritura de un diario interactivo.''' | | '''Escritura de un diario interactivo.''' |
| | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] | | [[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|110px]] |
| Línea 493: |
Línea 493: |
| | #Tz’ib’nhewej tzet xe yi’a. | | #Tz’ib’nhewej tzet xe yi’a. |
| | | | |
| − | ==Chuhuj yu yichenojkanh maka, yoknojkoj hunuj echele yu syenojiltoj tzet tz’ib’nheb’il, xa huhujpax yu syixmanoj maka shojb’anoj yinh haka’ kaw yub’anil.== | + | ==Chuhuj yu yichenojkanh maka, yoknojkoj hunuj echele yu syenojiltoj tzet tz’ib’nheb’il, xa huhujpax yu syixmanoj maka shojb’anoj yinh haka’ kaw yub’anil== |
| | <poem> | | <poem> |
| | Haka’na hunq’ahan tzoti’ti’ la: | | Haka’na hunq’ahan tzoti’ti’ la: |