nuke, Administradores
30 170
ediciones
Cambios
Ir a la navegación
Ir a la búsqueda
Línea 2279:
Línea 2279: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Busca en cnbGuatemala con Google
Nuestro idioma en la escuela/Popti'/Vocabulario (editar)
Revisión del 18:02 30 nov 2017
, hace 6 añossin resumen de edición
'''Chu jichenpaxkoj ko kuyni nixhtej unin chub’il chu ko ch’ib’tzen sb’isil maka janikanh smalil hej stzoti’al jab’xub’al, yet xhja’ni pitzk’ahoj hunuj tzoti’ yinh hunujxa'''
'''Chu jichenpaxkoj ko kuyni nixhtej unin chub’il chu ko ch’ib’tzen sb’isil maka janikanh smalil hej stzoti’al jab’xub’al, yet xhja’ni pitzk’ahoj hunuj tzoti’ yinh hunujxa'''
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
{|style="width:60%; font-size:11px"
|-
|style="width:33%;"|'''Sxe’al tzoti’'''
|style="width:33%;"|'''stz’ajb’al tzoti’'''
|style="width:33%;"|'''tzoti’ tz’ajan'''
|-
|Saj
|-il
|sajil
{|style="width:60%; font-size:11px"
|-
|style="width:25%;"|'''Chu’'''
|style="width:25%;"|'''jilnipax'''
|style="width:25%;"|'''hunxa tzoti’'''
|style="width:25%;"|'''ox sq’axepal ti’ la:'''
|-
|x-
|saj-
|-b’ini
|xsajb’ini
|}
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
Tx’ihal xin chu ko munlanhen haka’ti’la, chaliloj chub’il tx’ihal hej tzoti’ chu swayitij yinh hune’nhe, yuxinto yilal ko kuyni nixhtej unin tzet yub’anil. Hayonh kuywahomxin, sje ta xhko say yaq’b’ilxa hej tzoti’ hakti’.
'''Sb’ih hej no’noq’'''
<div style="width:50%;">
<div style="width:50%; float:left; font-size:11px;">
<poem>
Way
wayanh
waynaj
waytzelom
</poem>
</div>
<div style="width:50%; float:right; font-size:11px;">
<poem>
kam
kamnaj
kamom
</poem>
</div>
</div>
<div style="width:50%;">
<div style="width:50%; float:left; font-size:11px;">
<poem>
wa’
wa’ob’al
wa’b’al
wa’anh
wa’ilal
</poem>
</div>
<div style="width:50%; float:right; font-size:11px;">
<poem>
yax
syaxil
xyaxb’i
</poem>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
'''Ko nimejnhen sb’isil hej tzoti’'''
Chalilojti’ chub’il chu ko nimejnhen sb’isil stzoti’al jab’xub’al, yaj ay yub’anil hunti’, haxkam chu spitzk’atij hunujxa tzoti’ yinh hunxa, yaj nanxa tzet chaliloj.
Hune’ti’, haka’tik’a xjute jalni yinh ko yeb’al munil, chub’il q’a’ xikiltajto ko kuyni nixhtej unin yinh, haxkami ya’taj ko munlanheni, machxin kaw tx’ihaloj xhjila’ yinhti’, yaj xhjiche’koj ko kuyni yinh, haxinwal yet ch’ahojkanh skuyb’anil, yohtajxa tzet ch’okoj smunlanhenoj.
Haka’na hunq’ahanti’ la:
<div style="width:50%;">
<div style="width:50%; float:left; font-size:11px;">
<poem>
'''si’'''
si’wom
si’wal
'''mul'''
mulwom
mulb’al
'''tx’ah'''
tx’ahwom
tx’ahb’al
'''tz’un'''
tx’unwuj
tz’unom
tz’unb’al
</poem>
</div>
<div style="width:50%; float:right; font-size:11px;">
<poem>
'''b’it'''
b’itnob’al
b’itlom
'''potx’'''
potx’wom
potx’b’il
'''axhnoj'''
axhnob’al
axhnom
'''loq’'''
loq’b’al
loq’wom
</poem>
</div>
</div>
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
'''Munil b’oj nixhtej unin'''
B’etetti’ sje ta ch’ok ya’ kuywahom yichenojkanh yaq’b’ilxa tzet wal yuten sb’a yu skuyniloj nixhtej unin hunq’ahan tzoti’ti’.
Mat tonhk’ahojxin chu ko tz’ib’nheni, to yet aya, ch’okoj ya’ stihnojiloj tet nixhtej unin tzet chu smunlanhelaxi, haxinwal skuyu’luj.
Chala’ ya’ hej sq’axepal tzoti’ ch’oknikoj, haxinwal yet schukilxa ch’okoj yichenojkanh hej tzoti’, matxa xhk’ayojtoj yinh.
==Stxumni hej ak’ tzoti’ b’oj tzet tz’ib’nheb’il yinh hunuj ik’ti’==
Haka’tik’a xu jalni yinh ko yeb’al munil, sat hunxa jum, ta chonh okoj ko yenoj tet nixhtej unin tzet chu ko txumni majan tzoti’ ch’a’lax ko kuyu’.
Wal ti’nanhxin, to xhjala’ hunuj maka kab’oj ik’ti’ tet kuyumhum yu jilnoj hanik’ yekoj yinh stxumni tzet chila, ha’ xhjetk’ulnhe, b’oj tzet chu ko kuyni yinh tzet xhallax tet, haxkam ta xhji’ kwenta, sunil hej ik’ti’, ay tzet xhko kuy yinh. Yuxintik’a to xa’ syilalil
komam komi’ yalni hej ik’ti’ tet yuninal syeyil.
B’eti’, kaw yilal ta ch’okoj ya’ kuywahom yilnoj tzet wal yuten sb’a nixhtej unin yu stxumni tzet yelapnoj ye skuyb’anil ik’ti’.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
Xhjakoj hej ak’ tzoti’ xol tzet xhko tz’ib’nhe yinh hun ik’ti’ti’, kat jilwen skan yul swi’ nixhtej unin tzet chaliloj. Taka machxin xhjakoj hunuj sajach tzoti’ yaja’ nixhtej unin skwentaxa stz’ajb’an tzet machayoj, yaj yilal stxumnuj, haxkam hanik’xanhe tzoti’al mach xko tz’ib’nhe, haka’ yeyoj yinh ko munil yul hunxa jum chonh konlni yinh ti’.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
'''Ix unin b’oj tzet xa’le (ik’ti’)'''
Ti’nanh, yet hin titxa kuyuman, xalni hin mam wetan ta chin ah wanoj pethan. Cha wikanh q’alem, xhi ya’. Yaj xwapaxayoj wochan, yuxinto lanhoxanhe
ma hin titan. Lawitik’atu’xin, xkin hul kuyuman, yaja’ matxa xu wanipaxayoj hin tz’ib’an, b’ayk’anab’ aya, haxapax ya’ kuywahom xalni
wetan ta mahin kan yinh kastigohan. Hune’ orahil xkin kanpaxkanan, yaja’ xalnipax ya’ wetan, okanh ha wa’a’paxayoj ha tz’ib’ hunekxa, xhipax ya’ wetan, yuxinto xwij yu ya’an.
Xkin ok wa’a’paxayoj hin tz’ib’ hunekxahan, yaja’ k’ulxa ma wutehayojan, yuxinto matxa tzet xin yute ya’ an.
Yaja’ matxapax hin tz’ib’b’alan, yuxinto xkin eltij hin loq’o’ wetan. Yaj matzet xwal weltijan, hantaj showal ya’, matxatik’a xkin schaktoj ya’ kuyuman.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(70).png|center|300px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
#¿Haywanh mak xhtzotel yinh hun ik’ti’ti’?
#¿Tzet xchejlax yub’ ix ni’an yu smam?
#¿Taxka k’ul ye tzet xal smam ix ni’an tet?
#¿Tzet xe txum yinh ik’ti’ xwal teyet ti’nanhan?
#¿Taxka ay hunuj hex xe ya’le haka’ xa’le ix ni’an?
#Ko kayek’nhewej jik’ti’ hunekxa.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
'''Ho’ ni’an b’oj yetb’i (ik’ti’)'''
Yet ewi, yet xkin elan kuyum xkin tohanxin maq’an wanihayoj hin tz’ib’an. Nixhtejalxin la yapni hunxa naj wamigo hin k’atanhan, -tonh om, xhi naj wetan.
Xkin yiltoj najan, a las cuatro maka a las seis xami xkonh okilojan, tonhe konh b’eynaltojanxin la. Ay yaq’b’ilxa heb’naj sajchom pelota, jokilojanxin la, b’ayk’anab’ aya xjilna ninoj telehan hune’ tyempohal. Xkonh okna wayojan, haxa sajb’iloxin la, ma hin ah wanojan, xkin axhnihan, xin tx’ahni hin ti’an, kin titan. Saq’alna xu wapnina kuyuman, ma yaninakoj ya’ kuywahom hune’ tz’ib’ jetan. Ti’nanhxin ma wa’a’koj hune’ b’itan:
Kuywahom, kuywahom, b’elwanh, haxkam aymak chach echman b’ayach.
#¿Tzet xa’le naj ni’an xjab’e yinh hun ik’ti’ ti’?
#¿Tzet taxka wal juten ko b’a yu ko kuyni tzet ahay b’eti’?
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(72).png|center|300px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
'''Munil b’oj nixhtej unin'''
Yinh hunxa majan munil chub’ ti’nanh, chala’ ya’ kuywahom hun ik’ti’ ti’ tet nixhtej unin, lawitik’atu’ xin, kat yokoj nixhtej unin stz’ajb’anoj hej tzoti’ machayoj xol hun ik’ti’ ti’ haka’ ti’ la:
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' mujer.png|right|105px]]
'''Ya’ mama’ b’oj no’ ni’an noq’ (ik’ti’)'''
Yet hune’ tz’ayikal xil hun ya’ mama’ hune’ ni’an no’noq’. Choche ya’ mama’ tu’ stzab’a’ no’, yaja’ xto no’ swi’ te’te’.
Hunxa tz’ayikal xtzab’lo no’ yu ya’, yaja’ ta’an matxa xma low no’ hune’ tz’ayikal, yuxinto ma kam no’. Yuxinto b’isk’ulal ye ya’ mama’ yinh no’, yuxinto xsloq’ni ya’ mama’ tu’ hunxa yet. Kaw ay stohol no’, haktu’ xu stzab’nipax ya’ mama’ tu’ hunxa yet hunxa tz’ayikal. Yaja’ ya’ mimi’ yixal
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' p(73).png|center|300px]]
ya’ mamatu’ mach sje sk’ul ya’ ta ay no’noq’ yul yatut ya’, haxkam kaw chayoj no’ tz’il.
Xto ya’ mama’tu’ swatx’enoj hune’ ni’an ste’ no’, yuxin xtzalakanh ya’ mimi’, matxa ch’ek’ no’ yul yatut ya’ mimi’. Ta’an ya’ mama’tu’ xto ya’ munil hune’ tz’ayikal, yaj ta’an xto nahul yu ya’ mimi’tu’ ya’ni yitah no’, mach ma kam no’ yaj x’ok hune’ yab’il yinh no’.
Etza xkam no’, yaj x’a’lax anh tet no’ yuxinto matxa ma kam no’. Yaj ta’an ix no’, yuxinto xma eh yunin no’. Kaw niman yunin no’ x’ehi, yuxin matxa chab’e te’te’, x’elkantij no’ xol tz’il la, yuxinto xkam no’.
[[Archivo:Nuestro idioma en la escuela - Popti' hombre y mujer.png|right|105px]]
'''Ya’ kuywahom xhalni tet nixhte unin, stzujanil haxa kuyumhum xhalni tzet tzoti’al ch’ok b’ay machayoj.'''
'''Ya’ mama’ b’oj no’ ni’an noq’ (yet munil)'''
Yet hune’ tz’ayikal xil hun ya’ __________ hune’ ni’an no’ _______. Choche ya’ mama’tu’ stzab’a’ ________, yaja’ xto no’ swi’ te’te’.
Hunxa tz’ayikal xtzab’lo no’ yu ________, yaja’ t’an matxa xma low no’ hune’ ________, yuxinto ma kam no’. Yuxinto b’isk’ulal ye ya’______ yinh no’, yuxinto xloq’ni ya’ mama’ tu’ hunxa yet. Kaw ay stohol ____, haktu’ xu stzab’nipax ya’ mama’tu’ hunxa yet hunxa tz’ayikal. Yaja’ ya’ mimi’ yixal ya’ mama tu’ mach sje sk’ul ya’ ta ay no’ _____ yul yatut ya’, haxkam kaw chayoj no’ tz’il.
Xto ya’ mama’ tu’ swatx’enoj hune’ ni’an ste’ no’, yuxin xtzalakanh ya’_______, matxa ch’ek’ _____ yul yatut ya’ mimi’. Ta’an ya’______ tu’ xto ya’
munil hune’ ________, yaj ta’an xto nahul yu ya’ mimi’tu’ ya’ni yitah _______, mach ma kam ______ yaj x’ok hune’ yab’il yinh ______.
Etza xkam no’, yaj x’a’lax anh tet no’ yuxinto matxa ma kam _____. Yaj ta’an ix no’, yuxinto xma eh yunin _______. Kaw niman yunin no’ x’ehi, yuxin
matxa chab’e te’ ______, x’elkantij no’ xol tz’il la, yuxinto xkam ______.
B’eti’ kaw yilal ta ch’ok ya’ kuywahom yilnojpaxoj ta ay hej ak’ tzoti’ x’eliloj yinh ik’ti’, taka matzet xin, skwentaxa ya’ yilnoj tzet wal yuten sb’a yunhe yanikoj ya’ hayeb’oj ak’ tzoti’ xol.