Lección 6 - Las ranas

De CNB
Ir a la navegación Ir a la búsqueda
Busca en cnbGuatemala con Google

(Página creada con «{{Título}} {{Navegador manual interactivo sub}} Archivo:Lección 6.png|RIGHT|30%|miniatura|[[Material interactivo de lenguaje ora-Mam/Ilustraciones/Lección 6|<span styl...»)
 
Línea 17: Línea 17:
 
*Diga a los estudiantes: Kyb’inchame kab’e txol; aju’ txol tuj b’anq’ob’, A tb’i, yajtzun txol te nayaj, B tb’i. Kakab’chaq kyb’ete, jun twitz juntl, qa mi’n xchetz’qete b’a’n tu’n ntene’ kyxole/ A ju txol B, mi’n kyil tilb’ilal at toj nim u’j. (Puede, por ejemplo, pedirles que se sienten de espaldas al cartel y frente a la clase).
 
*Diga a los estudiantes: Kyb’inchame kab’e txol; aju’ txol tuj b’anq’ob’, A tb’i, yajtzun txol te nayaj, B tb’i. Kakab’chaq kyb’ete, jun twitz juntl, qa mi’n xchetz’qete b’a’n tu’n ntene’ kyxole/ A ju txol B, mi’n kyil tilb’ilal at toj nim u’j. (Puede, por ejemplo, pedirles que se sienten de espaldas al cartel y frente a la clase).
 
*Cuando ya estén en la fila correspondiente, diga: Aqe’ ite’qe toj txol B, q’i’n jun kytz’ib’il ex jun t-xaq u’j oxe plaj tte’n, kyajb’il tu’n tkub’ tb’inchan tilb’ilal tichaqx kytzajel tq’ama’n tuky’il te txol xnaq’tzantz A.
 
*Cuando ya estén en la fila correspondiente, diga: Aqe’ ite’qe toj txol B, q’i’n jun kytz’ib’il ex jun t-xaq u’j oxe plaj tte’n, kyajb’il tu’n tkub’ tb’inchan tilb’ilal tichaqx kytzajel tq’ama’n tuky’il te txol xnaq’tzantz A.
 +
{| class="wikitable" width="50%" style="margin:1em auto 1em auto; clear:both; padding:10px;"
 +
|-valign="top"
 +
|colspan="2" style="width:40%; padding:10px; height:50px"|
 +
|-
 +
|style="width:20%; padding:10px; height:50px"|
 +
|style="width:20%; padding:10px; height:50px"|
 +
|}
 +
*Cuando ya estén todos listos, muestre el cartel a los estudiantes de la fila A y destape el primer dibujo. Luego, dígales: Aqe te’qe toj txol “A” Q’amanxa te tuky’ila ti’chaq nxi tka’yina ti’j tnejil tilb’ilal. Kyxel tq’ama’na tuj tu’milxi’x tu’n tb’ant tilb’ilal tu’n tuky’ila, toj tnejel plaj t-xaq u’j.
 +
*El maestro modela la descripción desde el lado opuesto de la sala, hablándoles a todos los de la fila B: Aqe’ te’qe toj txol A b’a’n tu’n ttzaj kyq’ama’n. Toj tilb’ilal at jun ẍal nxi nka’yina, ti’jxa tkub’a jun tk’wel a’, at jun tze...
 +
*Diga: Kynajsama, kytzyunxe chik’b’ab’il. Kyna’ntze kb’el kyb’inchane tilb’ilal ntzaj chiky’b’an kyeye tu’n k’ txol A. Dé tiempo a que los estudiantes de la fila A describan la escena a su pareja B, y que estos últimos dibujen lo que escuchan.
 +
*Diga: Ja’lo, qe txol B b’a’n tu’n kymeltz’inkyb’ ka’yilte tilb’ilal, ja’lo b’a’n tu’n t-xi kykayin qa junx xtz’ela xim tuky’il tilb’ilal.
 +
*Diga a los estudiantes: Kakab’ kyb’ete’ ponx tuj kynab’le ti’ kyb’ajel toj juntl tilb’ilal. Nab’il tib’i ju.
 +
*Seleccione a algunos estudiantes y pídales: Ja’lo, at jun qxol kytzajel tq’ama’n t-xim qe.
 +
*Diga: Ja’lo ok kytx’expuj k’ulb’il; aqe txol A ja’lo ok che okyel te B, yajqe B ok che okyel te A.
 +
*Cuando ya estén todos listos, muestre el cartel a los estudiantes de la fila A y destape el segundo dibujo. Luego, dígales: Aqe te’qe toj txol A q’amanxa te tuky’ila ti’chaq nxi tka’yina ti’j tkab’ tilb’ilal. Kxel tq’ama’na tuj tu’milxix tu’n tb’ant tilb’ilal tu’n tuky’ila toj tkab’ plaj t-xaq u’j.
 +
*Diga: Kytzyunxe kynankuye aqe xnaq’tzanjtz te txol A ok tzyetil tuyol kyu’n: toj tilb’ilal lu nxi nka’yne. Kyna’nkuye kb’el kyq’one tilb’ilal aju’ yol ntzaj chiky’b’a’n kyeye tun txol A. Dé tiempo a que los de la fila A describan la escena a su pareja B, y que estos últimos dibujen lo que escuchan.
 +
*Diga: Ja’lo, qe txol B b’a’n tu’n kymeltz’inkyb’ ka’yilte tilb’ilal ex b’a’n tu’n tkub’ kymojb’ane tkab’ tilb’ilal tuky’il tilb’ilal b’incha’n kyune’.
 +
*Diga a los estudiantes: Kakab’chaq kyb’ete’ ponx tuj kynab’le ti’j kb’ajel toj juntl tilb’ilal. Kyna’nkuye qa akyb’i nab’lil tib’il.
 +
*Diga: Kytx’expuj k’ulb’il; qe txol A ja’lo ok che okyel te B, yajqe B ok che okyel te A.
 +
*Cuando ya estén todos listos, muestre el cartel a los estudiantes de la fila A y destape el tercer dibujo. Luego, dígales: Qe txol A: kyq’amanxa te tuky’ila ti’chaq n ti’j toxin tilb’ilal. Kyxel tq’ama’na tuj tumilxix tu’n tb’ant tkub’ kyb’incha’n tilb’ilal yol tu’n tuky’ila toj toxin plaj t-xaq u’j.
 +
*Diga: Kytzyunxe. kynankuye qe xnaq’tzanjtz te txol A kytzyetil tuky’il tuyol lu: Toj tilb’ilal lu nxi nka’yine. Aqe’ te txol B kyb’el kyb’incha’n tilb’ilal ntzaj q’ama’n kye. Dé tiempo a que los de la fila A describan la escena a su pareja B, y que estos últimos dibujen lo que escuchan.
 +
===Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il===
 +
Durante la clase, observe qué estudiantes participan y quiénes no lo hacen. Observe cómo interactúan las parejas. Escuche si usan enunciados completos y si emplean bien los tiempos verbales. Motive la participación de todos; cuide que participen tanto los niños como las niñas.
 +
 +
==Q’ij 2 Kyxe’l tq’man jun b’ib’etz (Nqob’in, yolil ex b’inchal)==
 +
{{Plantilla:Material interactivo tiempoA
 +
|tiempo=30 minutos
 +
}}
 +
===Aj tqe xnaq’tzb’il===
 +
*<div style="width: 20%; border-radius: 10px; padding:5px; border: 3px dotted #293A8B; background: #C4C4FF; float:right; clear:right"><center><span style="font-size:15px;">'''K'loj yol'''</span></center>
 +
[[Archivo:Letras mam.png|70px|right]]
 +
Ajlab’il Matemática<br>
 +
Kab’e Dos<br>
 +
Qe’ nq’ob’e Mis brazos<br>
 +
Tb’i Nombre<br>
 +
Ẍal Ranas
 +
</div>
 +
 +
*Diga: Ja’lo, ponx tuj kynab’le ti’tzan nb’aj toj junjun tilb’ilal (Pueden usar su creatividad). B’a’n tajb’en xkol yol kyune. Tnejal, kyjatzun, tponb’ajtzun. Jun yekb’il: Tnejal, jun ẍal twitzxi’ nb’isan tu’n tjunalx ta’ ex juntl tuky’il jun plajtl ttenb’il a’ mi’n taj t-xnu’xin tu’n che’w a’...
 +
*Acérquese a las parejas para escuchar los diferentes cuentos.
 +
*Diga: Ja’lo qaj at kakab’ kyb’ete ok tzajel kyq’aman kyb’ib’etz qxol.
 +
*Diga: Ja’lo, kakab’ kyb’ete’, kynab’li’nkse aju’ tnimal la’j, jun xim, ti’ xb’aj toj toxin tilb’ilal. Jun yek’b’il: at junjunmaj ma chi sikyti ẍal tu’n kyyolin, ex nche’x jyol kychi’ us/a’jin. Yajxatzun nche’x ojlal tuj kyja...
 +
===Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il===
 +
Durante la lección, observe las habilidades de los estudiantes para contar el relato con vocabulario y enunciados nuevos. Observe sus habilidades para inventar el fin del cuento y contarlo. Note si usan las palabras indicadas (Tnejil, tkab’, extzun...). Si los estudiantes tienen dificultades, tome unos minutos para mostrar y explicar cómo lo deben hacer.
 +
 +
==Q’ij 3==
 +
===Aq’untl 1. Tzyul tq’ojq’jal (Tq’ojq’jal)===
 +
{{Plantilla:Material interactivo tiempoA
 +
|tiempo=10 minutos
 +
}}
 +
====Aj tqe xnaq’tzb’il====
 +
*Identifique los sonidos con que los estudiantes tienen problemas, por ejemplo, el sonido /w/ como en wo’ k’wal, xa’wan, ch’ew.
 +
*Diga a los estudiantes: Ja’lo aqeye ok che okyele te ub’al tq’ojq’ojal kyojle qe tilb’ilal, toj jaxnaqtzb’il ex twitz qtxu tx’otx’. Qo ka’yin ti’j tilb’ilal, kyq’amantze qe yol tuky’il tq’ojq’ojal /n/ ne’ẍ, jun, nan, nojni, nejli.
 +
*Diga: kakab’ kyb’ete, b’a’n tu’n kyximine txqantl yol q’i’n techtz’ib’ /n/ tu’n, najchaq, nejenel, na’mx…
 +
====Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il====
 +
Durante la clase, observe si los estudiantes están participando y produciendo sonidos. Retroalimente cuando sea necesario.
 +
 +
===Aq’untl 2. Iltzeb’ junmajtel (Nqob’in, yolil ex b’inchal)===
 +
{{Plantilla:Material interactivo tiempoA
 +
|tiempo=30 minutos
 +
}}
 +
===B’inchb’il===
 +
*Revise la ilustración y cada uno de los elementos allí representados. Fíjese en los aspectos principales.
 +
===Aj tqe xnaq’tzb’il===
 +
*Diga: Qe '''ẍal''' toj kolin tu’mel kychwinqlal, iky qe’ paka’l, ja’lo ok qo b’inchal ex qo la’jil tib’aj jun la’j tib’aj lu’. Ja’lo ok qo b’inchal ex qo la’jil tib’aj jun la’j tib’aj lu’. Aqine ok xel nq’mane jun txol yol aqetzune kymojtzantze. B’a’n tajb’en chukchaq yukchab’il kyxmilale. Qtzyunx ja’lo.
 +
 +
 
===Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il===
 
===Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il===

Revisión del 04:28 30 nov 2018

Español | K'iche' | Mam

Q’ij 1 Kyxe’l tq’uma’n ti’ kyb’ajel (Yolil, b’il ex yeky’il tqanil)[editar | editar código]

Tiempo Azul.png
30 minutos
Herramientas Azul.png
Lápices y hojas de papel en blanco.

B’inchb’il[editar | editar código]

  • Todavía no muestre el cartel. Tape con un pedazo de papel cada uno de los dibujos. Mantenga tapado el dibujo 4 hasta la clase del día 5.
  • Diga a sus estudiantes: Na’ntza kye ajxnaq’tzanjtz ex toj juntl nqo knon tze’n tun qyolin toj tumel tkv’iqe tx’qantl xjal... ¡Aju’ nqoyolin toj tumel, nimxix toklen toj qchwinqlal!

Aj tqe xnaq’tzb’il[editar | editar código]

  • Diga a sus estudiantes: Ytzaq’wentza’: Ti’ nb’ant kyu’n ẍal? kyq’mantze tunxpe jwe xim.
  • Diga a los estudiantes: Kyb’inchame kab’e txol; aju’ txol tuj b’anq’ob’, A tb’i, yajtzun txol te nayaj, B tb’i. Kakab’chaq kyb’ete, jun twitz juntl, qa mi’n xchetz’qete b’a’n tu’n ntene’ kyxole/ A ju txol B, mi’n kyil tilb’ilal at toj nim u’j. (Puede, por ejemplo, pedirles que se sienten de espaldas al cartel y frente a la clase).
  • Cuando ya estén en la fila correspondiente, diga: Aqe’ ite’qe toj txol B, q’i’n jun kytz’ib’il ex jun t-xaq u’j oxe plaj tte’n, kyajb’il tu’n tkub’ tb’inchan tilb’ilal tichaqx kytzajel tq’ama’n tuky’il te txol xnaq’tzantz A.
  • Cuando ya estén todos listos, muestre el cartel a los estudiantes de la fila A y destape el primer dibujo. Luego, dígales: Aqe te’qe toj txol “A” Q’amanxa te tuky’ila ti’chaq nxi tka’yina ti’j tnejil tilb’ilal. Kyxel tq’ama’na tuj tu’milxi’x tu’n tb’ant tilb’ilal tu’n tuky’ila, toj tnejel plaj t-xaq u’j.
  • El maestro modela la descripción desde el lado opuesto de la sala, hablándoles a todos los de la fila B: Aqe’ te’qe toj txol A b’a’n tu’n ttzaj kyq’ama’n. Toj tilb’ilal at jun ẍal nxi nka’yina, ti’jxa tkub’a jun tk’wel a’, at jun tze...
  • Diga: Kynajsama, kytzyunxe chik’b’ab’il. Kyna’ntze kb’el kyb’inchane tilb’ilal ntzaj chiky’b’an kyeye tu’n k’ txol A. Dé tiempo a que los estudiantes de la fila A describan la escena a su pareja B, y que estos últimos dibujen lo que escuchan.
  • Diga: Ja’lo, qe txol B b’a’n tu’n kymeltz’inkyb’ ka’yilte tilb’ilal, ja’lo b’a’n tu’n t-xi kykayin qa junx xtz’ela xim tuky’il tilb’ilal.
  • Diga a los estudiantes: Kakab’ kyb’ete’ ponx tuj kynab’le ti’ kyb’ajel toj juntl tilb’ilal. Nab’il tib’i ju.
  • Seleccione a algunos estudiantes y pídales: Ja’lo, at jun qxol kytzajel tq’ama’n t-xim qe.
  • Diga: Ja’lo ok kytx’expuj k’ulb’il; aqe txol A ja’lo ok che okyel te B, yajqe B ok che okyel te A.
  • Cuando ya estén todos listos, muestre el cartel a los estudiantes de la fila A y destape el segundo dibujo. Luego, dígales: Aqe te’qe toj txol A q’amanxa te tuky’ila ti’chaq nxi tka’yina ti’j tkab’ tilb’ilal. Kxel tq’ama’na tuj tu’milxix tu’n tb’ant tilb’ilal tu’n tuky’ila toj tkab’ plaj t-xaq u’j.
  • Diga: Kytzyunxe kynankuye aqe xnaq’tzanjtz te txol A ok tzyetil tuyol kyu’n: toj tilb’ilal lu nxi nka’yne. Kyna’nkuye kb’el kyq’one tilb’ilal aju’ yol ntzaj chiky’b’a’n kyeye tun txol A. Dé tiempo a que los de la fila A describan la escena a su pareja B, y que estos últimos dibujen lo que escuchan.
  • Diga: Ja’lo, qe txol B b’a’n tu’n kymeltz’inkyb’ ka’yilte tilb’ilal ex b’a’n tu’n tkub’ kymojb’ane tkab’ tilb’ilal tuky’il tilb’ilal b’incha’n kyune’.
  • Diga a los estudiantes: Kakab’chaq kyb’ete’ ponx tuj kynab’le ti’j kb’ajel toj juntl tilb’ilal. Kyna’nkuye qa akyb’i nab’lil tib’il.
  • Diga: Kytx’expuj k’ulb’il; qe txol A ja’lo ok che okyel te B, yajqe B ok che okyel te A.
  • Cuando ya estén todos listos, muestre el cartel a los estudiantes de la fila A y destape el tercer dibujo. Luego, dígales: Qe txol A: kyq’amanxa te tuky’ila ti’chaq n ti’j toxin tilb’ilal. Kyxel tq’ama’na tuj tumilxix tu’n tb’ant tkub’ kyb’incha’n tilb’ilal yol tu’n tuky’ila toj toxin plaj t-xaq u’j.
  • Diga: Kytzyunxe. kynankuye qe xnaq’tzanjtz te txol A kytzyetil tuky’il tuyol lu: Toj tilb’ilal lu nxi nka’yine. Aqe’ te txol B kyb’el kyb’incha’n tilb’ilal ntzaj q’ama’n kye. Dé tiempo a que los de la fila A describan la escena a su pareja B, y que estos últimos dibujen lo que escuchan.

Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il[editar | editar código]

Durante la clase, observe qué estudiantes participan y quiénes no lo hacen. Observe cómo interactúan las parejas. Escuche si usan enunciados completos y si emplean bien los tiempos verbales. Motive la participación de todos; cuide que participen tanto los niños como las niñas.

Q’ij 2 Kyxe’l tq’man jun b’ib’etz (Nqob’in, yolil ex b’inchal)[editar | editar código]

Tiempo Azul.png
30 minutos

Aj tqe xnaq’tzb’il[editar | editar código]

  • K'loj yol
Letras mam.png

Ajlab’il Matemática
Kab’e Dos
Qe’ nq’ob’e Mis brazos
Tb’i Nombre
Ẍal Ranas

  • Diga: Ja’lo, ponx tuj kynab’le ti’tzan nb’aj toj junjun tilb’ilal (Pueden usar su creatividad). B’a’n tajb’en xkol yol kyune. Tnejal, kyjatzun, tponb’ajtzun. Jun yekb’il: Tnejal, jun ẍal twitzxi’ nb’isan tu’n tjunalx ta’ ex juntl tuky’il jun plajtl ttenb’il a’ mi’n taj t-xnu’xin tu’n che’w a’...
  • Acérquese a las parejas para escuchar los diferentes cuentos.
  • Diga: Ja’lo qaj at kakab’ kyb’ete ok tzajel kyq’aman kyb’ib’etz qxol.
  • Diga: Ja’lo, kakab’ kyb’ete’, kynab’li’nkse aju’ tnimal la’j, jun xim, ti’ xb’aj toj toxin tilb’ilal. Jun yek’b’il: at junjunmaj ma chi sikyti ẍal tu’n kyyolin, ex nche’x jyol kychi’ us/a’jin. Yajxatzun nche’x ojlal tuj kyja...

Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il[editar | editar código]

Durante la lección, observe las habilidades de los estudiantes para contar el relato con vocabulario y enunciados nuevos. Observe sus habilidades para inventar el fin del cuento y contarlo. Note si usan las palabras indicadas (Tnejil, tkab’, extzun...). Si los estudiantes tienen dificultades, tome unos minutos para mostrar y explicar cómo lo deben hacer.

Q’ij 3[editar | editar código]

Aq’untl 1. Tzyul tq’ojq’jal (Tq’ojq’jal)[editar | editar código]

Tiempo Azul.png
10 minutos

Aj tqe xnaq’tzb’il[editar | editar código]

  • Identifique los sonidos con que los estudiantes tienen problemas, por ejemplo, el sonido /w/ como en wo’ k’wal, xa’wan, ch’ew.
  • Diga a los estudiantes: Ja’lo aqeye ok che okyele te ub’al tq’ojq’ojal kyojle qe tilb’ilal, toj jaxnaqtzb’il ex twitz qtxu tx’otx’. Qo ka’yin ti’j tilb’ilal, kyq’amantze qe yol tuky’il tq’ojq’ojal /n/ ne’ẍ, jun, nan, nojni, nejli.
  • Diga: kakab’ kyb’ete, b’a’n tu’n kyximine txqantl yol q’i’n techtz’ib’ /n/ tu’n, najchaq, nejenel, na’mx…

Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il[editar | editar código]

Durante la clase, observe si los estudiantes están participando y produciendo sonidos. Retroalimente cuando sea necesario.

Aq’untl 2. Iltzeb’ junmajtel (Nqob’in, yolil ex b’inchal)[editar | editar código]

Tiempo Azul.png
30 minutos

B’inchb’il[editar | editar código]

  • Revise la ilustración y cada uno de los elementos allí representados. Fíjese en los aspectos principales.

Aj tqe xnaq’tzb’il[editar | editar código]

  • Diga: Qe ẍal toj kolin tu’mel kychwinqlal, iky qe’ paka’l, ja’lo ok qo b’inchal ex qo la’jil tib’aj jun la’j tib’aj lu’. Ja’lo ok qo b’inchal ex qo la’jil tib’aj jun la’j tib’aj lu’. Aqine ok xel nq’mane jun txol yol aqetzune kymojtzantze. B’a’n tajb’en chukchaq yukchab’il kyxmilale. Qtzyunx ja’lo.


Xjelb’itz ex kyujsab’il xnaq’tzb’il[editar | editar código]

Narración de las acciones que les suceden a unos personajes en un espacio y un tiempo determinados.